1. Sayfa
KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASIHAZIRLAYANFEHMİ GÜR

---

2. Sayfa
KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASIİçerik:Heterojen ve homojen karışımlarSıcaklığın ve basıncın çözünürlüğe etkisiFarklı maddelerin çözünürlüklerinin karşılaştırılmasıÇözünürlük maddenin kimlik özelliği midir?Karışımların bileşimleri değiştikçe fiziksel özellikleri değişir mi?Karışımlar hangi özelliklerine göre sınıflandırılır?Karışımların sınıflandırılmasında belirleyici olan faktörler nelerdir?Farklı maddelerin çözünürlükleri aynı mıdır?Çözünürlüğü neler etkiler?

---

3. Sayfa
KARIŞIMLARDoğadaki maddelerin çoğu saf halde bulunmaz. Çevremizde gördüğümüz maddeler genellikle karışım halindedir. Soluduğumuz hava, yediğimiz çikolata, kek, içtiğimiz meyve suyu, süt hatta kullandığımız maddeni para değişik türde maddelerin karışımıdır.Tüm karışımlar aynı özellikte midir?Meyve salatası ve tuzlu suyun farkı nedir?Süt bir karışımdır, homojenize edilmiş süt ne anlama gelir?Karışım iki ya da daha fazla maddenin kimyasal özelliklerini kaybetmeden oluşturdukları fiziksel sistemledir. Karışımı oluşturan maddelerin her birine bileşen denir.Meyve salatası değişik meyvelerden oluşan bir karışımdır.Saf su ve tuzlu su görünüş olarak birbirinden farksızdır.

---

4. Sayfa
KARIŞIMLARKarışımı oluşturan maddeler karışım içinde dağılma şekillerine göre; homojen ve heterojen karışım olarak ikiye ayrılır.HETEROJEN KARIŞIMTuzlu su, şekerli su, alkol – su, gazoz ve hava gibi birbiri içerisinde her bölümünde eşit şekilde dağılmış olan karışımlara homojen karışım denir.Homojen karışımlara aynı zamanda çözelti denir.Sis, meyve salatası, duman, köpük vb. karışımlar ise her bölümünde eşit dağılmadığı için heterojen karışım olarak adlandırılır.Heterojen karışımlar kendi aralarında süspansiyon, emülsiyon, aerosol ve koloit vb. olmak üzere gruplara ayrılır.HOMOJEN KARIŞIM

---

5. Sayfa
KARIŞIMLARHETEROJEN KARIŞIMLARBir sıvının veya bir katının gaz içinde dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlara aerosol denir. Duman ve sis örnek verilebilir.Bir katının sıvı içerisinde çözünmeyip dağılmasıyla oluşan karışımlara süspansiyon denir. Örneğin tebeşir tozu su karışımı bir süspansiyondur.Çözünmeyen iki sıvının birbiri içerisinde heterojen dağılmasıyla oluşan karışımlara emülsiyon denir. Zeytinyağı – su karışımı emülsiyona örnektir.Bir maddenin sıvı içerinde “asılı” kalmasıyla oluşan heterojen karışımlara koloit karışımlar denir. Süt bir koloit karışımdır.SütSisSu + Zeytinyağı

---

6. Sayfa
KARIŞIMLARKarışımı oluşturan bileşenler farklı fiziksel hallerde olabilirHOMOJEN KARIŞIMLARFiziksel HalKarışımBileşenlerKatı – kat AlaşımBakır – Çinko Katı – sıvı Tuzlu suTuz – su Sıvı – sıvı KolonyaSu – Etilalkol Sıvı – gaz GazozSu – CO2Gaz – gaz Hava H2 – N2HETEROJEN KARIŞIMLARKatı – katı BetonKum – çimento Katı – sıvı ÇamurSu – toprak Sıvı – sıvı EmülsiyonSu – zeytinyağı Sıvı – gaz AerosolSisBronzBeton

---

7. Sayfa
KARIŞIMLARBileşimi her yerde aynı olan karışımlara homojen karışım denir. Homojen karışımlara çözeltiler de denir. Bir çözelti çözücü ve çözünende oluşur. Çözünen daha az miktarda, çözücü ise çözünene göre daha fazla miktarda olan maddedir. Bir yemek kaşığı şeker suda çözündüğünde bileşimi her yerde aynı olan homojen karışım elde edilir. Bu homojen karışımda şeker çözünen su ise çözücüdür. Çözücüsü su olan çözeltilere sulu çözeltiler denir. ÇÖZELTİ VE ÇÖZÜNÜRLÜKÇözünen + Çözücü = ÇözeltiŞekerSuŞekerli su

---

8. Sayfa
KARIŞIMLARÇözeltilerin fiziksel durumunu genellikle çözücüler belirler. Çözeltiler fiziksel haline bağlı olarak katı, sıvı veya gaz halinde bulunabilirler. Katı çözeltiler, sıvı çözeltiler ve gaz çözeltiler olarak isimlendirilebilirler.ÇÖZELTİ TÜRLERİBileşen 1Bileşen 2Çözeltinin DurumuÖrnekGazSıvıKatıSıvıSıvıKatı GazGazGazSıvıKatıKatı GazSıvıKatıSıvıSıvıKatı HavaSodalı su (suda CO2)Paladyumda H2Suda etil alkolSuda NaClPrinç Cu/Zn),lehim (Sn/Pb) FİZİKSEL HALLERİNE GÖRE ÇÖZELTİLER

---

9. Sayfa
KARIŞIMLARAşağıdakilerin hangisinde, verilen çözelti türünün karşısındaki örnek yanlıştır? Çözelti Çözücü çözünen örnek A-) Sıvı katı Deniz suyu B-) Sıvı Sıvı Kolonya C-) Gaz Sıvı Gazoz D-) Gaz Gaz Hava E-) Katı Katı TunçSORU1:(ÖSS 1995)Cevap style.visibility

---

10. Sayfa
KARIŞIMLARKimyacılar çözeltileri bir katıyı çözme gücüne bağlı olarak karakterize ederler. Bunlar doymuş çözelti, belirli bir sıcaklıkta, söz konusu bir çözücü ortamında bir katının çözünebilen maksimum miktarını içerir. Doymamış çözelti ise çözebilme gücünden daha az miktarda katı içerir. Bir üçüncü tür aşırı doymuş çözelti ise, doymuş çözeltide mevcut olandan daha fazla katı içerir.Aşırı doymuş çözeltiler çok kararlı çözeltiler değildirler. Zamanla çözünen maddenin bir kısmı kristal olarak, aşırı doymuş çözeltiden ayrılırlar. Kristalleşme, çözünen katının çözeltiden ayrılıp, kristaller oluşturma işlemidir.Örneğin; 20 oC ta 100 mL suda en fazla 36 gr. NaCl tuzu çözünebilir. Bu sıcaklıkta;100 mL suya 36 gr. NaCl ekleyerek oluşturulan çözelti doymuş çözeltidir.100 mL suya 36 gramdan daha az NaCl ekleyerek oluşturulan çözelti doymamış çözeltidir.Özel koşullarda 100 mL suya 36 gramdan daha fazla NaCl ekleyerek oluşturulan çözelti aşırı doymuş çözeltidir.ÇÖZÜNENİN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNE GÖRE

---

11. Sayfa
KARIŞIMLARÇözeltiler içerdikleri çözünen maddenin göreceli miktarlarına göre seyreltik ve derişik olmak üzere ikiye ayrılırlar.Verilen bir çözelti için belirli miktar çözücüde çözünmüş madde miktarına Derişim denir. Derişimin düşük olduğu çözeltilere seyreltik çözeltiler, derişimin yüksek olduğu çözeltilere ise derişik çözeltiler denir.Laboratuarlarda en çok asit çözeltilerinin kıyaslanmasında kullanılır.ÇÖZÜNENİN MİKTARINA GÖRE 0,5 M HCl çözeltisi100 mL1,5 M HCl çözeltisi100 mL1 M HCl çözeltisi100 mL

---

12. Sayfa
KARIŞIMLARSuda çözünen tüm maddeler iki kategoriden birinde bulunurlar; elektrolit ve elektrolit olmayan. Bir elektrolit suda çözündüğünde elektriği iletebilen çözelti oluşturabilen maddedir ve oluşan çözelti elektrolit çözeltidir. Elektrolit olmayan ise suda çözündüğünde elektriği iletmeyen maddedir. Oluşan çözelti ise elektrolit olmayan çözeltidir. Örnek: NaCl (k) + H2O  Na + (aq) + Cl- (aq) (elektrolit çözelti) C6H12O6 (k) + H2O  C6H12O6 (suda) (elektrolit olmayan çözelti)ELEKTRİK İLETKENLİKLERİNE GÖRE Elektriksel iletkenlik; İyonların derişimi ile doğru orantılıdır.Sıcaklıkla doğru orantılıdır. Çünkü iyonların hızını artırır.

---

13. Sayfa
KARIŞIMLARBelli sıcaklıkta, verilen miktardaki bir çözücüde çözünebilen maksimum madde miktarıdır. Çözünürlük verilen sıcaklıkta doymuş çözeltinin derişimi olarak ta tanımlanır. Kullanılan hacim 100 cm3 ya da 100 mililitredir. Genellikle kimyada çözücü sudur. Çözünürlüğü aşağıdaki formülle ifade edebilirizÇÖZÜNÜRLÜKÇözünürlükÇözünenin Kütlesi (gram)100 gr. Su= Doygun bir çözeltideki çözünen maddenin oranı aşağıdaki formülle ifade edilebilir.Doygun çözeltideki çözünen maddenin oranı (%)Çözünen Maddenin Kütlesi Çözelti Kütlesi=X 100

---

14. Sayfa
KARIŞIMLARBazı durumlarda çözeltideki çözünen madde miktarı yaşamsal öneme sahiptir. Örneğin hastaya verilen “serum” da % 0,05 NaCl çözeltisi vardır. Bu değer 100 gram çözelti içinde 0,05 gram NaCl çözündüğünü belirtir. Yani çözünenin kütlesinin çözeltiye oranı 0.05 /100 dür. Serumda tuz oranını fazla olmasının vücuda zararları neler olabilir?MERAKLISINA…..Serum bir çözeltidir.

---

15. Sayfa
KARIŞIMLARÖrnek 1: Sodyum klorunun 20 oC ta çözünürlüğü 36 gr/100 ml sudur. Buna göre Çözeltideki tuz yüzdesi nedir?Çözüm:

---

16. Sayfa
KARIŞIMLARÖrnek 2: 30 gr şekerin 120 gr suda çözünmesiyle oluşan çözeltide çözünen şekerin kütlece yüzdesi nedir?Çözüm:

---

17. Sayfa
KARIŞIMLARÖrnek 3: Kütlece % 20 lik 400 gr şeker çözeltisinde kaç gram şeker çözünmüştür?Çözüm:

---

18. Sayfa
KARIŞIMLARÖrnek 4: 192 gr su ve 48 gr tuz ile hazırlanan çözelti kütlece yüzde kaçlıktır?Çözüm:

---

19. Sayfa
KARIŞIMLARÖrnek 5: Potasyum sülfatın 50 oC’taki çözünürlüğü 16,5 gr/ 100 gr sudur. Bu sıcaklıkta 200 gr su ile hazırlanan doymuş çözeltinin kütlesi kaç gramdır?Çözüm:

---

20. Sayfa
KARIŞIMLARUzun süre buzdolabında bekletilen reçelin kristalleşmesinden halk arasında “reçel şekerlendi” diye söz ederiz. Reçel ısıtılırsa eski haline döner. Peki reçelin neden şekerlendiğini hiç düşündünüz mü? Isıtma nasıl bir etki yaparak reçeli eski haline getirir?Sıcaklık şekerin çözünürlüğünü nasıl etkiler?ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLERÇözücü ve çözünenin cinsiSıcaklıkBasınçOrtak iyon etkisiÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLERÇözücü ve çözünenin cinsiSıcaklıkBasınçOrtak iyon etkisi Polar maddeler genellikle polar çözücülerde, apolar maddeler genellikle apolar çözücülerdeçözünürler. Şeker ve tuz gibi maddeler suda iyiçözünürken yağlı boya ise apolar çözücü olan benzende çözünürler.ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLERÇÖZÜCÜ VE ÇÖZÜNENİN CİNSİ

---

21. Sayfa
KARIŞIMLAR Çözünürlüğü etkileyen en önemli faktörlerden biri sıcaklıktır. Sıcaklığın çözünürlüğe etkisi maddenin cinsine ve fiziksel hallerine göre değişir. Katıların çözünürlüğüne sıcaklığın etkisini yandaki grafiği inceleyerek görelim. Başlangıç sıcaklığında NaCl ve KNO3’ın çözünürlükleri arasındaki fark çok azken sıcaklık arttıkça bu fark artmaktadır. Sıcaklık arttıkça katıların sudaki çözünürlüğü genellikle artar. Sıcaklık arttıkça çözünürlüğü azalan çok az katı vardır. Potasyum nitrat, sodyum nitrat ve potasyum klorunun çözünürlüğü sıcaklıkla artarken seryum sülfatın (Ce2(SO4)3) çözünürlüğü sıcaklıkla azalır.KATILARIN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNE SICAKLIĞIN ETKİSİSıcaklık oCÇözünürlük gr/100 mL su

---

22. Sayfa
KARIŞIMLARSıcaklık (oC)Madde0102030405060708090Sodyum klorür35,735,836,036,336,537,037,237,838,639,0Sodyum nitrat73,08088,096,0104113124132148162Sodyum sülfat---50,448,846,745,344,143,743,1Potasyum klorür27,631,034,037,040,042,645,548,351,154,0Potasyum nitrat13,320,931,646,063,985,5110138169202Potasyum sülfat7,359,2211,112,814,716,518,320,021,122,9BAZI KATILARIN DEĞİŞİK SICAKLIKLARDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜKLERİ( gr/100 gr Su)

---

23. Sayfa
KARIŞIMLARÖrnek 6: 60 oC sıcaklıkta 200 gr suda kaç gr KNO3 çözülebilir.Çözüm:

---

24. Sayfa
KARIŞIMLARÖrnek 7: 10 oC’ta 300 gr suya 270 gr NaNO3 eklendiğinde kaç gram NaNO3 çözünmeden kalır?Çözüm:

---

25. Sayfa
Örnek 8: 90 oC sıcaklıkta 462 gr doymuş KCl çözeltisi 40 oC’a kadar soğutulursa kaç gram KCl çöker.Çözüm:KARIŞIMLAR

---

26. Sayfa
Örnek 9: 30 oC sıcaklıkta 400 gr suya 150 gr KCl eklendiğinde, kaç gr KCl çözünmeden kalır.Çözüm:KARIŞIMLAR

---

27. Sayfa
Örnek 10: 60 oC’ta 200 gr suya 275 gr KNO3 atıldığında çöken KNO3’ı çözmek için kaç gram su gerekir? Çözüm:KARIŞIMLAR

---

28. Sayfa
KARIŞIMLARGazların sudaki çözünürlüğü sıcaklık artıkça azalır. Aşağıdaki grafikte oksijenin sıcaklıkla değişimi grafiği verilmiştir.GAZLARIN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNE SICAKLIĞIN ETKİSİGazlı içeceklerin üzerinde “soğuk içiniz” yazmasının nedenini araştırınız.Araştırınız…

---

29. Sayfa
KARIŞIMLAR02050100Azot0,00290,00190,00120,003Oksijen0,00690,00430,00270,008Karbondioksit0,3350,1690,076-MaddeSıcaklık oCTablo: Bazı gazların 100 mL suda 1 atm basınçtaki çözünürlükleri gr/100 mL su

---

30. Sayfa
KARIŞIMLARSuda yaşayan canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için suda çözünmüş oksijen gazına ihtiyaç duyarlar. Yaz günlerinde, havanın azalması, derinliği az olan sularda daha az balık yaşamasına neden olur. Derinlere inildikçe sıcaklık azalacağından çözünmüş oksijen gazı miktarı da artar.Bu nedenle balıklar, sıcak havalarda derin sulara gider.Meraklısına…

---

31. Sayfa
KARIŞIMLARGAZLARIN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNE BASINCIN ETKİSİBasıncın çözünürlüğe etkisi katı ve sıvılarda yok denecek kadar azdır.Uyarı: Gaz çözünürlüğü ve basınç arasındaki ilişki nitel olarak Henry Kanunu ile ifade edilmiştir. Bu kanun; bir sıvı içerisinde bir gazın çözünürlüğünün çözeltinin üzerindeki basıncı ile doğru orantılıdır. Dolayısıyla basınç artıkça gazın çözünürlüğü artar. 25 oC ‘ta azot ve oksijen gazlarının çözünürlüğünün basınçla değişim grafiği yandaki şekilde olduğu gibidir.

---

32. Sayfa
KARIŞIMLARÇözünürlük maddenin kimlik özelliği midir?Çözünürlük tabloları incelendiğinde hem katıların hem de gazların aynı sıcaklıkta farklı maddelerin çözünürlüklerinin de farklı olduğu görülür. O halde çözünürlük maddenin kimlik özelliklerindendir. Örneğin deneysel ölçümler sonucunda bir maddenin 20 oC’taki sudaki çözünürlüğü 11,1 gr/100 mL su olarak belirlemişsek bu maddenin Potasyum sülfat (K2SO4) olduğunu çözünürlük tablosuna bakarak söyleyebiliriz.Ancak bir maddenin yalnızca bir özelliğine bakarak hangi madde olduğunu söylemek doğru olmaz. Başka fiziksel özelliklerinin de bilinmesi gerekir.

---

33. Sayfa
KARIŞIMLARMakarna için koyduğumuz su tencerede kaynarken tuz atıldığında kaynamanın durduğu ve bir müddet sonra tekrar kaynamanın başladığı görülür. Tuzlu su bir karışım olduğuna,karışımların bileşenleri değiştikçe kaynama noktası, yoğunluk gibi fiziksel özellikleri nasıl değişir?Deniz suyu çeşitli tuzların çözünmüş olarak bulunduğu bir karışımdır. Farklı denizlerde bu tuz oranı farklı değerlerdedir. Bu farklılığın çeşitli nedenlerinden biri sıcaklık diğeri de o bölgedeki denizi besleyen akarsuların fazlalığıdır. Dünyada en tuzlu deniz İsrail ile Ürdün sınırındaki ölü denizdir.Ülkemizde Akdeniz’in suyu, Karadeniz’e göre neden daha tuzludur?Ölü Deniz’de yüzmek diğer denizlere göre daha kolaydır. Neden?KARIŞIMLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

---

34. Sayfa
KARIŞIMLARSaf maddelerin onları tanımamızı sağlayan kimlik özellikleri vardır. Karışımların ise bu tür kimlik özellikleri yoktur. Karışımların yoğunluk, kaynama noktası gibi özellikleri karışımı meydana getiren bileşenlerin birleşme oranına göre değişir.Örneğin suyun kaynama noktası 1 atm basınçta 100 oC iken glikolun kaynama noktası 198 oC’tur. Glikol – su karışımın kaynama noktası ise suyun kaynama noktasından yüksek, glikolun kaynama noktasından düşüktür. Kaynama noktası suyun kaynama noktasından yüksek olan glikolun donma noktası da suyun donma noktasından düşüktür.Glikol, suyun donma noktasında alçalmaya, kaynama noktasında yükselmeye neden olur.Motorlu araçların radyatörlerindeki suya kış aylarında neden glikol karıştırılır?KARIŞIMLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

---

35. Sayfa
KARIŞIMLARSuda çözünen tuzlar da suyun kaynama noktası alçalmasına neden olur. Suyun donma noktası alçalması ve kaynama noktası yükselmesi çözünen tuzun miktarına bağlıdır.Kışın buzlanan yollara neden tuz atılır?KARIŞIMLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİÖzet…Karışımı oluşturan maddeler her oranda karışır.Karışımı oluşturan maddeler kendi özelliklerini kaybetmez.Karışımın erime noktası ve kaynama noktası gibi özellikleri, karışımı oluşturan maddelerin karışma oranına göre değişir.Karışımlar fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılır.Karışımların belirli bir formülü yoktur.Karışımların oluşması ya da ayrılmasında bileşiklere göre daha az enerji değişimi olur.

---