Nazilli Destanı Metni Cevapları Sayfa 259

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Üretmek ve üretim denince aklınıza neler geliyor?

Sanayi, ürün, sanat, bilim…

2. “Tarlada izi olmayanın harmanda sözü (yüzü) olmaz.” atasözüyle ne anlatılmak istenmektedir?

Kendini işe vermeyenden, bir iş üretmeyenden hayır gelmez.

3. Üretim kelimesinin zıt anlamlısı nedir?

Tüketim.

Nazilli Destanı Metni Cevapları Sayfa 261

1. ETKİNLİK

Okuduğunuz metinde geçen anlamını bilmediğiniz kelime ve kelime gruplarını daire içine alınız. Sıra arkadaşlarınızla birlikte bunların anlamlarını tahmin ediniz. Daha sonra bu kelime ve kelime gruplarının anlamlarını Türkçe sözlük, atasözleri ve deyimler sözlüğü vb. den yararlanarak öğreniniz. Bu kelime ve kelime gruplarını kendi sözlüğünüze kaydetmeyi unutmayınız.

Cevap: 

basma: Üzerinde bası ile yapılmış renkli biçimler bulunan pamuklu kumaş

istim: Gücünden yararlanmak için elde edilen buhar, islim

kasnak: Nakış işlemek için gergef gibi kullanılan, kumaşı germeye yarayan, tahtadan çember

ecza: Çeşitli amaçlarla kullanılan kimyasal madde

klişe: Baskıda kullanılmak amacıyla, üzerine kabartma resim, şekil, yazı çıkarılmış metal levha

gravür: Ağaç, taş veya metal bir levhanın oyularak işlenmesi ve bunun bir yüzeye basılması tekniği

yunmak: Yıkanmak

iğ: Pamuk, yün vb.nden iplik eğirmekte kullanılan, ortası şişkin, iki ucu sivri ve çengelli olan, ağaçtan yapılmış araç, eğirmen, kirmen

2. ETKİNLİK

Okuduğunuz metinle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Yazarın Nazilli Basma Fabrikasına gidiş amacı nedir?

Cevap: Basma renklerini ve nakışlarını incelemektir.

2. Nazilli Basma Fabrikasında yazarın ilgisini en çok çeken şey nedir?

Cevap: Pamuğun iplik olması işlemidir.

3. Yazar metinde neleri karşılaştırmıştır?

Cevap: İstanbul’daki basma fabrikaları ile Nazilli’deki basma fabrikasını karşılaştırmıştır.

4. Metinde çeşitli benzetmeler yapılmıştır. Bu benzetmelerin olduğu bölümlerin altını çiziniz. Bu benzetmelerden en çok hoşunuza giden hangisidir?

Cevap: Yazarın pamuk tarlalarını tarif ederken “Sanki milyonlarca küçücük başlı, kalın dudaklı çocuk, üstlerinden geçen bir buluta tuzak kurmuşlar, her tarafını bir güzel ısırmışlar, hepsinin kalın dudaklarında bir tutam bulut.” benzetmesi en çok hoşuma gidendir.

5. Yazarın gözlem yeteneği ile ilgili ne tür çıkarımlarda bulunabilirsiniz?

Cevap: Yazar çok iyi bir gözlemcidir. Her detayı benzetmeler kullanarak hatırlaması ve aktarması çok iyidir.

6. Metnin konusu nedir?

Cevap: Bir basma fabrikasının işleyişi.

7. Metnin ana fikrini en iyi anlatan üç kelime nedir?

Cevap: Üretim, emek, hayranlık

Nazilli Destanı Metni Cevapları Sayfa 262

3. ETKİNLİK

a. Okuduğunuz metinle ilgili aşağıdaki soruların cevabını karşılarına yazınız.

Cevap: 

• Yazar, metinde gezip gördüğü bir yerle ilgili izlenimlerini mi yoksa tanık olduğu bir olayı mı anlatmıştır? Gezip gördüğü bir yerle ilgili izlenimlerini anlatmıştır.

• Yazar, gezip gördüğü yerleri anlatırken çeşitli betimlemelerden ve benzetmelerden yararlanmış mıdır? Evet.

• Metni okuduktan sonra Nazilli Basma Fabrikası ve orada üretilenler hakkında belli bir bilgiye sahip oldunuz mu? Evet.

• Metni okurken kendinizi Nazilli Basma Fabrikasını yazarla birlikte geziyormuş hissine kapıldınız mı? Evet.

• Sizce yazar gezdiği yerdeki her şeyi anlatmış mıdır? Hayır. Mesela oradaki çalışanları anlatmamıştır.

b. Aşağıdaki açıklamaları okuyunuz.

Yurt içinde ya da dışında gezip görülen yerlerin ilgi çekici yönlerinin anlatıldığı yazı türüne gezi yazısı denir.

Gezi yazıları, gezip görmenin ve iyi bir gözlemin ürünüdür. Gezi yazılarında yazar, gözlemlerinin yanı sıra duygu ve düşüncelerini de aktarır.

Gezi yazılarında okur, yazarın anlattığı yerleri sanki yazarla birlikte geziyormuş hissine kapılır.

Gezi yazılarının amacı, gezilen yeri okuyucuya her yönüyle tanıtmaktır.

Etkinliğin “a” bölümündeki sorulara verdiğiniz cevaplardan ve yukarıdaki bilgilerden yola çıkarak “Nazilli Destanı”nın türünü söyleyiniz.

Cevap: Gezi yazısı

c. Aşağıdaki metin parçalarını okuyunuz. Bunlardan hangileri “Nazilli Destanı”yla aynı türde yazılmış bir metinden alınmıştır? İşaretleyiniz.

Cevap: 

(   )(…)
Kapıyı çalıp içeri girmeyi ümit ediyordu. Bir kere içeri girsindi, sonra başına geleceklere razıydı. Kim bilir annesi neler söyleyecekti? Tam kapıya geldiğinde bütün cesaretini kaybetti. Tam kapıyı çalacakken geriye kaçtı. Tekrar kapıya yaklaştı bir türlü
karar veremiyordu. Dördüncü defa çok hafifçe kapıyı tıkırdatacak cesareti kendinde
buldu. Bir hayli bekledi, gelen giden yoktu. Aradan yarım saat geçmişti ki üst kattaki
parmaklıktan kafasında kocaman bir fenerle bir salyangoz göründü.
(…)

Carlo Collodi (Karlo Kollodi)

Nazilli Destanı Metni Cevapları Sayfa 263

(   )(…)
Kadınlar, çocuklar, akıl almaz parlaklıkta göz alıcı renkler içinde. Bayram şenlikleri
yol boyunca sıklıkla karşımıza çıkıyor. Bayram traşı için gecikmiş olan erkekler ve çocuklar, şenlik patırtısı arasında, sokağa atılan bir iskemleye oturmuş, güle söyleye saç
traşı oluyorlar.
Yol üstünde arada bir camilere de rastlıyoruz.
Otobüsümüz, zengin tarım alanlarıyla çöl görünümlü kırsal yörelerden geçerek Abidos Tapınağı’na ulaşıyor. Bu yolculuk Mısır’ı daha yakından tanımamızı sağlıyor.
(…)

Gülten Dayıoğlu

(X)(…)
Top dökümhanesi, İstanbul’un deniz kıyısından yüz adım içeride, bir dağın eteğindedir. Savaşa dayanıklı, sağlam ve kalın duvarları vardır. Tahtadan yapılmış damında
nöbetçiler gezinir. Tunç eritirken ateş sıçrarsa nöbetçiler sıçrayan ateşi söndürür.
Yüzlerce top kalıbı, yumurtayla karıştırılmış çamurla yapılır. Dört tarafı ateş taşıyla yapılmış iki fırını vardır. Ocağın altı boş, üzeri kubbelidir. Bu kubbenin içine eski top
kırıkları konur. Bitişiğindeki aralıkta kalay hazırlanır. Bakır ve kalay belirli oranlarda
katıldığında özel kâtipler burada hesap tutarlar.
(…)

Evliya Çelebi

(   )Adamın biri, bir gün Hoca’ya kaç yaşında olduğunu sormuş.
Hoca da:
— Kırk yaşındayım, demiş.
Aradan on yıl geçtikten sonra yine aynı adam:
— Hoca, şimdi kaç yaşındasın, diye sormuş. Hoca, yine aynı cevabı vermiş:
— Kırk yaşındayım!
— Nasıl olur? On yıl önce de kırk yaşında olduğunu söylemiştin?
Hoca, başını sallamaya başlamış:
— Arkadaş, demiş, er olan sözünden dönmez! Söz bir, Allah bir. Yirmi otuz yıl sonra
da sorsan aynı şeyi söylerim!..

Necip Fazıl Kısakürek

Nazilli Destanı Metni Cevapları Sayfa 264

4. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerde yer alan zamirleri bulunuz. Bu zamirlerin metnin anlamına nasıl katkı sağladığını cümlelerin altına yazınız.

Cevap: 

• Benim İstanbul’da gördüğüm basma fabrikaları Nazilli’dekinin yanında çocuk oyuncağı gibi kaldı.

“Benim” → kişi zamiri, “-ki” → ilgi zamiri

• Bunların işini hemen hemen matbaa makinelerinin bir eşi olan dev makineler görüyordu.

İşaret zamiri

• Pamuğun iplik olması için geçtiği dört beş salondan bir tanesi bu…

İşaret zamiri

• Bizimki orta hâlli bir fabrika sayılırmış.

“Bizim” → kişi zamiri, “-ki” → ilgi zamiri

• Hepsinin kalın dudaklarında bir tutam bulut.

Belgisiz zamir

• O şeytan çekici gibi kendi başlarına bir sürü işler beceren iğleri insanın gidip birer birer öpeceği geliyor.

Kişi zamiri

5. ETKİNLİK

Yaratıcı konuşma tekniğini kullanarak “üretim ve gelecek” konulu bir konuşma yapınız. Bu tekniğe göre her öğrencinin bir önceki arkadaşının konuyla ilgili söylediklerinden hareketle konuşarak konuya farklı bir bakış açısı getirmesi gerektiğini unutmayınız.

Yaratıcı konuşma tekniği sınıf ortamında yapılabilecek bir tekniktir. Bu etkinlik sınıfta yapılmalıdır.