3. ÜNİTE ÖLÇME DEĞERLENDİRME

A. Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplandırınız.

1. Güzel ahlakın birey ve toplum açısından önemi nedir? Açıklayınız.
Güzel ahlaklı olmak, birey ve toplum için çok önemli bir özelliktir. Güzel davranışların toplumda yaygınlaşması, insanların bir arada barış, huzur ve güven içinde yaşamasına katkı sağlar. İnsanlar arasında, sevgi, saygı ve dostluk bağları güçlenir.

2. Dinimizin güzel ahlaka verdiği önemi ayet ve hadislerden örneklerle anlatınız.
Dinimizin güzel ahlaka verdiği önemi anlatan iki ayet ve hadis yazılmıştır.

Hadisler:
“İçinizden en çok sevdiklerim ve kıyamet gününde bana en yakın olanlarınız, ahlâkı en güzel olanlarınızdır.”
“Kişi güzel ahlâk sayesinde gece ibadet eden ve kavurucu sıcakta susuzluk çeken oruçlunun derecesine ulaşır.”

Ayetler:
Bakara / 129. Ayet: “Rabbimiz! Onlara içlerinden bir peygamber gönder de, onlara senin âyetlerini okusun, kitap ve hikmeti öğretsin ve onları günahlardan arındırıp tertemiz yapsın. Muhakkak ki, kudretine karşı gelinmeyen, her hükmü ve işi hikmetli ve sağlam olan ancak sensin.”
Enfâl / 53. Ayet: Bu cezalandırmanın sebebi şudur: Bir toplum, kendisinde bulunan güzel ahlâk ve meziyetleri değiştirmedikçe Allah da onlara verdiği nimetleri değiştirmez. Hiç şüphe yok ki Allah hakkiyle işiten ve kemâliyle bilendir.

3. Peygamberimizin (s.a.v.) adalete verdiği önemi bir örnekle açıklayınız.
Bir gün Mahzunoğulları kabilesinden Fatıma adında asil bir kadın hırsızlık yapmıştı. O kadının cezalandırmaması için ashabdan Hz. Üsame b. Zeyd’i Peygamberimize gönderdiler. Bu duruma çok kızan ve üzülen Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Nasıl oluyor da bazı kimseler, Allah’ın kanunu karşısında aracı olmaya kalkışıyor. Sizden öncekilerin mahvolmasının sebebi şudur: İçlerinden asil, ileri gelen birisi hırsızlık yapınca, onu serbest bırakıyor, zayıf ve fakir bir kimse hırsızlık yapınca, onu cezalandırıyorlardı. Allah’a yemin ederim ki Muhammed’in kızı Fatıma hırsızlık yapsaydı, onun da cezasını verirdim.”

Görüldüğü üzere, Hz. Peygamber, adalet konusunda aracı olmak isteyenleri çok yakını da olsa sert bir şekilde reddetmiş, suçluya layık olduğu cezasını vermekte en ufak bir tereddüt göstermemiştir. Zira adalet ortadan kalkarsa, insan hayatına değer verecek bir şey kalmaz.

4. Sabır ve adalet erdemleri, insanın ahlaki gelişime nasıl katkı sağlar? Belirtiniz.
Sabır ve adalet erdemleri insanların ahlaki gelişimine olumlu yönde katkı sağlar. Sabır, pek çok ahlaki güzelliğin temelini oluşturan bir erdemdir. Sabırlı insan öfkeyle hareket etmez. Sabırlı insan, başına gelen olumsuzluklar karşısında ümitsizliğe ve karamsarlığa kapılmaz. Adaletli insan doğru ve güvenilir bir insandır.

5. Sevgi ve saygıya önem vermek, birey ve toplum hayatında hangi güzelliklerin ortaya çıkmasını sağlar? Düşüncelerinizi açıklayınız
İnsanların birbirlerine saygı ve sevgi göstermeleri, birbirleriyle olan muhabbeti artıracaktır. İnsanların birbirileriyle sevgi bağıyla bağlanmaları toplumda huzuru sağlar ve uyumlu bir ilişki kurulmasını sağlar. Saygı da sevgi de küçük yaşlarda kazanılan bir alışkanlıktır. İnsanlar büyüdükçe büyüklerine saygı duyar, arkadaşlarına saygı duyarsa ve onları severse toplum hayatında onların iyi ilişkiler kurmasına ve iyi bir insan olmasını sağlayacaktır.

6. Vatansever bir insan olmak bize ne gibi sorumluluklar yükler? Söyleyiniz.
Vatan bizim ailemizdir, akrabalarımızdır, arkadaşlarımızdır, dostlarımızdır, komşularımızdır; soluduğumuz havadır, içtiğimiz sudur. Vatan bizim geçmişimizdir, geleceğimizdir, umutlarımızdır, hayallerimizidir. Kısacası vatan bizim her şeyimizdir.

Vatan, bayrak gibi mukaddes değerleri sevmek ve korumak dinimizin en önemli emirlerinden biridir. Çünkü mukaddes değerlerimiz bizim şerefimizdir, namusumuzdur, bağımsızlığımızdır, geçmişimizdir, geleceğimizdir. İslam dininde vatanını, bayrağını, namusunu vb. kutsal değerlerini korumak farzdır.

7. İslam dini, insanları yardımseverliğe yöneltmek ve toplumda dayanışmayı teşvik etmek için hangi ibadetleri emretmiş, ne gibi tavsiyelerde bulunmuştur? Örneklerle anlatınız.
İslam dini yardımlaşma ve dayanışmayı sadece tavsiye etmemiş, aynı zamanda bazı ibadetler yoluyla bunu toplumda benimsetme ve kurumsallaştırma yoluna gitmiştir. Örneğin İslamiyet, nisap miktarı mala sahip olan (dinen zengin sayılan) kimseler için muhtaçlara zekât vermeyi farz kılmıştır. Ramazanda fıtır sadakası verilmesini istemiştir. İnfak, hayır, sadaka, kurban vb. yollarla toplumda yardımlaşma ve dayanışma anlayışını yaygınlaştırmayı, müminleri yardımseverliğe yöneltmeyi amaçlamıştır.

8. Hz. Salih (a.s.), peygamberlik görevini yerine getirirken halkına neleri emretmiş ve insanlar ona nasıl tepki göstermiştir? Anlatınız.
Hz. Salih (a.s.), Semud kavmine, kendisinin Allah (c.c.) tarafından gönderilmiş güvenilir bir elçi olduğunu söylemiştir. Putlara tapmanın yanlış ve anlamsız olduğunu ifade etmiştir. Allah’tan (c.c.) başkasına kulluk edilmemesi gerektiğini anlatmıştır. Hz. Salih (a.s.) durmadan, dinlenmeden Semudluları hak dine davet etmiştir. Bıkmadan, usanmadan onları tuttukları yanlış yoldan dönmeye çağırmıştır. Ancak kavminden ona inanan çok fazla olmamıştır. Semudluların çoğu, tuttukları yanlış yolda ısrar etmeyi sürdürmüştür. Onlar, Allah’ın (c.c.) peygamberini yalanlamışlardır.

B. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru seçeneğini belirleyip işaretleyiniz.

1. “Müminlerin iman bakımından en üstünü……………………………en güzel olandır.” (Ebu
Davud, es-Sünne, Sünnet, 15.) hadisindeki boş bölüm, hangi ifadeyle tamamlanmalıdır?
A) Ahlakı B) Yaşayışı C) İbadeti D) Sözleri

Cevap: A

2. I. Hak ve hukuka uygunluk
II. Kanunları herkese eşit uygulamak
III. Çok ibadet etmek
IV. Herkese hak ettiğini vermek
Yukarıdakilerden hangileri, adaletin anlamları arasında yer alır?
A) Sadece I B) | ve II C) I, II ve III D) I, II ve IV
Cevap: D

3. “Nerede olursan ol, Allah’tan kork. Kötülüğün ardından bir iyilik yap ki onu silsin. İnsanlara güzel ahlakla muamele et.” (Tirmizf, Birr, 55.)
Yukarıdaki hadis, aşağıdaki kavramlardan hangisiyle doğrudan ilişkili değildir?
A) Öz denetim B) Alçak gönüllülük C) İyilik D) Ahlak
Cevap: B

4. “Amellerin en faziletlisi Allah için……………………..ve Allah için buğzetmektir.” (Ebu Davud, Sünnet, 2.)
Yukarıdaki hadisin doğru bir şekilde tamamlanabilmesi için boşluğa aşağıdaki ifadelerden hangisi yazılmalıdır?
A) Sevmek B) Cömert olmak C) Sabretmek D) Çalışmak
Cevap: A

C. Aşağıdaki bilgilerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

(Y) Adalet, sadece hukukla ve mahkemelerle ilgili bir kavramdır.
(Y) İnsanlara, sadece zekât ve sadaka gibi maddi yardımlar yoluyla destek olabiliriz.
(D) Hz. Salih (a.s.), Semud kavmine peygamber olarak gönderilmiştir.
(Y) Semud kavmi, Güneş’e ve yıldızlara tapıyordu.
(D) Semud kavmi, Hicr denilen bölgede, bereketli topraklarda yaşıyordu.
(D) Hz.Salih’e (a.s.), mucize olarak kayayı yarıp çıkan dişi bir deve verilmişti.
(Y) Hz. Salih’e (a.s.) inanmayan Semudlular, büyük bir selde boğularak helak olmuşlardır.
(Y) Felak suresi, Kur’an-ı Kerim’in 83. suresidir.
(D) Felak suresi, beş ayettir.

Ç. Öz denetim bilincine sahip sabırlı bir Müslüman, davranışlarında nelere dikkat eder? Aşağıdaki şemaya örnekler yazınız.

Öz denetim bilincine sahip sabırlı kişi;

1. Öfkeyle hareket etmez, iradesine hakim olur.
2. Başına gelen olumsuzluklar karşısında ümitsizliğe kapılmaz
3. İşlerinde davranışlarında tepkilerinde ölçülü olur
4. Nefsinin her isteğine boyun eğmez
5. Kararlarında aceleci davranmaz
6. Her türlü haramdan uzak durur