Sunum İçeriği

ÜNLÜ DÜŞMESİ (HECE DÜŞMESİ) İkinci hecesinde dar ünlü (ı,i,u,ü) bulunan bazı sözcükler ünlüyle başlayan ek aldığında kelimenin son hecesindeki ünlü düşer. Buna ünlü düşmesi(hece düşmesi )denir. ÖRNEKLER:sabır – ım    →  sabrım  (doğru)      sabırım  (yanlış)                        ünlü düşmesiburun – u     →  burnu  (doğru)        burunum  (yanlış)                        ünlü düşmesinesil – i       →  nesli  (doğru)          nesili  (yanlış)                        ünlü düşmesigönül – üm  →  gönlüm  (doğru)      gönülüm  (yanlış)                        ünlü düşmesi 1)Aşağıdaki cümlelerde hece düşmesi (ünlü düşmesi ) olan kelimelerin altını çizin.O kadar çok acıktım ki karnım zil çalıyor.Bu havada bağrın açık dolaşırsan tabi üşürsün.Koynuna kimin resmini sakladın?Emrini yerine getirdim. Ömrüm boyunca kitaplarla dost olacağım. Ağzında ne var? Dün burnu kanadı yine. Mendil kapmaca oyununda boynunu acıttı. Bu şehrin neyi meşhur? İsmimi dilinden düşürmüyor. O kadar çok şeker yersen karnın ağrır. Oğlunun başarısı hepimizi mutlu etti. Alnına sinek konmuş. Aklı başından gitmiş. 1.Aşağıdakilerden hangisinde ünsüz değişimine örnekgösterilemez?A)Bizim dengimizde müzik yapan bir grup tanımıyorum.B)Evimizin bahçesindeki incirin tadını nasıl da özlemişim.C)Pazar günü piknik için ailece çamlığa gideceğiz.D)Koltuğa oturup televizyon kanallarını dolaşmaya başladım.E)Yağmurun yağmasından olsa gerek, sağ şerit tıkanmıştı. 2.Aşağıdakilerden hangisinde bir yazım yanlışı vardır?A)Gaziantep’in yemekleri genellikle bol yağlı olur.B)Kars’dan Adana’ya kaç saatte gelinir, biliyor musunuz?C)Simidin yarısını arkadaşına vermek istedi.D)Vaz mı geçtiniz bizlerle ortak iş yapmaktan?E)Zannediyorum ki yıl sonu büyük bir kar elde edeceğiz. 3.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir yazım yanlışı vardır?A)Çocuğun kaybolması ihtimalini düşündükçe çıldırıyordu.B)Bu ödülü en çok sen hak etmiştin, bunu herkes biliyor.C)Çok affedersiniz, buralarda bir postahane var mıydı?D)Zehroldu bu dünya, dar gelir oldu bana.E)Bu konuda neler hissettiğinizi sorabilir miyim? 4. “Üçüncü kişi iyelik eki alan kelimelerin sonuna “ile” getirilince araya (y) koruyucu ünsüzü girer ve “ile” nin başındaki (i) ünlüsü düşer. Bu kelimeler büyük ünlü uyumuna uyar.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu kurala örnek olabilecek bir kullanım vardır?A)İnsanlara sevgiyle yaklaşınız ki sevilesiniz.B)Okuluyla evi arasındaki mesafe on beş dakikalıktı.CAnneyle kızları arasında kopmaz bir bağ vardı.D)Bir araba yoldan umarsızca ve hızla geçti gitti.E)İşçiyle memurun haykırışı, bitmek bilmez bir çileydi. 5.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünsüz değişimine örnek gösterilemez?A)Hastalığının çaresi olmadığını o da biliyordu.B)Banyodaki tarağın dişlerinden biri kopmuştu.C)Doğanın bize sunduklarından yararlanmayı bilmeliyiz.D)İşçiler kışın soğuğunda tarlalarda çalıştı.E)Gücümüzü birlikte hareket etmekten alıyoruz biz. 6)Aşağıdakilerden hangisinde ünlü düşmesine uğramış bir sözcük yoktur?A)Neşeyle kartopu oynuyor çocuklar.B)Yaşamı boyunca evrimi araştırmıştı.C)Üzerimize çevrilmişti tüm kameralar.D)Yanağına bir öpücük kondurdum.E)Ben de savruluyorum karlarla beraber.7.Aşağıdakilerden hangisinde ünsüz düşmesine uğramış bir sözcük yoktur?A)Temizlikçi kadın etrafı çabucak toparladı.B)Mehmet Ustanın sıcacık torbasını özledim.C)Askerliğini asteğmen olarak tamamlamış.D)Eve gidip yumuşacık yatağıma uzanacağım.E)Gönlüne göre bir hafta tatili geçirmek istiyormuş. 8.Sonu “p,ç,t,k” ile biten bir sözcük ünlü ile başlayan bir ek aldığında bu sert sessizler yumuşayarak “b,c,d,g” ye dönüşür.Aşağıdaki cümlelerden hangisi bu kurala uymaz?A) renk      B) bayrak      C) saç      D) adak       E) but 9. Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden   Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak   Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak.Yukarıdaki dizelerde kaç ulama vardır?A)1       B)2      C)3    D)4    E)5 10.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kaynaştırma harfi kullanılmamıştır?A) Oda kendince haklı, diye düşünüyor.B) Altışarlı gruplarla takip ediyorlar.C) Olayları senin anlatacağını biliyoruz.D) Doğaya daha çok şey borçluyuz.E) Karnesini kimseye göstermek istemez. 11.Aşağıdakilerden hangisinde ünlü daralmasına örnek gösterilebilecek bir sözcük yoktur?A) Her gün mutlaka en az bir elma yiyor.B) Deniz bitkilerini, balık türlerini iyi biliyor.C) Her şeyi gözünde o kadar büyütme, diyor.D) Tencere kaynıyor galiba, bir baksana!E) Başarısızlığa hiç mi hiç katlanamıyor. 12.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünsüz türemesine örnek gösterilemez?A) Bu teklifi elbette reddettik.B) Sanatçın sırrı eserlerindedir.C) Sessizlikten hoşlanmıyordu.D) Hattı döşetmekten vazgeçtik.E) Yoğunlaşırsan sen de hissedersin. 13. İçinden çıkmalı annelerin     Tekrarlamış bunu içinden     Kırmızı ışıkta bekleyen kadın     Avuçlarını ayırmış birbirinden     Otomobiller apartmanlar yarılmış.Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?A) Ünsüz benzeşmesi     B) Ünlü düşmesi     C) Ulama     D) Kaynaştırma     E) Büyük ünlü uyumuna aykırı sözcük 14.Türkçede iki ünlü yan yana gelmez, aralarında kaynaştırma harfi “y,ş,s,n” kullanılır. 3. Aşağıdakilerden hangisinde bu kurala uymayan bir kaynaştırma harfi kullanılmıştır?A) Örtünün rengini de beğenmemiş.B) Onun bir isteği daha vardı sizden.C) Çok önem verdiği bir konuymuş bu.D) Suyu soğutmak için buzdolabı bile yoktu.E) Bilgisi dünyaya ışık tutan bir liderdi o. 15.Aşağıdakilerden hangisinde ünlü düşmesine uğramış bir sözcük yoktur?A) Çocuğun rengi sararıyor, kızarıyor bozarıyordu.B) Ayrıntılara olan düşkünlüğüyle tanınan bir fotoğrafçıdır.C) Olayın aslını astarını araştırmadan nasıl karar veriyorsun?D) Bir fener olup yanmanın zamanı değil mi, zaman?E) Şair ilk kitabını kızına ikinci kitabını oğluna ithaf etmiş. Cevap Anahtarı: 1.E   2.B   3. D  4. B  5. C    6. D   7. E   8. C   9. A    10. C    11. B    12. C    13. B    14. C  15. D