Sunum İçeriği

I.DÜNYA SAVAŞI(1914-1918)SEBEPLERİ1.Avrupalı Devletlerin(özellikle birliğini geç tamamlayan Almanya ve İtalya)Sömürgecilik faaliyetleri,hammadde ve Pazar arayışı.2.İngiltere ve Fransa’nın Almanya’ya karşı silahlanmaya başlaması.3.Rusya’nın ideallerini gerçekleştirme isteği(Akdeniz’e inme ve Boğazları ele geçirme).4.Balkanlarda Slav-Germen çekişmesi.5.Fransız ihtilalinin doğurduğu milliyetçilik akımı.6.Fransa’nın Alsace Loraine’i Almanya’dan almak istemesi.7.Avusturya Macaristan veliahtının Saraybosna’da Sırp bir milliyetçi tarafından öldürülmesi.(28 Haziran 1914)I.Dünya Savaşı’nda Oluşan Bloklarİttifak(Bağlaşma)Bloğu İtilaf(Anlaşma)BloğuAlmanya  İngiltereAvusturya-Macaristan İmp. Fransaİtalya            RusyaBulgaristan ABDOsmanlı İmp. Romanya Japonya Yunanistan Not1:İtalya, İttifak grubunda iken Antalya ve çevresinin kendisine bırakıldığı gizli Londra Antlaşması ile İtilaf Grubu’na geçmiştir. Not2:Bulgaristan, Çanakkale Savaşı’ndan sonra İttifak Grubu’na katılmıştır.Osmanlı Devletinin Savaşa Girme Nedenleri1.Başta Balkanlar olmak üzere kaybettiği toprakları geri almak istemesi. 2.İttihatçıların Almanlara sempati duyması, Almanya’nın savaşı kazanacağına inanılması. 3.Siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi. 4.Kapitülasyonlar ve Duyun-u Umumiye’den dolayı İngiltere ve Fransa’nın ekonomik baskısından kurtulmak istemesi.5.İngiltere’den kaçan Goben ve Breslav adlı iki Alman gemisinin Yavuz ve Midilli adı verilerek satın alındığının bildirilmesi ve Karadeniz’e geçen bu gemilerin Rusya’nın Sivastopol ve Odesa limanlarını bombalamasıAlmanya’nın Osmanlı Devleti’ni I.Dünya Savaşı İçine Çekme Nedenleri 1.Almanya’nın halifelik makamını kullanarak İngiliz ve Fransız sömürgelerindeki müslümanları ayaklandırmak istemesi.2.Almanya’nın yeni cepheler açarak İtilaf devletlerinin kendi üzerindeki baskısını hafifletmek istemesi.3.Almanların, İngilizlere ait Osmanlı toprakları üzerinden geçen Uzak Doğu sömürge yollarını ele geçirmek istemesi4.Almanya’nın Musul-Kerkük petrollerinden yararlanmak istemesi5.Almanya’nın, İtilaf devletlerinin Boğazlar yoluyla Rusya’ya yardım göndermesini önlemek istemesi.OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞTIĞI CEPHELERTopraklarımızda Topraklarımız Dışında Kafkas (taarruz) Makedonya Kanal (taarruz) Galiçya Filistin-Suriye(savunma) Romanya Irak (savunma) Çanakkale (savunma) Hicaz-Yemen(savunma)Kafkas Cephesi : Doğu Anadolu’nun Ruslar’ın eline geçmesini engellemek, daha önce kaybedilen toprakları geri almak, Kafkaslar’ı ele geçirerek Turan İdealini gerçekleştirmek amaçlanmıştır.Almanlar ise Bakü petrollerini ele geçirmek için Osmanlıyı kışkırtmıştır.Osmanlı Devleti soğuk, hastalık ve açlık karşısında yaklaşık 100.000 şehit vermiştir. Ruslar ilerleyerek Muş, Bitlis, Van, Erzurum ve Trabzon’a kadar Doğu Anadolu’yu ele geçirmiş, Mustafa Kemal, Muş ve Bitlis’i bizzat kurtarmıştır.1917 Bolşevik ihtilalinin çıması üzerine 3 Mart 1918 Brest-Litowsk Antlaşması ile Rusya savaştan çekilmiş Kafkas cephesi kapanmıştır.Kars, Ardahan Batum Osmanlıya bırakılmıştır.Kanal Cephesi:Osmanlı’nın Mısır’ı geri alma,İngiltere’nin Uzak Doğu sömürgeleriyle bağlantısını kesme ve Süveyş Kanalı’nı ele geçirme düşüncesiyle açılmıştır.3 şubat 1915 te başlamış Alman desteğiyle iki kez harekat düzenlenmiş,fakat başarılı olunamamıştır.Suriye-Filistin Cephesi:Osmanlılar İngilizler’in Süveyşten kuzeye ilerleyişini durdurmak istemiş İngilizler Halep’e kadar ilerlemişlerdir.Yıldırım orduları komutanı M.Kemal İngilizleri Halep’in kuzeyinde durdurmuş Misak-ı Millinin Suriye sınırı çizilmiştiNot:Mustafa Kemal’in I. Dünya Savaşı’ndaki son görevi en son kapanan Suriye Cephesinde Yıldırım Orduları grup komutanlığıdır. Irak Cephesi :İngiltere Rusya’ya karadan yardım yapmak ve Musul- Kerkük petrol bölgelerini ele geçirmek ve Hint deniz yolunun güvenliğini sağlamak amacıyla taarruza geçmişse de Osmanlı orduları tarafından Kut’ül-Amare bölgesinde durdurulmuşlardır. Fakat yardım alan İngilizler ilerleyerek Bağdat’ı ele geçirmişlerdir. Çanakkale Cephesi (18 Mart 1915) : İtilaf Devletlerinin;Rusya’ya yardım etmek,Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak,Boğazlar’ı ve İstanbul’u ele geçirerek jeopolitik açıdan avantaj elde etmek, Balkan Devletlerini kendi yanlarında savaşa çekerek yeni cepheler açmak ve savaşı kısa sürede sona erdirmek istemeleri amacıyla açılmıştır. İngiliz ve Fransız donanmaları Çanakkale Boğazı’na saldırmış, savaş başlamıştır (19 Şubat 1915).Nusret mayın gemisinin başarılı çalışmaları, Türk askerinin kahramanlığı ve topçuların isabetliatışları karşısında İtilaf devletleri gerek denizde gerekse karada mağlup olmuşlardır. Düşman askerleri sekiz ay sonra savaştan çekilmek zorunda kalmıştır (9 Ocak 1916).Sonucunda;-Savaş en az 2 yıl daha uzamıştır.-Bulgaristan Osmanlı Devleti’nin yanında savaşa girmiştir.-İngiltere ve Fransa’nın itibarı sarsılmıştır.-Rusya’ya yardım yapılamayınca Çarlık Rejimi zor duruma düşmüş ve 1917 Bolşevik ihtilali’ne zemin hazırlamıştır.-Mustafa Kemal’in Anafartalar, Conkbayırı, Arıburnu ve Kireçtepe’de elde ettiği başarıları, Milli Mücadele’ye lider olmasını sağlamıştır.-Osmanlı devletinin başarılı olduğu tek cephedir.Hicaz ve Yemen Cepheleri : . Osmanlı Devleti’nin kutsal yerleri İngilizler’den korumak istemesi üzerine, bu cephelerde İngilizler’le ve onların kandırdıkları Araplar’la mücadele edilmiş ve bu topraklar kaybedilmiştir.Not1:İslamcılık fikrinin geçerliliğinin kaybedildiği görülmüştür.Not2: Osmanlılar’dan ayrılan en son topluluk Araplar’dır.Romanya, Makedonya, Galiçya Cepheleri : Müttefiklerine yardım amacıyla ordular gönderilen bu cephelerde Osmanlı; Rusya, Romanya ve Fransa ile mücadele etmiş, fakat başarılı olamamıştır.Rusya’da ihtilalin çıkması ve Brest-Litowsk Antlaşması’yla kapanmıştır.GİZLİ ANTLAŞMALAR (OSMANLI DEVLETİ’Nİ PAYLAŞMA TASARILARI)1915 Boğazlar Antlaşması: Rusya’yı kendi yanlarında tutabilmek için İngiltere ve Fransa tarafından İstanbul, Boğazlar ve Marmara kıyıları Rusya’ya vaat edilmiştir. 1915 Londra Antlaşması: 12 Ada ve Güneybatı Anadolu(Antalya ve çevresi) İtalyanlar’a vaadedilerek itilaf Devletleri’nin yanında savaşa çekildiği antlaşmadır.1916 Sykes-Picot Antlaşması: İngiltere ve Fransa’nın Osmanlı topraklarını paylaştıkları anlaşmadır.İtalyadan gizli yapılmıştır. Çukurova, Güneydoğu Anadolu, Musul ve Suriye çevresi Fransızlar’a, Irak İngilizler’e bırakılacak,Musul ve Ürdün ü kapsayan diğer bölgelerde ise bir Arap devleti kurulacaktır.Arap Krallığı İngiltere ve Fransa Himayesinde olacak özerk bir Filistin devleti kurulacaktı.Bu anlaşma ile Araplar Osmanlı’ya karşı İngilizlerin yanında olmuşlardır.1916 Petrograd Antlaşması: Doğu Anadolu ve Trabzon’a kadar olan Karadeniz kıyıları Boğazlar’a ek olarak Rusya’ya bırakılmıştır. İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya arasında imzalanmıştır.1916 Mac – Mahon Antlaşması: İngilizler’in Mısır valisi Mac-Mahon ile Hicaz Emiri Şerif Hüseyin arasında yapılmıştır. Araplar’ın Osmanlı Devleti’ne isyan etmelerine karşılık bağımsız bir Arap devleti vaadedilmiştir.1917-Saint Jean de Maurienne Antlaşması: Rusya’nın savaştan çekilme ihtimali üzerine İtalya’nın önemi artması ve İtalya’nın, kendisinden gizli olarak imzalanan Sykes Picot Antlaşması’na tepki göstermesi üzerine önceki bölgelere ek olarak Batı Anadolu da(Konya, Antalya, Aydın ve İzmir çevresi )İtalyanlara vaat edilmiştir.  Not:Rusya’da Bolşevik İhtilali sonunda kurulan yeni rejim tarafından gizli antlaşmalar dünya kamuoyuna duyurulmuş, böylece uygulama alanı bulamamışlardır.Gizli antlaşmalara tepki olarak 8 ocak 1918de Wilson ilkeleri açıklanmıştır.WİLSON İLKELERİ ( 8 OCAK 1918)A.B.D. başkanı Wilson, savaş sonrası düzeni sağlamak ve barışı korumak amacıyla 14 maddelik ilkelerini yayınlamıştır. Buna göre :-Boğazlar bütün devletlere açık olacak.-Her millet kendi geleceğini kendisi tayin edebilecek, Türkler nüfus yoğunluğuna sahip oldukları bölgelerde bağımsız olarak yaşayabilecekler, azınlıklar nüfus çoğunluğuna sahip oldukları bölgelerde bağımsız devletler kurabilecek. -Savaş sonrası toprak işgali olmayacak yenen devletler yenilenlerden toprak almayacak.-Mağlup devletlerden savaş tazminatı alınmayacak.-Gizli anlaşmalar iptal edilecek, barış görüşmeleri açık olacak.-Alsace Lorainne bölgesi Fransa’ya verilecek.-Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulacak.-Sömürgecilik yapılmayacak. -Ülkeler arası silahlanma yarışına son verilecek. Not1:İtilaf Devletleri toprak elde etmek için Paris Barış Konferansı’nda manda ve himaye fikrini ortaya atmıştır.Not2: İtilaf Devletleri Wilson İlkeleri’ne ters düşmemek için Mondros Antlaşması’na 7. ve 24. maddeleri koymuşlardır. ATEŞKES ANTLAŞMALARIRusya; Brest-Litowsk Antlaşması ile (3 Mart 1918).Bulgaristan Selanik Antlaşması ile (29 Eylül 1918).Osmanlı Devleti Mondros Ateşkes Antlaşması ile (30 Ekim 1918).Avusturya Villa Gusti Antlaşması ile (3 Kasım 1918).Almanya ise Rethondes Antlaşması ile (11 Kasım 1918) savaştan çekilmişlerdir. I.DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 1. Savaştan en karlı devlet İngiltere çıkmış ve Avrupa’nın bir numaralı devleti olmuştur 2. Fransa, Almanya’nın etkisinden kurtularak ikinci güçlü devlet haline gelmiştir. 3. İtalya, Avusturya’dan toprak almış ve Oniki Adalar’a hakim olmuştur. 4. Rus, Alman, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı imparatorlukları yıkılmış yeni milli devletler kurulmuştur. 5. Litvanya, Letonya, Estonya, Finlandiya, Yugoslavya, Çekoslovakya, Polonya, Macaristan, SSCB kurulan yeni devletlerdir. 6. Avrupa’da denge boşluğu meydana gelmiştir. 7. Yenilen devletlerde rejim değişikliği olmuştur. 8. Dünya barışını sağlamak için merkezi Cenevre’de olan Milletler Cemiyeti kurulmuştur. 9. Sömürgeciliğin yerini manda ve himayecilik almıştır.10. Sınırlar çizilirken “milliyetçilik” ilkesi dikkati alınmadığından “azınlıklar” meselesi çıkmıştır.11. I.Dünya Savaşı’nı bitiren antlaşmalar II.Dünya Savaşı’nın zeminini hazırlamıştır.(Özellikle Versay ant.)MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 EKİM 1918) İttihatçılar savaşın kaybedilmesinin sorumluluğu kendi üstlerine kalacağından ülkeyi terk etmişlerdir.Ahmet İzzet Paşa Kabinesi İtilaf Devletleri’nden ateşkes yapılmasını istemiştir. Limni Adası’nın Mondros Limanı’nda Osmanlı Devleti Bahriye Nazırı Rauf Orbay ile İngiliz Amirali Calthrope arasında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır Siyasi Alandaki Maddeler : -Boğazlar İtilaf devletleri denetimine bırakılacaktır. (Osmanlıların Anadolu toprakları ile Rumeli toprakları arasındaki bütünlük bozulmuştur.) -İtilaf devletleri güvenliklerini tehlikeli gördükleri bölgeleri işgal edebileceklerdir. (7. Madde) -Doğu Anadolu’da 6 ilde(Vilayet-i Sitte;Erzurum,Van,Bitlis,Sivas,Diyarbakır,Elazığ) herhangi bir karışıklık çıkarsa bölge işgal edilebilecektir. (24. Madde) (Bir Ermeni devleti kurulmasına zemin hazırlanmak istenmiştir.)Askeri Alandaki Maddeler :-50.000 kişilik Jandarma kuvveti dışındaki bütün Osmanlı orduları terhis edilecektir.-Osmanlı donanması, gösterilen limanlarda İtilaf devletlerine teslim olacaktır.-Osmanlı silah ve cephanesi İtilaf devletlerine teslim edilecektir.-İtilaf devletleri esirleri serbest bırakılacak fakat Osmanlı esirleri serbest bırakılmayacaktır. Teknik ve Ekonomik Alandaki Maddeler : -Demiryolları, bütün ulaşım ve haberleşme araçları, limanlar, Toros tünelleri ve geçitler İtilaf devletleri denetimine bırakılacaktır.Not : Çok ağır şartlar taşıyan, işgallere zemin hazırlayan (özellikle 7. Maddesiyle) Osmanlı Devleti’ni fiilen sona erdiren bir antlaşmadır. Mondros’a karşı Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri, işgallerin başlamasıyla da Kuvay-ı Milliye birlikleri kurulmuştur. Osmanlı’nın kayıtsız şartsız teslim belgesidir.             Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan Sonra İşgal Edilen Yerlerİngiltere          Fransa          İtalya         YunanistanMusul(ilk işgal)    Adana           Antalya        İzmir(Paris Barış Konf. Sonra 15 Mayıs 1919)Urfa                 Urfa               Kuşadası        Antep               Antep            FethiyeMaraş             Maraş            BodrumBatum            Mersin            MarmarisKars                Dörtyol           KonyaSamsunMerzifonNot:  İngiltere, Mondros'tan sonra işgal ettiği Urfa, Antep ve Maraş'ı Paris Barış Konferansı'nda; Fransa’ya bırakmıştır. İtilaf Devletleri – İstanbul’u fiilen işgal etmiştir. (13 Kasım 1918)  PARİS BARIŞ KONFERANSI (18 Ocak 1919)-I.Dünya Savaşı’nı sona erdirecek barış antlaşmaların metninin hazırlanması için toplanılmıştır.-İtilaf Devletleri; Araplar’ı, Ermeniler’i ve Rumlar’ı Osmanlı toprakları üzerinde çoğunlukta oldukları yerleri ispat etmeye çağırmıştır.-Konferansta pek çok sahte belge kullanılmıştır.-Wilson İlkeleri’ne ters düşmemek için manda ve himaye düşüncesi kabul edilmiştir.-İzmir ve çevresi ile İstanbul’a kadar Doğu Trakya Yunanlar’a bırakılmıştır.- Batı Akdeniz İtalya’ya bırakılmıştır.- Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurulması kararlaştırılmıştır.- Urfa, Antep, Maraş ve Suriye ile Lübnan Fransa’nın mandasına verilmiştir.-Irak ve Filistin İngilizler’in mandasına verilmiştir.Önemi:İtilaf Devletleri arasında ilk kez anlaşmazlık çıkmıştır.Not: Gizli antlaşmalarla İtalyanlar’a bırakılan İzmir ve çevresi, İngiltere’nin karşısında güçlü bir devlet görmek istememesi nedeniyle Yunanlar’a bırakılmıştır.I.DÜNYA SAVAŞI’NI BİTİREN BARIŞ ANTLAŞMALARISavaşı bitiren barış antlaşmalarının metni Paris Barış Konferansı’nda hazırlanmıştır (18 Ocak 1919). Versailles Barış Antlaşması(28 Haziran 1919) Almanya ile imzalanmıştır.Almanya; -Alsace-Loraine’i Fransa’ya bırakmıştır. -Bir kısım topraklarını Belçika ile yeni kurulan Litvanya, Polonya ve Çekoslovakya’ya bırakmıştır. -Sömürgeleri galip devletler arasında paylaşılmıştır. -Avusturya ile haberleşmeme sözü vermiştir. -Zorunlu askerlik kaldırılmıştır. -Ağır silahlara sahip olması yasaklanmıştır. -Savaş tazminatı ödemeyi kabul etmiştir.Saint-Germain Barış Antlaşması (10 Eylül 1919) Avusturya ile imzalanmıştır.-Avusturya-Macaristan İmparatorluğu iki ayrı devlet olmuştur.-Avusturya; Macaristan, Yugoslavya ve Çekoslovakya’nın bağımsızlığını tanımıştır.-Avusturya’da zorunlu askerlik kaldırılmıştır.-Avusturya, Milletler Cemiyeti’nin onayını almadan Almanya ile birleşmemeyi kabul etmiştir.Neuilly Barış Antlaşması (27 Kasım 1919) Bulgaristan ile imzalanmıştır. Bulgaristan;-Güney Dobruca’yı Romanya’ya, Batı Trakya’yı Yunanistan’a, bir kısım topraklarını ise Yugoslavya’ya bırakmıştır.-Bulgaristan’da zorunlu askerlik kaldırılmıştır.-Deniz ve hava kuvveti bulunmayacak, orduda asker sayısı 25.000 kişiyi geçmeyecektir.Trianon Barış Antlaşması (4 Haziran 1920) Macaristan ile imzalanmıştır.Macaristan;-Topraklarının büyük kısmını Romanya, Çekoslovakya ve Yugoslavya’ya bırakmıştır.- Macaristan’da zorunlu askerlik kaldırılmıştır.- Deniz ve hava kuvvetleri bulunmayacaktır.Sevr Barış Antlaşması (10 Ağustos 1920) Osmanlı Devleti ile imzalanmıştır.- Mebusan Meclisi kapalı olduğundan anlaşma onaylanmamış ve uygulanamamıştır- Osmanlı Devleti'nin imzaladığı son antlaşmadır.