1. Sayfa
1/64 Islahat Fermanı, - Kırım Harbinin son yıllarında hazırlanarak Paris Andlaşması’nın imzalanmasından altı hafta önce, - 28 Şubat 1856’da Bâb-ı Âlî’de bütün “bakanlar”, “yüksek memurlar”, “şeyhülislâm”, “patrikler”, “hahambaşı” ve “cemaat” ileri gelenleri önünde okunarak ilân edilmiş ve - Paris Andlaşması’nı hazırlayan devletlere bildirilmiştir. Islahat Fermanı (1856)

---

2. Sayfa
2/64 - Kırım Harbinde, İngiltere, Fransa ve Avusturya Osmanlı İmparatorluğunu Rusya’ya karşı desteklemişti. - Bunu karşılığı olarak ve Osmanlı İmparator-luğunun Avrupa Devletleri ailesine katılmasının şartı olarak 1856 Paris Konferansı öncesinde, Avrupa Devletleri birtakım şartlar ileri sürdüler. - Bu şartlar Islahat Fermanının esasları olarak Ali Paşa ile İstanbul’daki İngiliz ve Fransız elçileri arasında kararlaştırıldı. Islahat Fermanı (1856)

---

3. Sayfa
3/64 - Islahat Fermanı da Tanzimat Fermanı gibi Padişah Abdülmecit tarafından yayınlanmıştır. - Islahat Fermanı Tanzimat Fermanından daha kapsamlıdır. Islahat Fermanı (1856)

---

4. Sayfa
4/64 Hükümleri - Tanzimat Fermanının tanıdığı hak ve özgürlükleri, benimsediği esasları teyit eder. - Gayrimüslimlere eskiden beri tanınmış hakların aynen sürdüğü belirtiliyordu, - Gayrimüslimlerin ihtiyaçları “patrikhaneler-de teşkil olunacak meclisler marifetiyle” Bâb-ı Âliye “arz ve ifade” edilecek, - Patriklerin seçim usulü iyileştirilecek, - Gayrimüslim din adamlarına devlet maaş bağlayacak, Islahat Fermanı (1856)

---

5. Sayfa
5/64 Hükümleri - Hıristiyan rahiplerinin menkul ve gayrimenkul mallarına müdahalede bulunulmayacak, - Gayrimüslimler kendi işlerini görebilmeleri için her cemaatin birer meclis seçmesi kabul edildi, - Gayrimüslimlerin ibadet yerlerinin, okul, hastane ve mezarlıklarının tamirlerine engel olunmayacak; yenilerinin yapılmasına izin verilecek. - Mezhep ayırımı yapılmayacak, ibadet özgürlüğü tanınacak. Islahat Fermanı (1856)

---

6. Sayfa
6/64 Hükümleri - Mezhep, dil ve cinsiyet bakımından eşitlik ilkesi kabul edildi, inanç özgürlüğü sağlandı. - Devlet memurluğuna girişte din farkı gözetilmemesi ilkesi benimsendi. - Gayrimüslimler de devletin askerî ve mülkî okullarına kabul edilecek, - Yargılamadaki Müslüman – Gayrimüslim ayırımı kaldırıldı. - Gayrimüslimler de eyalet meclislerine girebilecek ve Meclis-i Vâlâ’da* temsil edilebilecekti. * II. Mahmud döneminde ıslahat hareketlerinin gerektirdiği yeni nizamnameleri hazırlamak, memurların muhakemesiyle meşgul olmak, gerek görülen devlet işlerinde oy vermek üzere 1837 yılında kurulan meclisin adıdır. Islahat Fermanı (1856)

---

7. Sayfa
7/64 Hükümleri - İşkencenin yapılması yasaklanıyor, - Askerlik hizmetine gayrimüslim tebaanın da kabulü esası benimsenmişti. Ancak askerlik hizmetine gitmek istemeyenler için “bedel verilmesi” kabul edildi. - Vergi alımında din ayrımı yapılmayacağı ilân ediliyordu. - Yabancılara Osmanlı toprakları üzerinde mülk edinme hakkı tanınıyordu. Islahat Fermanı (1856)

---

8. Sayfa
8/64 Hükümleri Özetle, Islahat Fermanının ana hedefi, Müslümanlar ile gayrimüslimler arasında her yönden tam bir eşitlik sağlamaktı. Sonuç olarak, Islahat Fermanı, Sened-i İttifak ile başlayan, Tanzimat Fermanı ile devam eden Osmanlı anayasacılık hareketleri içinde atılmış önemli bir adımdır. Dış baskı ile alındığı belirtilir. Islahat Fermanı (1856)

---