Sunum İçeriği

1. Sayfa
DESTANstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation

---

2. Sayfa
Eski çağlarda savaş,göç ve tabii afetler gibi önemli olaylar etkisiyle söylenmiş uzun manzum,yiğitlik hikayelerine DESTAN denir.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

3. Sayfa
Kainatın yaratılmasıDünyanın oluşumuİnsanın yaratılışı Toplumu derinden etkileyen olaylar.Destanların Konusustyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

4. Sayfa
DESTANLAR 3 SAFHADAN OLUŞUR Halkın benliğinde iz bırakan çekirdek bir olay yaşanır.Bu olay halk hayaliyle ve inanışlarıyla süslenerek nesilden nesle aktarılır ve halk ozanları tarafından manzum olarak destanlaştırılır.Şair ya da yazar tarafından destan geleneğine uygun olarak yazıya geçirilirstyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

5. Sayfa
DESTANLARDOĞAL DESTAN:Bir millete ait olan ve halk arasında yaşayan efsane,kahramanlık hikayeleri ve destan parçaları halk ozanları tarafından birleştirilerek söylenir.Buna doğal destan denir.YAPAY DESTAN:Bir şair veyayazar tarafından kendi milletinin tarihinden çıkartılmışheyecanlı ve büyük olaylar birtakımhayal unsurlarıyla süslenerek yazılırsa buna yapay destan denir.style.visibilityppt_xppt_y

---

6. Sayfa
Yapay destanların doğal destanlardan farkı anonim özellik taşımamasıdır.style.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_y

---

7. Sayfa
BAŞLICA DOĞAL DESTANLARYunanlı şair Homeros’un İlyada ve Odysseia İranlı şair Firdevsi’nin ŞehnamesiFinli Dr. Lönnort’un Kalevala’sıAlmanların Nibelungen ve Gudrun’uHintlilerin Ramayana ve Mahabarata’sıstyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

8. Sayfa
BAŞLICA YAPAY DESTANLARMilton’un Kaybolmuş Cennet’iFazıl Hüsnü Dağlarca’nın Üç Şehitler Destanı ve Yedi Mehmetler DestanıCeyhun Atuf Kansu’nun Sakarya Meydan SavaşıTasso’nun Kurtarılmış Kudüs’ü style.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_h

---

9. Sayfa
DESTAN VE ÖZELLİKLERİDestanlarda anlatılan olayların geçtiği yer ve zaman bilinmez.Kahramanlar lider ve kurtarıcı rolündedir.Ağızdan ağza dolaşmak suretiyle oluşmuşlardır.Destanlar anonim ve sözlü edebiyat ürünüdürler.Destanlarda olağanüstü olaylar ve olağanüstü özellikte kahramanlar vardır.Manzum hikâyelerdir.style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility

---

10. Sayfa
Her milletin destanı yoktur.Milletlerin destanlarının olabilmesi için bazı şartlar gerekir.Bunlar:Millet,halk hayâlinin efsaneler üretmeye elverişli olduğu en eski ve iptidai devirlerde yaşamış olmalıdır.O milletin tarihinde unutulmaz tabiat olayları,büyük savaşlar,göçler,istilalar, yeni coğrafyalarda vatan tutuşlar gibi halk hayat ve hafızasını nesiller boyunca meşgul edecek olaylar bulunmalıdır.style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility

---

11. Sayfa
TÜRK DESTANLARIİSLAMİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK DESTANLARI İSLAMİYETTEN SONRAKİ TÜRK DESTANLARIstyle.visibilitystyle.visibilitystyle.rotationppt_hppt_wstyle.visibilitystyle.rotationppt_hppt_w

---

12. Sayfa
İSLAMİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK DESTANLARIYaratılış DestanıSaka Türklerinin -Alp Er Tunga Destanı-Şu DestanıHun Türklerinin Oğuz Kağan Destanı Göktürklerin-Bozkurt Destanı-Ergenekon DestanıUygur Türklerinin-Göç Destanı-Türeyiş Destanı

---

13. Sayfa
İSLAMİYETTEN SONRAKİ TÜRK DESTANLARISaltuk Buğra Han DestanıEr Manas DestanıKöroğlu DestanıBattal Gazi DestanıDanişment Gazi DestanıGenç Osman DestanıDede Korkut HikayeleriDini-Tasavvufi Menkıbeler

---

14. Sayfa
DESTAN YAPISININ İNCELENMESİDestanda Olaylar Destanda KişilerDestanda ZamanDestanda ÇevreUslüpTahkiye

---

15. Sayfa
DESTANDA OLAY:Olağanüstü varlıkların meydana getirdiği olayların bir sentezidir.Destandaki olayları tamamen gerçek dışı sayamayız.Gerçekle gerçek dışı arası bir yerdedir.Gerçekten esinlenmiş fakat gerçek dışı motiflerle süslenmiştir.

---

16. Sayfa
Destanı meydana getiren olayları üç bölümde inceleyebiliriz:İnsanlarla insanlar arasında geçen romantik olaylar;aşk,intikam,kavga,kurtuluş…İnsanlarla,olağanüstü güçleri olan varlıklar (ilahlar,ruhlar,şeytanlar,periler…) ya da sert tabiat kuvvetleri arasında geçen olaylar.Dış düşmanlara karşı yapılan mücadeleler,yani milletler arası çatışmalar.

---

17. Sayfa
DESTANDA KİŞİLER:Destan kahramanları ilahlar,yarı ilahlar ve insanlardır.Kahramanlar hem insani hem de olağanüstü özellikleri kişiliklerinde toplarlar.Kahramanlar olağanüstü özellik göstermeseler bile,olağanüstü özelliklerle ilişkidedirler.

---

18. Sayfa
Kahraman insan da olsa bunlar idealize edilmiş,çeşitli özelliklere sahip tiplerdir.Büyük aşklar yaşarlar.Olağanüstü özellikler taşırlar.ÖRNEK: Gözleri alevdendir,vücudu tüylerle kaplıdır.Çok uzun mesafeleri kısa zamanda katederler.Bu kişilerin öldükten sonra ruhlarının toplumda varlıklarını sürdürdüklerine inanılır.Destan kahramanı genellikle toplumun üst kesiminden bir kişi olur.

---

19. Sayfa
ÖRNEK:Geldi ana göğsüne,aldı emdi sütünü,İstemedi bir daha içmek kendi sütünüPişmemiş etler ister,aş,yemek ister oldu!Etraftan şarap ister,eğlenmek ister oldu!Ansızın dile geldi,söyler ,konuşur oldu!Kırk gün geçtikten sonra yürür oynaşır oldu!Öküz ayağı gibi idi sanki ayağı!Kurdun bileği idi sanki bileği!Benzer idi omuzu tıpkı samurunkine!Göğsü de yakın idi ,koca ayınınkine!Bir insan idi,fakat tüylerle dolu idi!Güder at sürüleri,tutar atlara biner!Daha bu yaşta iken çıkar avlara gider!Geceler günler geçti,nice seneler doldu!Oğuz da büyüyerek yahşi bir yiğit oldu!

---

20. Sayfa
Destanda Zaman:Zaman tam olarak tespit edilemez ;ama gerçeğe yakın bir zamandır.Tahmin edilebilir.

---

21. Sayfa
ÖRNEK:Bu çağda!Bu yerde!Bir büyük orman vardı,Oğuz yurdundan içre,Ne çok av hayvanları,ormanda yaşar idi,Ne çok av kuşları da üstünde uçar idi!

---

22. Sayfa
DESTANDA ÇEVRE:Yaşadığı toplumun bulunduğu coğrafyayla sınırlıdır.Gerçeğe yakın ele alınmıştır.Yaşanan çevre tasvir edilir.Gerçekçi çevre motifleri vardır.

---

23. Sayfa
ÖRNEK:Yine günlerden bir gün:Gök tüylü gök yeleli bozkurt kaybolmuş idi.Anladı ki bu yerde otağı kurmak gerek,Tarlasız,çorak yerde düşmanı vurmak gerek.Cürçed adlı bu ilin çok büyük otlakları,Çok malı,çok sığırı,vardı pek çok atları.

---

24. Sayfa
ÜSLUP:Tasvirlere,benzetmelere,hazır söz kalıplarına fazlaca yer verilir.Kahramanların ve çevrenin tasviri yapılırken ünvanlara ve benzetmelere yer verilir.ÖRNEK:Al kanatlı Azrail,karşı yatan kara dağlar…

---

25. Sayfa
TAHKİYE:Abartmalar,benzetmeler,muhteşem ifadeler kullanılır.Destanlar uzundur.(Efsaneden farkı)Destanı dinleyenlere milli ve asil duyguların aşılanması,karşısındakini etkilemeye çalışması ve destancının kendinden bir şeyler katabilmesi onun özelliğidir.

---

26. Sayfa
Destanlar yazıya geçtiği andan itibaren anlatısı durdurulduğu için yozlaşmaya başlamış olur. Bu devirden itibaren toplumun destan devri bitmiş demektir .NOT

---

27. Sayfa
MİTOSTarih öncesi devirlerde tanrılar veya tanrılaştırılmış insanlar hakkında söylenerek zamanla inanış haline gelen efsaneye mitos denir.Mitoslarda tanrılar ve insanlarla birlikte devlerin,cinlerin,perilerin ve diğer masal kahramanlarının da hikâyeleri vardır.Bir milletin mitoslarını inceleyen ilme mitoloji (mythologie) denir.Bu kelime Yunancadır.

---

28. Sayfa
TÜRKLERDE MİTOLOJİK UNSURLARIŞIKAĞAÇMADEN VE MADEN ÜRÜNLERİBOZKURTKADINATYA DA TAŞIAK SAÇLI İHTİYARLAR

---

29. Sayfa
Dini bir unsurdur.Destanların büyük kahramanları,bu kahramanlara kadınlık ve mukaddes Türk çocuklarına annelik yapan kadınlar çoğunlukla ilâhî bir ışıktan doğar. Ya da kahramanların yüzünde doğumlarında ilâhî bir ışık oluşur. IŞIK

---

30. Sayfa
ÖRNEK:Yine günlerden bir gün:Oğuz kağan bir yerde tanrıya yalvarırken:Karanlık bastı birden,bir ışık düştü gökten!Öyle bir ışık indi,parlak aydan,güneşten!Oğuz kağan yürüdü,yakınına ışığın,Oturduğunu gördü,ortasında bir kızın!

---

31. Sayfa
İnsanlığın türeyişinde önemliyeri olduğuna inanılır.Ağaca pek çokdestanda annelik ruhu verilmiştir.Pekçok kahraman ağaç kovuğunda doğmuştur.Yavrusunu ağaç kovuğundadoğuran annenin çocuğuna “Kıpçak”(oyuk ağaç) dendi.AĞAÇ

---

32. Sayfa
Osman Gazi rüyasında Osmanlı devletinin doğup gelişmesini,nerelere kadar yayılacağını gösteren bir ağaç görmüştü.

---

33. Sayfa
ÖRNEK: Ne zaman ki, gün batar, ışık gökten inermiş, Kayından sesler çıkar, herkes müzik dinlermiş. Bunu duyan Uygurlar, hep birden şaşırmışlar, Bu durumu görenler, aklını kaçırmışlar. On ay on gece kayın, ışık ile sarılmış, Bir gün tam şafakleyin, kayın birden yarılmış. Beş güzel çocuk çıkmış, kayının ortasından, Gözleri kamaştırmış, bakmışlar arkasından. Gün olmuş zaman olmuş, hepsi kocaman olmuş, Küçükleri 'Böğü-Han', Uygurlara Han olmuş.

---

34. Sayfa
MADEN VE MADEN ÜRÜNLERİTürk destanlarında altın,demir, gümüş,bakır isimleri çok sık kullanılır.Maden isimleri tamamen Türkçedir.

---

35. Sayfa
ÖRNEK:Güneyde barkan adlı bir il var idi bu kez.Av kuşları çok olan zengin bir bucak idi,Vahşi hayvan yurduydu,havası sıcak idi.Mücevher,gümüşü çok altını da paradır,Halkın yüzünün rengi,tanrı’dan kapkaradır.

---

36. Sayfa
Türk hayat ve savaş gücünü temsil eder.Türkler kurda önce tanrı diye tapmışlar. Sonra kendilerinin bozkurt soyundan geldiklerine,böylelikle birer kurt olduklarına inanmışlardır.Savaşlarda Türkler düşman üzerine bozkurt sesleriyle atılırlardı. O yürüyerek ordular da yürümüş,o durunca ordularda durmuştu.İlk Türk bayraklarından birinde altından bozkurt başı bulunmaktadır.BOZKURT

---

37. Sayfa
ÖRNEKBir kurt ki erkek bir kurt!Gök tüylü,gök yeleli!Bu kurt döndü Oğuz’a,bakmadan sağa sola,Dedi:’’Ey Oğuz şimdi,ordunu çıkar yola!Halkını beylerini,atlandır çıkar yola,Baş çekip göstereyim,doğru yol nerde ola!’’

---

38. Sayfa
Türk evinin direği,erkeğinin vefalı arkadaşı,mukaddes Türk çocuklarının annesidir. Oğuz’un ilk karısı ışıktan,ikinci karısı ağaçtan doğmuş mukaddes kadınlardır. Annelik unsuru kadını yüceltmiştir.KADIN

---

39. Sayfa
ÖRNEK:Bir ben vardı başında,ateş gibi ışığı,Çok güzel bir kız ki gülse gök güledurur!Kız ağlamak istese gök de ağlayadurur!Oğuz kızı görünce aklı gitti beynindenKıza vuruldu birden,sevdi kızı gönülden

---

40. Sayfa
Destan kahramanlarının vefalı ve sevgili arkadaşıdır.Kahramanı hedefe ulaştırır. Savaşlarda kahramanın hangi ata bindiği özellikle belirtilir ve atın kahramanlığı da anlatılır.İslamiyet’ten önce olduğu gibi İslamiyet’ten sonra da attan kahraman olarak bahsedilir. Köroğlu’nun “Kır At”ı destanda Köroğlu ve Ayvaz kadar önemlidir.AT

---

41. Sayfa
ÖRNEK:Oğuz bunu görünce ne çok sevinmiş idi,Alaca aygırına severek binmiş idi,Apalaca aygırın,oğuz severdi özdenAma at dağa kaçtı,kayboldu birden gözden.Bu dağ buzlarla kaplı,çok büyük bir dağ idi,Soğuğun,şiddetinden başı da apak idi,Ne yorgunluk ne soğuk erişmez idi ona,O bey dağlara girdi,dokuz gün erdi sona Aygırı yakaladı memnun etti oğuz’u.

---

42. Sayfa
Uygur destanında yurt bütünlüğünün ve halk saadetinin sembolü olarak bilinen tılsımlı bir yaştır.Destanın bir diğer anlatımında bu taş bir yüzüktür. Yada taşı için savaşlar yapılmıştır.YADA TAŞI

---

43. Sayfa
ÖRNEK:Evlendikten sonra Prenses Kiu-Lien, Sarayını Hatun Dağında kurduHatun dağının çevre yanı da dağlıktı ve Bu dağlardan birinin adı da Tanrı Dağıydı, Tanrı Dağının güneyinde de Kutlu Dağ derler Bir başka dağ vardı, kocaman bir kaya parçasıBir gün elçileri, falcılarıyla birlikte Kiu-Lien' in sarayına geldilerKendi aralarında konuşup dediler ki:-Hatun Dağının varı yoğu, bütün bahtiyarlığı Kutlu dağ denilen bu kaya parçasına bağlıdır. Türkleri zayıflatıp yıkmak istiyorsak bu kayayı onların elinden almalıyız.

---

44. Sayfa
Hakanların akıl danışıp öğütlerini dinledikleri güngörmüş ihtiyarlardır. Örneğin;Oğuz Kağan Destanı’ndaki Uluğ Türk adlı vezir Oğuz’a söz dinleten, devlet yönetimini öğreten kişidir.AK SAÇLI İHTİYARLAR

---

45. Sayfa
ÖRNEK:Söz dışında kalmasın,bilsin herkes bu işi,Oğuz kağan’ın yanında,vardı bir koca kişi.Sakalı ak,saçı boz,çok uzun tecrübeli,Asil bir insan idi,akıllı,düşünceli.Ünvanı Tüşimel’di,yani kağan veziri,Uluğ Türük’tü adı,Oğuz’un seçme eri.

---

46. Sayfa
DESTANLARIN YAZIYA GEÇİRİLMESİÇeşitli yollar takip edilmiştir:Bir topluluğun istiklalini tehlikeye düşüren büyük felaketler karşısında tekrar milli uyanışı sağlamak amacıyla,destan geleneğini çok iyi bilen yaşayan bir şair destancı tarafından söylenmiş olan çeşitli destan parçalarının bir araya getirilmesiyle oluşturulur.ÖRNEK:Firdevsi’nin Şehname’si.

---

47. Sayfa
Bir destancı tarafından değiştirilmeden,ya kendisi tarafından ya da onu dinleyen okur-yazar biri tarafından destanın kaleme alınması. ÖRNEK: Dede Korkut Hikâyeleri,Manas Destanı

---

48. Sayfa
Bilinçli aydınlar tarafından daha dar,kapalı çevrelerde destan geleneğinin izlerini takip ederek yazıya geçirilmesidir.Bir milletin içinde oluşmuş destanların canlı olarak yaşadıkları çağ geçip de onlardan arta kalanları bir araya getirip belirli bir düzene koyduktan sonra destanı ilk şekline getirme gayretleriyle oluşmuştur.ÖRNEK:Finlilerin Kalevela Destanı

---

49. Sayfa
ARA ÜRÜNLERDestandan hikâyeye geçiş ürünleridir.Arapların Müslüman oluşlarından sonra 9.yy’ın sonlarına doğru Bizans’la yaptıkları savaşlarda gösterilen kahramanlıklar destansı hikaye tarzında söylenmiştir.Buraya gelen Oğuzlar Arapların bu destansı ürünlerini kendi ürünleriyniş gibi söylemeye başlamışlardır. ÖRNEK: Malkoçoğlu ve Battal Gazi Arap’tır.Fakat Türkler kendilerine yakın gördüklerinden Battal Gazi bir Türk kahramanıymış gibi anlatılmış, günümüze de öyle aktarılmıştır.

---

50. Sayfa
Bu ara dönem eserlerine Futuvvet-name denir.Bunlar yeni bir dini yaymak için çaba gösteren dervişlerin destanlarıdır. En ünlüsü Saru Saltuk Destanı’dır

---

51. Sayfa
HAZIRLAYAN BERRİN TÜRKMENDENETLEYEN VE DÜZENLEYENEMİNE GÜLRECEP TANRIVERDİ LİSESİ

---