1. Sayfa
HÜCREDicle ArasHücre, hücre yapısı ve şekilleri

---

2. Sayfa
HücreCanlıların, canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimleridir.3.9.20152

---

3. Sayfa
3.9.20153Canlıların Ortak ÖzellikleriHücrelerden oluşurlar, Uyarılabilirler,Solunum yaparlar, Tepki verirler,Beslenirler, Büyür ve gelişirler,Hareket ederler, Ürerler.Boşaltım yaparlar,

---

4. Sayfa
3.9.20154Hücre YapısıHücreler organizmanın yapısal ve fonksiyonel birimleridir.Hücre içerisinde belirli görevleri olan yapılar vardır. Bunlara organel denir.

---

5. Sayfa
Hücre Yapısı - OrganellerOrganeller hücre sitoplazmasında dağınık halde bulunurlar.Her biri ayrı bir zar ile çevrilidir.3.9.20155

---

6. Sayfa
3.9.20156Hücre YapısıBazı hücrelerin hücre yüzeylerinden silia’ları ve flagella denilen kuyrukları vardır.Hücre iskeleti ise mikroflamentler, mikrotübüller ve ara flamentlerden oluşmuştur.Bilinen en küçük hücre bakteri, en büyük hücre deve kuşu yumurtası sarısı ve en uzun hücre ise yaklaşık 1 m olan sinir hücresidir.

---

7. Sayfa
3.9.20157Hücre Yapısı – Tarihsel Gelişimi1665, Robert Hook hücreyi tanımladı.30 yıl sonra Leeuwenhoek geliştirdiği mikroskop ile bakteri, kan ve kas hücrelerini inceledi.19. YY’da Schleiden ve Schwann Hücre Kuramı’nın temelini attılar.

---

8. Sayfa
3.9.20158Hücre Yapısı – Hücre KuramıHücre canlıların yapıtaşı ve işlev birimidir.Canlılar bir veya daha fazla hücrenin birleşmesiyle oluşmuştur.hücre bölünmesi ileHücrelerin bölünme özellikleri vardır.Kalıtsal bilgiler bir hücreden diğerine aktarılır.

---

9. Sayfa
3.9.20159Hücre Yapısı – Hücre ŞekilleriHücrenin biçimi; sitoplazmanın akıcılığına, yüzey gerilimine ve komşu hücrelerle olan ilişkilerine bağlı olarak değişiklik gösterir.Beyincikteki purkinje hücreleri armut şeklinde, korteksteki hücreler pramidal, dişi üreme hücresi yuvarlak, damarların iç yüzeylerindeki endotel hücreler yassı, damar dışına çıkabilen makrofaj hücreleri ise şekil değiştirebilir hücrelerdir.

---

10. Sayfa
Hücre Yapısı – Hücre Şekilleri3.9.201510

---

11. Sayfa
3.9.201511Hücre Yapısı – Hücre ŞekilleriHücre sitoplazmasının %75’i su olduğundan hücreler genellikle yumuşaktır.Sert hücreler derinin epidermis tabakasındaki hücrelerdir.Hücreler çoğunlukla renksizdir. Bazı pigment içeren hücreler toplu haldeyken renkli görülür (substantia nigra siyah, nukleus ruber kırmızıdır).

---

12. Sayfa
3.9.201512Hücre Yapısı – Yapısal ÖzellikleriKalıtsal bilgiler DNA içinde saklanır.Genetik kod temelde aynıdır.Bilgi DNA’dan proteine RNA aracılığıyla geçer.Proteinler ribozomlar tarafından yapılır.

---

13. Sayfa
3.9.201513Hücre Yapısı – Yapısal ÖzellikleriProteinler hücrenin fonksiyon ve yapısını düzenler.Bütün hücreler seçici-geçirgen bir zar olan plazma membranı ile çevrilidir.

---

14. Sayfa
3.9.201514Hücre Yapısı – Yapısal ÖzellikleriHücre üç temel kısımdan oluşmuştur. Üçünden biri olmadığında hücre canlı kalamaz. Bunlar;Hücre çekirdeği nucleus,Sitoplazma cytoplasma veHücre zarı plasmalemmadır.

---

15. Sayfa
3.9.201515Hücre Yapısı – Hücre ZarıMembrana cellularis adı da verilir.Hücre zarının görevleri;Hücreye şekil verir.Hücreyi dış etkenlerden korur.

---

16. Sayfa
3.9.201516Hücre Yapısı – Hücre ZarıHücrenin sitoplazma organellerini sarar.Organel ile sitoplazma arasındaki madde alışverişini düzenler.Seçici geçirgen özelliğe sahiptir. Hücrenin dış çevresiyle arasındaki madde alışverişini düzenler.Osmotik dengeyi düzenler.

---

17. Sayfa
3.9.201517Hücre Yapısı – Hücre ZarıHücre zarı hücrelerin birbirini tanımasını sağlar. Glikoproteinler ile yabancı proteinleri tanır.Her hücre zarının kendine özgü özellikleri, özelleşmiş görevleri vardır.Hücrelerin birbirlerine tutunmalarında rol oynar.

---

18. Sayfa
3.9.201518Hücre Yapısı – Hücre ZarıHücreninelektrikdengesini10.Hücrenin uyarılmasını sağlar. organize eder.11.Metabolizma artıklarının hücre dışına atılmasını sağlar.

---

19. Sayfa
3.9.201519Hücre Yapısı – Hücre ZarıS. J. Singer ve G. L. Nicolson 1972 yılında hücre zarıyla ilgili ‘’akıcı mozaik zar modeli’’ fikrini ortaya atmışlardır.Buna göre hücre zarı, lipit, protein ve karbonhidrat moleküllerinin diziliminden meydana gelmektedir.

---

20. Sayfa
3.9.201520Hücre Yapısı – Hücre ZarıLipitler hücre zarında fosfolipit şeklindedir ve zarın yapısında bir çift fosfolipit tabaka bulunur.Protein ve karbonhidrat molekülleri fosfolipit tabakaya gömülüdür.Fosfolipit tabaka sürekli hareket ettiğinden protein ve karbonhidrat molekülleri bu tabaka içinde yüzerler.

---

21. Sayfa
Hücre Yapısı – Hücre Zarı3.9.201521

---

22. Sayfa
3.9.201522Hücre Yapısı – Hücre ZarıFosfolipit molekülleri hidrofilik (suyu seven) ve hidrofobik (suyu sevmeyen) olarak iki uca sahiptir.Hidrofilik uç dışta, hidrofobik uç içte yer alır.

---

23. Sayfa
3.9.201523Hücre Yapısı – Hücre ZarıHücre zarını oluşturan bu yapı taşlarının bazı moleküllerin geçişine izin verecek gevşeklikteki yapısı ve proteinlerin bu şekilde hareket edebilme yeteneğine sahip olmaları ‘’akıcı mozaik’’ teriminin esas nedenidir.

---

24. Sayfa
3.9.201524Hücre Yapısı – Hücre ZarıHücre zarı seçici-geçirgen özelliktedir. Hücre zarından;küçük moleküller büyüklere göre daha kolay,nötr atomlar iyonlara göre daha kolay veyağda çözünen moleküller çözünmeyenlere göre daha kolay geçerler.

---

25. Sayfa
3.9.201525Hücre Yapısı – Hücre ZarıHücre zarından kolayca geçebilen bazı maddeler;Oksijen, karbondioksit, karbonmonoksit, azot ve amonyak gibi gazlar,A, D, E, K gibi yağda çözünen vitaminler,Enzimler, hormonlar, tükürük ve gözyaşı gibi maddeler,Metabolik artıklar,Proteinler, karbonhidratlar ve yağlar yapı birimlerine ayrıştıktan sonra zardan geçebilir.

---

26. Sayfa
3.9.201526Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiNukleus hücre içindeki tüm biyokimyasal olayları yöneten ve hücre bölünmesini sağlar. Görevleri;farklılaşması ve çoğalmasıHücrenin kalıtsal bilgisini depolar.Hücrenin büyümesi, gelişimi, olaylarını denetler.3. Metabolik aktiviteleri düzenler.

---

27. Sayfa
3.9.201527Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiDNA sentezler.RNA sentezi ve RNA’ların işlenmesini sağlar.Çekirdeğin şekli genellikle hücre ile uyumludur.Nukleus hücrede sentrik yerleşmiştir.

---

28. Sayfa
3.9.201528Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiBazı hücreler (karaciğer, leyding) çok çekirdekli olur. Bunlara polikaryosit denir.Nukleus çift katlı bir membran ile sarılır. Bu membranda çok sayıda por bulunur.Bunlar çekirdek ve sitoplazma arasında seçici madde geçişini sağlar.

---

29. Sayfa
3.9.201529Hücre Yapısı – Hücre Çekirdeğiİç nukleus membranı düzdür.Dış nukleus membranına ribozomlar tutunmuştur.

---

30. Sayfa
3.9.201530Hücre Yapısı – Hücre Çekirdeğiağı ve nukleolusÇekirdek sıvısı nukleoplazma, kromatin (çekirdekçik) arasındaki boşlukları doldurur.Homojen görünümlü bir sıvıdır.H2O, protein, DNA, RNA, ATP, enzim ve mineralleri içerir.

---

31. Sayfa
3.9.201531Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiKromatin (chromatin);DNA ve ona bağlı proteinlerden oluşmuştur.DNA ve proteinler Nukleus’daki kromozomların içinde bulunurlar.

---

32. Sayfa
3.9.201532Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiBu iplikçikler hücre bölüneceği zaman kromozomları meydana getirirler.En önemli görevleri genleri taşımalarıdır.Kromozomun kendini eşlemesiyle oluşan iki iplik birleşimine kromatit (ökromatin ve heterokromatin) denir.

---

33. Sayfa
3.9.201533Hücre Yapısı – Hücre Çekirdeğiİnsanda 23 çift (46) kromozom vardır (22 çift otozom (somatik) 1 çift gonozom (eşeysel) - kXX, eXY).Gonozom dişide x, erkekte ise x – y kromozomu olabilir.Y kromozomu testis kromozomudur ve erkek cinsiyetinin belirleyicisidir.

---

34. Sayfa
3.9.201534Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiDişiye ait x ile erkeğe ait x birleşmişse bebek xx yani kız, dişiye ait x ile erkeğe ait y birleşmişse bebek xy yani erkek olur.Mayoz bölünme ile sperm meydana gelmesine spermatogenez, ovum meydana gelmesine ise oogenez denir.

---

35. Sayfa
Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiDeoksiribonukleit asit (DNA)Dört farklı nukleotit bazından oluşur.A (adenin), T (timin), G (guanin), C (sitozin)3.9.201535

---

36. Sayfa
3.9.201536Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiDNA, hücredeki tüm proteinlerin nasıl yapılacağının genetik bilgisini içerir.Bilgi nukleusdadır ancak proteinler sitoplazmada sentezlenir.Bu nedenle bilginin sitoplazmaya aktarılması gerekir.

---

37. Sayfa
3.9.201537Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiBu amaçla DNA kalıbından RNA üretilir.RNA, sitoplazmaya geçer ve ribozomlara protein sentezi için gerekli bilgiyi aktarır.Çekirdek hücrenin kontrol merkezidir. Burada yalnızca kimyasal olaylar değil aynı zamanda hücre özelliklerinin yeni hücre nesillerine aktarılması da sağlanır.

---

38. Sayfa
3.9.201538Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiRibonukleit asit (RNA)Ribonükleotitlerin birbirine bağlanması ile oluşan tek zincirli nükleit asitlerdir.Boyları DNA’lardan kısadır. Hemen hemen tüm hücrelerde fazlaca bulunurlar.

---

39. Sayfa
3.9.201539Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiRNA’lar üç ana gruba ayrılırlar;Messenger (haberci) RNA (mRNA),Ribozomal RNA (rRNA),Transfer RNA (tRNA).Belirli bir biyolojik fonksiyonu yerine getirirler.

---

40. Sayfa
3.9.201540Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiNukleolus (çekirdekçik)Sayı ve büyüklüğü hücreye göre farklılık gösterir.Nukleoplazma içine yerleşmiş küçük, daire şeklinde yapılardır.

---

41. Sayfa
3.9.201541Hücre Yapısı – Hücre ÇekirdeğiRibozomlar, RNA, DNA ve proteinler nukleusda nukleolus olarak depolanır.Nukleolusun hücre zarı yoktur.Hücre bölünmesi sırasında kaybolur, bölünme tamamlandıktan sonra tekrar oluşur.

---

42. Sayfa
3.9.201542Hücre Yapısı – SitoplazmaHücre içini tamamen dolduran, hücre zarı ile çekirdeği arasında bulunan, yarı akışkan, saydam bir maddedir.İçerisinde organik ve inorganik maddeler bulunur.Sitoplazma bulunduğu yere göre farklı adlar (hyaloplazma, metaplazma, öplazma, paraplazma) alır.

---

43. Sayfa
3.9.201543Hücre Yapısı – SitoplazmaSitoplazma içinde bulunan hücre organelleri;Endoplazma retikulumu (endoplasmic reticulum)Ribozom (ribosome)Golgi komleksi (golgi komplex)Lizozom (lysosome)Mitokondri (mitochondria)Sentriol (Centriol)Vakuol – Vezikül (vacuole, vesicle)Peroksizom (peroxisome)Hücre iskeleti (mikroflamentler, mikrotübüller, ara filamentler)Silia (cilia)Flagella (flagellum)

---

44. Sayfa
3.9.201544Hücre Yapısı – SitoplazmaEndoplazma retikulumu (ER)Sitoplazmaya dağılmış kanalcıklar sistemidir.Hücre zarı ve çekirdek arasında madde iletimi sağlar.Hücre içerisinde gerekli tüm maddeleri depolar.

---

45. Sayfa
Hücre Yapısı – SitoplazmaEndoplazma retikulumu (ER)1. Granüllü ER;Membranında ribozomlar bulunur.Hücrenin protein yapımından sorumludurlar.3.9.201545

---

46. Sayfa
Hücre Yapısı – SitoplazmaEndoplazma retikulumu (ER)2. Granülsüz ER;Membranında ribozom bulunmaz.Genellikle endokrin bezlerde ve yağ sentezi yapan hücrelerde bulunur.3.9.201546

---

47. Sayfa
Hücre Yapısı – SitoplazmaRibozom (ribosome)Membranı olmayan rübonukleoprotein parçalarıdır.Her canlı hücrede ribozom bulunur.ER’in membranına tutunmuş olarak veya serbest tanecikler halinde bulunur.3.9.201547

---

48. Sayfa
Hücre Yapısı – SitoplazmaRibozom (ribosome)Kolesterol ve safra yapımını, çizgili kaslarda kasılmayı, ilaç ve zehirli maddelerin zararlı etkilerinin ortadan kaldırılması gibi metabolik olayları düzenler. Hücre içi protein üretirler.3.9.201548

---

49. Sayfa
3.9.201549Hücre Yapısı – SitoplazmaGolgi kompleksi (golgi complex), (GK)Üst üste dizilmiş yassı keseciklerden oluşan yapıdır.Hücrenin sekresyon ile ilgili organelidir.Eritrositler dışında tüm hücrelerde bulunur.

---

50. Sayfa
Hücre Yapısı – Sitoplazma503.9.2015

---

51. Sayfa
3.9.201551Hücre Yapısı – SitoplazmaGK’nin görevleri;uğramasınıProtein ve lipitleri gereken yerlere ulaştırmak,Gerekli protein ve glikoproteinlerin değişime sağlamak,

---

52. Sayfa
3.9.201552Hücre Yapısı – SitoplazmaGK’nin görevleri;Değişime uğrayan bu proteinleri vesiküller içine paketleyip hücrenin diğer bölgelerine veziküller aracılığıyla taşımak veya hücre dışına salgılamak,Lizozom üretmek.

---

53. Sayfa
3.9.201553Hücre Yapısı – SitoplazmaLizozom (lysosome)Tek katlı zar ile çevrili küçük keseciklerdir.Yüksek konsantrasyonlu asit fosfotaz ve başka bazı hidrolitik enzimler içerirler.Bu keseciklerde 50 farklı sindirim enzimi bulunur. Sindirim tamamen organelin içinde gerçekleşir.

---

54. Sayfa
3.9.201554Hücre Yapısı – SitoplazmaLizozom (lysosome)Lizozom zarı, enzimlerin hücredeki substratları ile birleşmesini ve hücrenin sindirilmesini önler.Enzimler hücre sitoplazmasına zarar vermezler.Hücre içine giren bakteri ve yabancı maddelerin sindirilmesinde de rol oynar.

---

55. Sayfa
3.9.201555Hücre Yapısı – SitoplazmaMitokondri (mitochondria)Eritrositler dışında oksijenli solunum yapan tüm hücrelerde bulunur.Hücrenin enerji merkezidir.Hücre içi gerekli enerjinin %95’i burada üretilir.

---

56. Sayfa
Hücre Yapısı – SitoplazmaMitokondri (mitochondria)3.9.201556

---

57. Sayfa
3.9.201557Hücre Yapısı – SitoplazmaMitokondri (mitochondria)Hücreye gelen maddelerin oksijenle birleşmesi sonucu mitokondride enerji açığa çıkmasına hücresel solunum denir.Oluşan bu enerji ATP olarak depolanır. ATP (adenozintrifosfat) enerji formudur ve 1 mol adenin, 1 mol riboz, 3 mol fosfattan oluşur.

---

58. Sayfa
3.9.201558Hücre Yapısı – SitoplazmaMitokondri (mitochondria)ATP; kimyasal, mekanik ve transfer işlerinde kullanılır.Madde iletimi, kimyasal sentez, kas kontraksiyonu ve sinir uyartıları için gerekli enerjiyi sağlar.

---

59. Sayfa
3.9.201559Hücre Yapısı – SitoplazmaVakuol - VezikülHücre içinde membran ile çevrili keselerdir.Vakuoller veziküllerden daha büyük yapılıdır ve hücrede çeşitli işlevlere sahiptir.

---

60. Sayfa
3.9.201560Hücre Yapısı – SitoplazmaPeroksizomzarlı, alyuvar dışında tümYapısı lizozoma benzeyen, tek hücrelerde bulunan organellerdir.Amino asitlerin ve uzun zincirli yağ asitlerinin parçalanması için gerekli peroksidaz ve katalaz enzimlerini içerirler.Oksidazlar yoluyla mitokondri gibi enerji üretirler.

---

61. Sayfa
3.9.201561Hücre Yapısı – SitoplazmaSentrozomHücre bölünmesinde görev alır.Sentrozomlar sinir hücresinde bulunmazlar.Her sentrozom birbirine dik iki silindirik sentroilden oluşmuştur.

---

62. Sayfa
3.9.201562Hücre Yapısı – SitoplazmaSilia (cilia)Bazı hücrelerin yüzeyinden uzanan küçük, kıl benzeri organellerdir.Solunum yollarını döşeyen hücreler silialı hücrelerdir.

---

63. Sayfa
3.9.201563Hücre Yapısı – SitoplazmaFlagella (flagellum)Kamçı şeklinde olan ince kuyruğa verilen isimdir.Sperm hücresinde bulunur.Sperm bu kuyruğu, hareket etmek için kullanır.

---

64. Sayfa
3.9.201564Hücre Yapısı – SitoplazmaHücre iskeletiSitoplazmadaki protein flamentlerinden oluşan kompleks bir ağ sistemidir.Hücre şeklinin korunmasında, organellerin hücre içi konumlarının belirlenmesinde, molekül veya organellerin hücre içinde taşınmasında görev alırlar.

---

65. Sayfa
Hücre Yapısı – Sitoplazmaelemanlar işlevlerine ve yapısalHücre iskeletiHücre iskeletini oluşturan özelliklerine göre üçe ayrılır;MikroflamentlerMikrotübüllerAra flamentler3.9.201565

---