1. Sayfa
HİPOTALAMUS FONKSİYONLARIProf.Dr.Ümmühan İşoğlu-Alkaçİ.Ü. İst. Tıp Fak. Fizyoloji [email protected] 2010

---

2. Sayfa
Sinir SistemiMerkezi Sinir SistemiBeyinOmurilik Periferik Sinir SistemiSomatik somatik duyu, özel duyulariskelet kaslarının istemli kontrolüOtonom visseral duyu viseral organların istem dışı kontrolü a. Sempatik sinir sistemib. Parasempatik sinir sistemiBeyinMSSinirlerstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

3. Sayfa
Sinir SistemiMerkezi Sinir SistemiDuysal İşlevİntegratif İşlevMotor İşlevMedulla Spinalis DüzeyiBeyin Korteksi DüzeyiAsosiyasyon AlanlarıBeyinMSSinirlerstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

4. Sayfa
Sinir SistemiMerkezi Sinir SistemiMedulla SpinalisMedulla OblangataPons SerebellumDiensefalon (Talamus-Hipotalamus)Beyin HemisferleriBeyinMSSinirlerstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

5. Sayfa
Hipotalamus iç ortamın sabit tutulması ile ilgili en önemli beyin bölümüdür.

---

6. Sayfa
Hipotalamus, limbik sistemin ortasında yerleşik küçük bir yapı olup limbik sistemde anahtar rolündedir ve limbik sistemle tüm düzeylerde iki yönlü iletişime sahiptir.Hipotalamus ve komşu yapılar uyarıları üç yöne yollar:1- Arka-aşağıya beyin sapı, mezensefalon retiküler formasyonu, pons ve medulla, oradan da OSSnin periferik sinirlerine2- Yukarı beyin, diensefalonun yüksek alanları, ön talamus ve limbik kortekse3- Hipofiz bezinin ön ve arka loblarının salgı işlevini kontrol etmek üzere infindubulumaHipotalamus, Limbik Sistemin Temel Kontrol Merkezi

---

7. Sayfa
Limbik sistem; Hipotalamus anahtar rolde gösterilmiştir. (Guyton & Hall)Singulat girusSubkallozal girusOrbitofrontal korteksUnkusParahipokampal girusAmigdalaHipotalamusParaolfaktor AlanSeptum AlanıTalamus ön çekirdekleriBazal gangliyonlar bölümüHipokampus

---

8. Sayfa
TalamusMezensefalonLimbik SistemLateral HipotalamusMediyal HipotalamusKanHipofizSSS

---

9. Sayfa

---

10. Sayfa
Hipotalamusİç ortamın kontrol merkezidir.Sinir ve endokrin sistemi 3 mekanizma ile kontrol eder:1. OSS nin en üst merkezi olarak adrenal medullanın kontrolü2. Hipofizin sinirsel kontrolü; ADH ve Oksitosin salınımı3. Düzenleyici hormonların salınımı (RH ve IH)Hipofiz bezi ön lobunu, salgıladığı hormonlarla doğrudan, hipofizden salınan hormonlar aracılığı ile de diğer endokrin bezleri dolaylı yoldan kontrol eder.

---

11. Sayfa
ARKAÖNDorso mediyal çekirdek-GİS UyarılmasıPosteriyor Hipotalamus-Kan basıncının artması-Pupilla dilatasyonu-TitremePerifornikal çekirdek-Acıkma-Kan basıncının artması-ÖfkeArkuat çekirdek ve periventriküler alan-Nöroendokrin kontrolMamiller cisim-Beslenme refleksleriVentromediyal çekirdek-Doyma-Nöroendokrin kontrolLateral Hipotalamik alan (Gösterilmemiştir)-Susama-AcıkmaParaventriküler çekirdek-Oksitosin salgılanması-Suyun tutulmasıMediyal preoptik alan-Mesanenin kasılması-Kalp hızının azalması-Kan basıncının düşmesiPosteriyor preoptik ve anteriyor hipotalamik alan-Vücut sıcaklığının düzenlenmesi-Dili dışarda soluma-Terleme-Tirotropin baskılanmasıOptik Kiyazma (Optik Sinir)Supraoptik çekirdek-Vazopressin salgılanmasıInfundibulumHİPOTALAMUSUN KONTROL MERKEZLERİ (GUYTON & HALL)HİPOTALAMUS

---

12. Sayfa
Hipotalamusun posteriyor ve lateral çekirdeklerinin uyarılması arter basıncı ve kalp hızını artırır, preoptik alanın uyarılması arter basıncı ve kalp hızını azaltır.Hipotalamus: 1-Kardiyovasküler Düzenleme

---

13. Sayfa
Sempatik sistem ve vagus ile kalbe gelen uyarılar (duygusal durumlar, stres) hipotalamusa iletilerek kardiyovasküler düzenleme sağlanır.Heyecan, korku gibi ruhsal olaylar hipotalamustan beyin sapındaki vazomotor ve kardiyak merkezlere uyarıların iletilmesine neden olur.Hipotalamus: 1-Kardiyovasküler Düzenleme

---

14. Sayfa
Hipotalamusun lateral bölümünde susama merkezi bulunmaktadır.- Hücre hacmi veya osmotik basınç- Hücredışı sıvı hacmi veya basıncı- Salya sekresyonunda azalma ve sonucunda ağız kuruluğu su dengesindeki mekanizmaları aktifler. Hipotalamus: 2-Vücut Suyunun Düzenlenmesi

---

15. Sayfa
Hipotalamus: 2-Vücut Suyunun DüzenlenmesiVücut suyu iki şekilde düzenlenir:1- Susama duygusu yaratarak su içilmesi sağlanır2- İdrarla su atımı kontrol edilir.

---

16. Sayfa
İdrarla su atımının kontrolü supraoptik çekirdekler tarafından yapılır; Vücut sıvıları yoğunlaşınca (idrar, ter ve solunumla atılan su buharı sonucu oluşan su kaybı) supraoptik çekirdekler uyarılır, uyarı arka hipofize gider ADH (vazopresin) salgılanır.Böbrek toplayıcı kanallarından su geri emilimi artar, idrarla su atılımı azalırken elektrolit atılımı devam ettiğinden vücut sıvılarının yoğunluğu normale döner.Hipotalamus: 2-Vücut Suyunun Düzenlenmesi

---

17. Sayfa
Su eksikliğiEkstraselüler osmolariteOsmoreseptörlerADH salınımı(Arka hipofiz)Plazma ADHDistal tubüller, toplayıcı kanallarda suya geçirgenlikSu geri emilimiSu atılımı

---

18. Sayfa
Supraoptik çekirdekADHUyaranKanamaKan V ve P düşmeBöbrekArteriyolSuyun geri emiliminde artmaDamar düz kaslarında kasılmaKan V ve P artmaİnhibisyon

---

19. Sayfa
Hipotalamusun paraventriküler çekirdeğinin uyarılması ile oksitosin salgılanır.Oksitosin;*Uterusun kasılabilirliğini artırır *Sütün meme başından atılmasını sağlarHipotalamus: 3-Uterus Kasılması ve Memeden Süt Boşalmasının Düzenlenmesi

---

20. Sayfa
HipotalamusOksitosinUterusKas kasılmasıServiks dilatasyouMeme ucuEmmeDuysal sinir uçlarıAferent sinirlerRefleksDolaşımGebelik son dönemProgesteron düşük

---

21. Sayfa
Hipotalamusun lateral bölgesi açlık, ventromediyal bölgesi doyma merkezidir.Hipotalamus: 4- GIS ve Beslenmenin Düzenlenmesi

---

22. Sayfa
Hipotalamus Açlık ve Doyma Merkezlerini İçerirHipotalamusun lateral çekirdekleri açlık merkezi olarak görev yapar.Uyarıldığında aşırı yemek yenir; hiperfajiHarabiyetinde; besine istek ortadan kalkar, kilo kaybı, kas zayıflığı ve metabolizma azalması

---

23. Sayfa
Hipotalamus Açlık ve Doyma Merkezlerini İçerirHipotalamusun ventromediyal çekirdekleri tokluk merkezi olarak görev yapar.Uyarıldığında yemek reddedilir; afajiHarabiyetinde; oburluk, şişmanlama

---

24. Sayfa
Hipotalamus Açlık ve Doyma Merkezlerini İçerirHipotalamus nöronları yoğun kimyasal bağlantılarla yeme davranışını kontrol eder.Hipotalamus çekirdekleri tiroid bezi, adrenal bezler ve pankreas adacık hücrelerinden salgılanan hormonlar dahil enerji dengesi ve metabolizmanın düzenlenmesinde etkili olan hormonları salgılar

---

25. Sayfa
Hipotalamus Açlık ve Doyma Merkezlerini İçerirGI kanaldan gelen duysal bilgileri (midenin dolu olması), kanda tokluk hissi veren besin maddeleri ile ilgili (glikoz, AA, yağasitleri) kimyasal sinyalleri, GI hormonlardan gelen sinyalleri ve korteks kaynaklı sinyalleri (görme, koku, tat) alır.Hipotalamusun açlık ve tokluk merkezlerinde beslenmeyi uyaran 1-iştah açıcı (oreksijenik) maddeler 2-İştah kapayıcı (anoreksijenik) maddeler için reseptörler bulunur.

---

26. Sayfa
LeptinLeptin, yağ hücrelerinden salınırLeptin hipotalamustaki reseptörler üzerinden yiyecek alımını azaltır, enerji harcanmasını artırır ve kilo kaybına neden olur

---

27. Sayfa
Hipotalamus venleri ön hipofiz damar sinüslerinin kanlanmasını sağlarÖn hipofize gelmeden, hipotalamustan geçerken kana, çeşitli salgılatıcı ve baskılayıcı hormonlar salınır.Bu hormonlar ön hipofize ulaşarak ön hipofiz hormonlarının salgılanmasını kontrol eden bez hücrelerini etkiler.Hipotalamus: 5- Ön Hipofiz Bezinden Endokrin Hormon Salgılanmasının Düzenlenmesi

---

28. Sayfa
Lateral hipotalamus uyarımı:Susama, açlık duygusu, genel aktivite düzeyini artırarak hiddet ve kavga davranışına yol açarVentromediyal çekirdeğin uyarımı:Doyma hissi, yemenin azalması ve sakinleşmePeriventriküler çekirdeğin uyarımı:Korku ve cezalanma yanıtıÖn ve arka hipotalamusun uyarımı:Cinsel dürtüleri uyarır 6- Hipotalamusun Davranışla İlgili İşlevleri

---

29. Sayfa
Hipotalamusun preoptik alanından geçen kan sıcaklığındaki artma vücut sıcaklığını düşürür.Hipotalamus: 7- Vücut Sıcaklığının Düzenlenmesi

---

30. Sayfa
Ateş:Beyindeki anormalliklere ya da sıcaklığı düzenleyen merkezleri etkileyen toksik maddelere bağlı normalin üstüne çıkar.Pirojenler; birçok protein, prot. yıkım ürünleri, bakterilerin salgıladığı lipopolisakkarit toksinler hipotalamustaki termostat noktasının yükselmesine neden olur ve ateş yükselir. Hipotalamusun Isı Düzenlenmesi İlgili İşlevleri

---

31. Sayfa
Vücut sıcaklığı sinirsel geri bildirim mekanizması ile düzenlenir.Bu mekanizma hipotalamustaki sıcaklık düzenleme merkezinden ayarlanır. Bu geri bildirim mekanizması için vücut sıcaklığındaki değişimleri bildirecek alıcıların bulunması gereklidir; derin dokulardaki özgün reseptörler ve derideki sıcaklık ve soğukluk reseptörleri.Hipotalamusun Isı Düzenlenmesi İlgili İşlevleri

---

32. Sayfa
Derin sıcaklık reseptörleri; omurilik, karın organları, üst karın bölgesi ve toraksta yer alan büyük venlerin içinde veya çevresinde bulunur. Bunlar soğuğa duyarlıdırlarTermostatik vücut sıcaklık merkezi; Anteriyor Hipotalamus Preoptik Alan

---

33. Sayfa
Derideki reseptörler; soğuğa duyarlı olanlar sıcaklık reseptörlerinden on kat fazladır. Deri üşüdüğü zaman; Titreme başlar, vücutta ısı oluşum hızı artar varsa terleme baskılanır deri damarlarında daralma ile ısının deriye transferi azaltılırTermostatik vücut sıcaklık merkezi; Anteriyor Hipotalamus Preoptik Alan

---

34. Sayfa
Anteriyor hipotalamus-Preoptik alandan gelen uyarılar mamiller cisim düzeyinde posteriyor hipotalamusa iletilir. Burada periferden gelen sinyallerle birleştirilerek ısı oluşturan ya da kaybettiren reaksiyonlar düzenlenir.Posteriyor Hipotalamusta Merkezi ve Periferik Sıcaklık Duysal Uyarılarının Bütünleştirilmesi

---

35. Sayfa
1- Derideki kan damarlarının genişlemesi Posteriyor hipotalamustaki damar daraltan sempatik merkezler baskılanarak 2- Terleme Vücut iç sıcaklığı 37 ºC üstüne çıkınca ısı kaybı hızla artar 37 ºC nin üstünde her 1 ºC lik artış vücuttaki bazal ısı oluşum hızının 10 katını uzaklaştıracak kadar terlemeye yol açar. 3- Isı oluşumunun azalması Isı oluşturan titreme ve kimyasal ısı üretim mekanizmaları baskılanırVücut Isısı Yükseldiğinde:

---

36. Sayfa
1- Derideki kan damarlarının daralması Posteriyor hipotalamustaki damar daraltan sempatik merkezler uyarılarak 2- Piloereksiyon Sempatik uyarı kıl foliküllerine tutunan, erektör pilinin kasılması ile tüyleri dikleştirir. Bazı hayvanlarda tüyler dikleşince aralarında deriye yakın kalın yalıtkan hava tabakası oluşturarak çevreye ısı yayılımını önemli oranda azaltır.3- Isı oluşumunun artması titreme, ısı oluşumunun sempatik uyarılması ve tiroksin salgısı ile artırılırVücut Isısı Düştüğünde:

---

37. Sayfa
Hipotalamus Otonom ve Endokrin Fonksiyonları DüzenlerHipotalamus 5 temel fizyolojik gereksinimi düzenleyerek integratif fonksiyonu yerine getirir.* Kan basıncı ve elektrolit bileşimini, kan osmolaritesi ve vazomotor tonusu düzenlemede su alımının ve tuz isteğini düzenleyerek kontrol eder* Metabolik termogenezi kontrol ederek vücut ısısını düzenler* Yemek yeme, sindirim ve metabolik hızı düzenleyerek enerji metabolizmasını kontrol eder.* Hamilelik, süt salımının hormonal kontrolü ile üremeyi düzenler* Kaslarda ve diğer dokularda kan akımını düzenleyerek strese karşı immunolojik ve fiziksel acil cevapları ve adrenalin stres hormonunun salımını kontrol eder

---

38. Sayfa
Lateral hipotalamusun çift taraflı lezyonu:Yeme, içme dürtülerini azaltır; ölümcül açlıkAktivitede aşırı azalmaVentromediyal çekirdeğinin çift taraflı lezyonu:Aşırı yeme ve içme dürtüleriHiperaktivite, öfke nöbetleri, vahşi davranışlar Hipotalamus Lezyonları

---