1. Sayfa
Kuraklıkhttp://[email protected]ık meteorolojik olarak yağışların “normal” seviyesinin altına düşmesi olarak tanımlanır. Daha geniş bir ifade ile kuraklık “yağışların kaydedilen normal seviyelerinin önemli ölçüde altına düşmesi sonucu arazi ve su kaynaklarının olumsuz etkilenmesi ve hidrolojik dengede bozulmalara sebep olan doğal olay” olarak tanımlanabilir.Kuraklık başta meteorolojik olmak üzere tarımsal, hidrolojik ve sosyo- ekonomik olarak kendini gösterir.Kuraklığın başlangıç ve bitişinin belirsiz oluşu, kümülatif olarak artması, aynı anda birden fazla kaynağa etkisi ve ekonomik boyutunun yüksek olması onu diğer doğal afetlerden ayıran en önemli özellikleridir.Kurak iklimler, genelde nem eksikliğinden ve yüksek değişkenlikteki yağıştan dolayı kuraklığa karşı daha hassas konumdadırlar. Ekstrem olaylar içinde kuraklık genellikle yavaş gelişir, sıklıkla uzun bir süreklilik gösterir.Meteorolojik karakterli afetler içinde tahmini en zor olanı olması ile birlikte etkileri çok geniştir. Kuraklık hesaplamalarında bir bölgedeki yağış ve evapotranspirasyon (buharlaşma+terleme) arasındaki dengenin uzun süreli ortalaması göz önünde bulundurulmalıdır.Kuraklık zamanla (yağış mevsiminin başlamasında gecikmeler, ürün büyüme mevsimi-yağış zamanının ilişkisi) ve yağışların tesirleri (yağış yoğunluğu, sayısı) ile ilişkilidir.Yüksek sıcaklık, şiddetli rüzgâr ve düşük nem miktarı gibi diğer değişkenler bir çok bölgede kuraklıkta etkili olur.Kuraklık yalnızca fiziksel bir olay veya bir doğa olayı olarak görülmemelidir. Onun, insan ve faaliyetlerinin su kaynaklarına olan bağımlılığı nedeniyle toplum üzerinde çeşitli etkileri vardır. Uzun süreli kuru hava nem azlığı yaratarak bitki, orman ve sukaynaklarında azalmaya sebep olur ve neticede ciddi çevresel, ekonomik ve sosyal problemler ortaya çıkar.

---

2. Sayfa
KURAKLIK TİPLERİhttp://[email protected]ığın literatürde tanımlanan dört belirgin çeşidi vardır.a)Meteorolojik KuraklıkUzun bir zaman içinde yağışın belirgin şekilde normal değerlerin altına düşmesi olarak tanımlanır. Nem azlığının derecesi ve uzunluğu meteorolojik kuraklığı belirler ve bölgeden bölgeye gelişiminde farklılıklar gözlenir. Örneğin yağışın ve yağışlı gün sayısının belirli bir değerden az olması temeline dayanarak kurak periyotlar teşhis edilir.Bu hesap şekli nemli subtropikal iklimler gibi yıl boyunca yağış alan yerler için uygundur. Diğer iklim bölgeleri mevsimsel yağış paternleri ile karakterize edilir. Diğer bir tanım şekli yağışın aylık, mevsimlik veya yıllık toplamlarının ortalamadan olan farkları ile ilişkilidir.b)Tarımsal KuraklıkTarımsal kuraklık meteorolojik kuraklığın çeşitli özellikleri ile çok yakın ilişkilidir. Toprakta bitkinin ihtiyacını karşılayacak miktarda su bulunmaması olarak tanımlanan tarımsal kuraklık nem kaybı ve su kaynaklarında kıtlık oluştuğu zaman meydana gelir. Ürün miktarında azalmaya, büyümelerinde değişime ve hayvanlar için tehlikeye sebep olur.c)Hidrolojik KuraklıkHidrolojik kuraklık yeraltı su kaynakları, yüzey suları veya yağış periyotlarının etkisi ile ilişkilidir. Meteorolojik kuraklığın uzaması durumunda hidrolojik kuraklıktan söz edilir. Uzun süreli yağış azlığının kaynak seviyeleri, yüzey akışı ve toprak nemi gibi hidrolojik sistemin bileşenlerindekendisini göstermesidir. Yeraltı suları, nehirler ve göllerin seviyesinde keskin bir düşüşe sebep olur. İnsan, bitki ve hayvan yaşamı için büyük bir tehlike yaratır.Bir dönemde yaşanan yağış miktarında azalma toprak neminde hızlı azalmaya neden olacağı için tarımla uğraşanlarca hemen hissedileceği halde hidroelektrik santrallerinde bir süre etkili olmayacaktır.Hidrolojik kuraklıkta en önemli etken iklim olmasına rağmen arazi kullanımı (örneğin ağaç kesimi) ve arazinin verimsizleşmesi bölgenin hidrolojik özelliklerini etkiler.Bölgeler hidrolojik sistemleri ile birbirine bağlı oldukları için

---

3. Sayfa
meteorolojik kuraklığın etkisi ile yağış kıtlığı yaşanan alanların sınırları daha genişleyebilir. İnsan aktiviteleri arazi kullanımında değişim meydana getirdiği için meteorolojik kuraklığın frekansında değişim olmadığı halde su kıtlığının frekansında değişim meydana getirmesinden dolayı en önemli etken olarak gözlenmiştir.http://[email protected])Sosyo-ekonomik KuraklıkKuraklığın sosyo-ekonomik tanımı meteorolojik, hidrolojik ve tarımsal kuraklıkla bağlantılı bazı ekonomik ürünlerin arz ve talepleriyle ilgilidir.Sosyo-ekonomik kuraklık, yukarıda bahsedilen kuraklık tiplerinden farklı bir durum arz eder. Çünkü bu kuraklık yer ve zamana bağlı olarak ortaya çıkar. Su, gıda, balık ve hidroelektrik santralleri gibi bir çok ekonomik ürünün teminihava şartlarına bağlıdır. İklimin doğal değişkenliği nedeniyle bazı yıllar su kaynakları yeterli olsa da sonraki yıllarda bu su kaynakları gerek insanların ve gerekse çevreninihtiyaçlarını karşılamaktan uzak olabilmektedir.Sosyo-ekonomik kuraklık yağışlardaki azalmanın sonucu olarak gelişen ve üretimin ihtiyacı karşılayamadığıdurumlarda ortaya çıkar.Birçok bölgede yaşanan sosyo- ekonomik kuraklığın nedeni ise artan nüfus ve buna bağlı olarak kişi başına tüketim miktarındaki artışın ekonomik taleplerde de artışa neden olmasındandır.KURAKLIĞIN ETKİLERİKuraklık, ekonominin birçok sektörünü etkileyen ve bu etkisini kuraklık yaşanan bölgelerin çok ötesine taşıyan karmaşık bir yapıya sahiptir. Bunun nedeni de suyun üretimde vazgeçilmez bir unsur olmasından kaynaklanmaktadır.

---

4. Sayfa
Kuraklığın doğrudan ve dolaylı etkilerini maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz:a-Ekonomik EtkileriÜründe kayıpEkin alanlarının verimliliğinin azalmasıBöcek istilasıBitki hastalıklarıÜrün kalitesinde düşüklükSüt ve Çiftlik Hayvanları KaybıOtlakların verimliliğinin azalmasıHalka açık otlakların kapatılması veya sınırlandırılmasıHayvanlar için suyun temin edilememesi veya pahalılığıHayvanlar için besin temin edilememesi veya pahalılığıKereste Üretiminde KayıplarOrman yangınlarıAğaç hastalıklarıBöcek istilasıOrman alanlarının verimliliğinin azalmasıBalık Üretiminde KayıplarBalık yetiştirme alanlarına zararSuyun azalmasından dolayı yavru balıkların kaybıUlusal Büyümede Kayıp, Ekonomik Gelişmede GecikmeYiyecek üretiminde düşüş, Yiyecek stoklarında azalmaFinansal kaynak bulmada zorluk (Kredi riski)Nehir ve kanalların denizciliğe olan katkılarında kayıpYeni ve ilave su kaynaklarının geliştirilmesindeki pahalılıkSuyun taşınmasındaki pahalılıkÇiftçi gelirlerinde kayıplarEğlence iş alanlarında kayıplarEnerjide kaynak azalmasıTarımsal üretimin direkt bağlı olduğu endüstrilerde kayıplar:http://[email protected]

---

5. Sayfa
b- Çevresel EtkileriToprakta su ve rüzgar erozyonuBalık alanlarına zararBitki alanlarına zararSuyun kalitesine etkiHayvan kalitesine etkiHayvan doğal yaşam alanlarına etki c- Sosyal EtkileriYiyecek kıtlığıYoksullukta artışGöçSosyal huzursuzlukKırsal alanlardaki yaşam seviyesinde düşüşhttp://[email protected]

---