1. Sayfa

---

2. Sayfa
1. BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİKTETEMEL KAVRAMLAR 1.1 Biyolojik çeşitlilik kavramı, ilk olarak 1975-1980 yılları arasında politik metinlerde kullanılmaya başlanmıştır.Biyolojik çeşitlilik için şöyle bir tanımlama yapılabilir (Çepel 1996):"Biyolojik çeşitlilik veya biyoçeşitlilik, bir yaşam ortamındaki canlı türlerin, bunlara ait genetik özelliklerin, habitatların ve bu habitatlarda cereyaneden ekolojik ilişkilerin zenginliğini ifadeeden bir kavramdır."

---

3. Sayfa
Tür çeşitliliği Genetik çeşitlilikHabitat (ekosistem) çeşitliliğiEkolojik işlevlerin (süreçlerin)çeşitliliğiBiyoçeşitliliği simgeleyen 4 temel öğe bulunmaktadır

---

4. Sayfa
"Tür" terimi, biyoloji sistematiğinde şu anlamagelmektedir: Bir toplumu oluşturan canlı bireyler büyüklük, şekil, renk ve benzeri özellikler bakımından önemli farklılıklar göstermezlerse ve bütünönemli görünüm karakteristikleri birbirine uyarsa, böyle bireyler aynı “tür” den sayılır. Tür çeşitliliği denince,belirli bir yaşam ortamındaki canlıların,farklı türler bakımındanzenginliği ve sayısı anlaşılır.1.1.1.Tür Kavramı ve Çeşitliliği

---

5. Sayfa
1.1.2.Genetik çeşitlilik ve yararlarıTür içinde ve türler arasında bireylerin sahip olduğu genetik kompozisyonlarda görülen çeşitliliğe, genetik çeşitlilik denir.Virüsler de dahil olmak üzere,bakterilerden insana kadar her canlı türünde kendine özgü pek çok gen bulunur (Işık 2003).Her türün, diğer türlerden ayrılan kendine özgü genleri olduğu gibi, bir tür içindeki her bireyinde kendine özgü bazı genleri ve gen dizilimleri vardır. Bireylerin gen dizilimleri, o bireyin genotipini oluşturur ve buna bağlı olarak çevrenin de etkisiyle farklı fenotipler ortaya çıkar.

---

6. Sayfa
1.1.3.Ekosistem ÇeşitliliğiCanlıların yaşamını sürdürebilmesi için hava, su, besin maddesi,toprak, ışık, sıcaklık ve fiziksel yaşam yeri gibi çeşitli doğaverilerine gereksinimleri vardır.Bunların yeterli olmaması halinde, genetik çeşitlilik de anlamını ve geçerliliğini yitirir. Çünkü hercanlının, bir ekolojik şiddet faktörüne karşı dayanma gücü sınırlıdır. Bu sınırın adı “ekolojik tolerans” tır.

---

7. Sayfa
Ekosistem çeşitliliği, canlıların yaşamını sağlayan ve onları sürekli olarak etkisinde bulunduran ekolojik koşulların kaynakları, yani ekosistemler ne kadar çeşitli ise,zengin tür toplumlarının neslini sürdürmesio derece güvence altına alınmış olur. Bu güvenceyi sağlayan ekolojik özelliğinadıdır.Örneğin; tarım, mera, orman, göl venehir ekosistemleriyle step, sazlık gibi ekosistemler göz önüne getirilirse, buralarda ne kadar çok çeşitli bitki ve hayvan türlerine ait canlıların birbirinezarar vermeden (rekabetsiz) yaşayabileceğikolayca anlaşılır.

---

8. Sayfa
1.1.4.Ekolojik İşlevlerin (Süreçlerin) ÇeşitliliğiBir yaşam ortamında bir yandan canlı varlıkların kendi aralarında, öte yandan bunların fiziksel çevresiyle olan etkileşiminde çok karmaşık ilişkiler bulunmaktadır. Bu ilişkiler ne kadar çok yönlü ise, o ekosistemin işlevleri de o derece çeşitli demektir. Bunlar ne kadar çeşitli ise, ekolojik süreçler de (beslenme, rekabet, gelişim, hareket, yerel dağılım, enerji akımı, madde dolaşımı) o derece çeşitli olacaktır. O nedenle biyoçeşitliliğin dördüncü öğesi olan "ekolojik süreçlerin çeşitliliği", ilk üç temel öğeye ait çeşitliliklerin bir sonucudur. Örneğin, birbirinin tam karşıtı olan güneşli ve gölgeli bakılar, derin ve sığ topraklar; nemli ve kurak çevreler gibi değişik ekolojik koşullara sahip bir ekosistemde sıcağı, derin toprakları, nemli yerleri seven ve sevmeyen şeklinde farklı yetişme ortamı isteği olan bütün canlılar yaşayabilir.

---

9. Sayfa
Biyolojik çeşitliliğin özüne inildiğinde genetik çeşitlilik kavramı ön plana çıkmış ve temel çalışma konularından birisi haline gelmiştir. Bilindiği gibi “genetik çeşitlilik”; bir türün gen havuzundaki kalıtsal bilgilerin zenginliğidir.

---

10. Sayfa
Genetik çeşitlilik tür içi ve türler arası olabileceği gibi çeşitli türlerin oluşturduğu populasyonlar içi ve populasyonlar arasında da olabilir. Gerek tür içi gerekse türler arası varyasyonlar diğer bir ifadeyle genetik çeşitlilik değerlerindeki yüksek oranlar, değişen çevre şartlarına uyum, hastalıklara karşı direnç ve türün adaptasyon kabiliyetini belirlemektedir.

---

11. Sayfa
Genetik çeşitlilik, aynızamanda ıslahçalışmaları için şekillenecek bir hammaddedir. Bunedenle, genetik çeşitlilik ile ilgiliaraştırmalar,orman ağaçları ıslahı programlarındaöncelikliçalışma konuları arasındadır.

---

12. Sayfa
Genetik çeşitlilik;bir türün genhavuzundaki zenginliğidir.kalıtsal Genetikbilgilerin çeşitlilikdeğerlerindeki yüksek oranlar,-Değişen çevre şartlarına uyum,-Hastalıklara karşı direnç ve-Türün adaptasyon kabiliyetini belirler.Genetik çeşitlilik,ekosistemin stabil kalması ve devamlılığında önemli bir göstergesi, ıslah çalışmaları için şekillenecek bir hammaddedir.

---

13. Sayfa
Etkili bir ağaç programı,ıslahı ormanağaçlarının varyasyonlarınıortayaIslahçıkarmayı öngörür.çalışmalarında türüngenetik çeşitliliği önemli olupyüksek olmasıistenir.Ziraseleksiyonla eldegenetik kazançtaentansitesininbunagenetikbağlıdır.kazançedilecek seleksiyon artırılması Böylece artmışolacaktır.

---

14. Sayfa
Genetik Çeşitliliğin Önemi; Gen dizilimlerinde görülen aşırı değişkenlik; aynı zamanda bireylerin (veya populasyonların) herhangi bir çevresel etkene bağlı baskılara dayanma yeteneğini de temsil etmektedir.

---

15. Sayfa
Bir tür içindeki genetik çeşitliliğin azalması; yararlı veya arzu edilen özelliklerin kaybolmasına da sebep olmaktadır. Azalan çeşitlilik; besin üretimi, sanayi ve ilaç için hiç el değmemiş kaynakların kullanılmasına ait seçeneklerin sayısını da azaltabilmektedir

---

16. Sayfa
Etkili bir ağaç ıslahı programı için, doğada mevcut orman ağaçlarının genetik yapılarınıngereklidir. Bu sayedeamaca yönelik üstünbilinmesi her türlü bireylerinbelirlenmesi ve bunayönelik çalışmaların yapılması kaçınılmazdır. Zira ekonomikliğin çok önemli olduğu bir dönemdeçalışmalardanamacagereksiz kaçınılması, çalışmalarınyönelik yapılmasıyapının iyibakımından mevcut bilinmesi şarttır.

---

17. Sayfa
Gen envanterinin yapılması, populasyonların (orijinlerin) sınırlandırılması,ağaçlandırmalarında genetik yapısı bilinen tohum (sertifikalı tohum) kullanılmasıv.b. olanaklı hale gelmektedir. Böylece genetik çeşitlilik belirlenerek tipik populasyonlar gelecekte gen kaynağı olarak kullanılmak üzere koruma altınaalınmalı ve gen koruma ormanları oluşturulmalıdır. Yerinde korumanın (in-situ) mümkün olmadığı yada olamayacağı durumlarda ise ex-situ koruma önlemelerine (tohumların muhafazası, ağaçlandırma yapılması, tohum bahçelerinin tesisi vb.) başvurulması gerekmektedir. Ayrıca gelecek nesiller için var olan GENETİK MİRAS mutlaka korunmalı, genetik çeşitlilik generasyondan generasyona aktarılmalıdır.

---

18. Sayfa
RAPD yöntemiyle elde edilen bantlarGENETİK ÇEŞİTLİLİK NASIL BELİRLENİR?Genetik çeşitliliğin belirlenmesinde çok çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bunlar arasında morfolojik ve fizyolojik karakterler ile genetik karakterlerin belirlenmesi sayılabilir.Genetik karakterlerin belirlenmesinde izoenzim analizleri, DNA ve benzeri moleküler markerler vb. kullanılmaktadır. Bu çalışmalar laboratuar ağırlıklı çalışmalardır.Fidan boyuİzoenzim yöntemiyle elde edilen bantlar Morfolojik karakterler

---

19. Sayfa

---

20. Sayfa

---

21. Sayfa
Kalıtsal kromozomlardakifaktörler genlertarafından kontrol edilir. Her kromozomda kalıtsal özellikleri nakleden çok sayıda gen bulunur. Her bir özellik bir veya birden fazla gen tarafından kontrol edilir.Genler kontrol özelliklereettiklerigöresınıflandırılabilmektedir.Örneğin soğuğa dayanıklılığıgenler, sağlayanhızlı genler,sağlayan büyümeyi vb.

---

22. Sayfa
LokusAllel GenlerHomolog kromozomlarKromotit

---

23. Sayfa
Ormanolarakağaçlarında genetik çeşitlilik çalışmaları ilkmorfolojik karakterlere ardından fizyolojikkarakterlere dayalı olarak devam etmiştir.Son yıllarda ise genetik çeşitlilik moleküler düzeyde ele alınmıştır. Bunların başında da elektroforesis tekniği kullanılarak enzimlerin analizi gelmektedir. Şimdilerde ise DNA markörlerine dayalı RAPD, RAFL vb. teknikler kullanılmaktadır.İzoenzim yöntemiyle elde edilen bantlarRAPD yöntemiyle elde edilen bantlar

---

24. Sayfa
İzoenzim Analiz YöntemiGenotip olaylarını belirleyen özelliklerinbüyük bir grubu biyokimyasalbulunmaktadır. Bunlar geneldeürünlerdeproteinlerinbulundukları ve enzimler ile izoenzimleri de içeren gruplardır.Enzimlerin Fonksiyonları ve Yapıları: Enzimler yüksek seviyede özellikleri olan ve organlarda cereyan eden madde değişim olaylarını katalize eden protein molekülleridir. Bu reaksiyon esnasında enzimler hiçbir değişikliğe uğramazlar.Enzimler veya izoenzimler bitkilerde kalıtsal olan ve farklı çevre koşullarında da değişime uğramayan özellikler oluştururlar. Bu nedenlerle tıpta ve tarımda uzun zamandan beri kullanılmakta olan izoenzim analiz yöntemleri son 20 yıldan beri orman ağaçları ıslahının uğraşı alanına girmiştir.

---

25. Sayfa
bitkisel dokulardan izo- enzimleri elektroforesistekniği ile izole etmek ve renklendirmek esasına dayanır.Nişasta jel elektroforesis ile elde edilen ve adına 'Zimogram' denilen bant örnekleri ise karşılaştırma yöntemi ile değerlendirilir.İzoenzim Analiz Yöntemi

---

26. Sayfa
Canlılara ait herhangi bir karakterde yapılanölçüm ve gözlemler için aşağıdakiP = G + Eeşitliği geçerlidir.P: Ölçülen yada gözlenen karakterin fenotipik değeri.G: Ölçülen yada gözlenen karaktere ait genotipik değer. E: Çevresel etkenlerin neden olduğu sapma.Genotip-Fenotip ilişkisi

---