Sunum İçeriği

Konu: Kütle ve Ağırlık ilişkisiAğırlık nedir?Bir cisme etki eden yerçekimi kuvvetine ağırlık denir.Yeryüzünde yaklaşık olarak 100g kütleli bir cisme 1 Newton yerçekimi kuvveti etki eder.  ( 1kg yaklaşık 10 Newton)Ağırlık bir kuvvet olduğu için dinamometre ile ölçülür.Ağırlık birimi Newton‘dur. Kısaca N harfi ile gösterilir.Ağırlığın özellikleriUzayda yerçekimi olmadığı için ağırlıkta sıfırdır.Ayda ağırlık dünyadakinin altıda biridir. Burada 60 N ağırlıklı cisim ayda 10 N dir.Yerçekimi kuvvetinin yönü dünyanın merkezine doğrudur.Yerçekimi kuvveti temas gerektiren bir kuvvettir.Kütle ile ağırlık doğru orantılıdır. Kütle arttıkça ağırlıkta artar.Ağırlık deniz seviyesinden yukarı doğru çıktıkça azalır.Ağırlık ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe artar. K noktasında ağırlık en fazla, M noktasında ağırlık en azdır. Ağırlıkların büyükten küçüğe sıralaması K>L>M şeklindedir.Kütle nedir?Kütle değişmeyen madde miktarıdır. Her yerde aynıdır. Eşit kollu terazi ile ölçülür. Birimi gram (g), kilogram (kg) dir.Eşit kollu terazi Kütle çekim kuvveti nedir?Dünya dışındaki gök cisimlerinin uyguladıkları bu çekim kuvvetine kütle çekim kuvveti denir.Not: Günlük yaşamda kütle ve ağırlık sıkça karıştırılmaktadır. El kantarı, baskül, dijital terazi gibi araçlar ağırlık ölçmede kullanılır. Kütle sadece eşit kollu terazide ölçülebilmektedir.Kütle ve ağırlık arasındaki farklar1. Kütle madde miktarıdır. Ağırlık maddeye etki eden yerçekimi kuvvetidir.2. Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. Ağırlık dinamometre ile ölçülür.3. Kütle her yerde aynıdır, değişmez. Ağırlık bulunan yere göre değişir.4. Kütle skaler (sayısal) bir büyüklüktür. Ağırlık vektörel (hem sayısal hem de yönlü) büyüklüktür.5. Kütlenin birimi kg dir. Ağırlığın Newton dur.6. Bir maddenin kütlesi sıfır olmaz, ancak ağırlığı sıfır olabilir.(Uzayda)Örnek Soru: Şekilde belirtilen yerlerdeki cismin ağırlığı nasıl değişir?Cevap: Deniz seviyesinde ağırlık en fazla olacaktır. Deniz seviyesinden yukarı doğru çıkıldıkça ağırlık da azalacaktır.Ağırlık büyükten küçüğe doğru P>K=N>M>L şeklinde olacaktır.Konu: Kuvvet – Katı basıncı ilişkisi Basınç Nedir?Yüzeyde bulunan cisim ağırlığından dolayı, yüzeye basınç uygular.Ayağımızla yere basmamız, kamyon tekerleğinin yere teması, masanın ayakları yere basınç uygular.Basınç birim yüzeye etki eden dik kuvvettir.1. Katı BasıncıBasınç bir yüzeye uygulanan kuvvetle oluşur.Basıncın FormülüBasıncı kuvvetin alana bölümü ile buluruz. Kuvvet olarak Newton, alan olarak da metre kare alındığı zaman basınç birimi Pascal (Pa) olarak buluruz. Örnek: Aynı ağırlıkta ördek ve tavuğun hangisi kumsalda batmadan yürür.Cevap: Ördeği ayağı perdeli olduğu için daha geniş bir alana sahiptir. Alan artacağı için basınç azalacaktır. Kumda batmadan daha rahat yürür.2. Sıvı BasıncıSıvılar ağırlıkları nedeniyle bulundukları kabın temas ettikleri yüzeyine basınç uygular.Sıvı basıncı nelere bağlıdır?1. Sıvının yoğunluğuna bağlıdır. Sıvı yoğunluğu arttıkça basınçta artar. (Yoğunlukla doğru orantılı)2. Sıvının derinliğine bağlıdır. Derinlik arttıkça basınçta artar. (Derinlikle doğru orantılı)Sıvı basıncı kabın şekline, sıvının miktarına bağlı değildir.3. Gaz BasıncıGazlarda katı ve sıvılar gibi yüzeye basınç uygular. Gaz basıncını kapalı kaplardaki ve açık hava basıncı olarak inceleyeceğiz.Kapalı kaptaki basınçKapalı kap içerisinde bulunan gaz tanecikleri hareket ederken kaba çarparak basınç oluşturur.Kapalı kaplarda gaz basıncı nelere bağlıdır?a-Gazın hacmi azalması basıncı artırır. Hava dolu şırıngaya pistondan bastırdığımızda içerdeki gazın basıncı da artar.b-Kabın içindeki gazın artırılması basıncı artırır. Bisiklet tekerine pompa ile daha fazla gaz basmamız. Tekerdeki basıncı artırır.c-Sıcaklık arttıkça gazın basıncıda artar. Kapalı kaptaki deodorant aşırı sıcaktan patlayabilir.Açık hava basıncıDünya’nın etrafını saran atmosfer ağırlığından dolayı basınç uygular.Açık hava basıncı nelere bağlıdır?a-Yerden yukarı çıkıldıkça açık hava basıncı azalır. Yüksek dağlara çıkıldığında havanın yoğunluğu azalır, bu nedenle basınçta azalır. 4. Basıncın Günlük Yaşamada ve Teknolojide Uygulamaları– Pipet ile meyve suyunu içmek için açık hava basıncından yararlanırız.– Otomobilin firen sistemini çalıştırmak için sıvı basıncından yaralanılır.– Bıçağın meyveyi kesmesi için ağızı keskinleştirilir. Bu sayede basınç artırılmış olur.– Hidrolik liftlerle çok büyük ağırlıklar kaldırılabilmektedir. Liftler sıvı basıncından yaralanılarak yapılmıştır.– Kışın karda ayağımızın batmaması için geniş tabanlı kar ayakkabıları giyeriz.– İçi tamamen su dolu bardağın ağızına kağıt kapatarak ters çevirdiğimizde suyun dökülmediğini görürüz. Bunu sağlayan açık hava basıncıdır.Suyun dökülmemesiKonu: Kuvvet iş ve enerji arasındaki ilişkiİş nedir? Bir cisim uygulanan kuvvet yönde hareket ettirebiliyorsa iş yapılmış demektir. Günlük yaşamda kullanılan iş kavramı ile Fen Bilimlerinde kullanılan iş aynı değildir. Kitap okurken, sırtımızda çanta taşırken Fen Bilimleri olarak iş yapılmaz.İş yapılabilmesi için;1.Cisme kuvvet uygulanmalıdır. Dünya güneş etrafında hareket ederken kuvvet uygulanmadığı için iş yapmaz.2.Kuvvet cisme yol aldırmalıdır. Kuvvet uygulayarak bir cismi itsek, fakat hareket ettiremesek iş yapmış olmayız.3.Cismin hareket yönü ile uygulanan kuvvet aynı yönde olmalıdır. Elimize aldığımız çantayı ileri götürürken iş yapmayız. Kuvvetin yönü yukarı, cismin hareket yönü ise ileridir.Aşağıdaki durumlarda iş yapılmıştır.* Sıramıza bir kuvvet uygulayıp onu sürüklersek iş yapılır.* Çantayı elimizle yukarı kaldırıken iş yapılır.* Dalda duran elma aşağı düşerken iş yapılır. (Yerçekimi iş yapar)* Bisiklet ile yokuş yukarı çıkarken iş yapılır.İşin Formülü nedir?İş = Kuvvet X Yol WFXİşKuvvetAlınan yolJoule (J)Newton (N)metre (m)Bir cisim 1N’lik kuvvetle 1metre yol aldığında 1 Joule’lük iş yapar.Enerji nedir?İş yapabilme yeteneğine  denir. Birimi Joule(J) dir. Ne kadar iş yaparsak o kadar enerji harcarız. Ne kadar enerjiyi harcarsak o kadar iş yaparız. İş ve enerji birbirine eşittir. Elektrik, ısı, ışık, potansiyel, kinetik, mekanik enerjinin türlerinden birkaçıdır.Kinetik Enerjisi: (Hareket Enerjisi)Hareketli cisimlerin sahip olduğu enerjidir. Kinetik enerji kütle ve süratle doğru orantılıdır. Aynı süratte otomobil ve kamyondan, kamyonun kinetik enerjisi daha fazladır. Bir aracın sürati arttıkça kinetik enerjisi de artar.Potansiyel Enerjisi:Cisimlerin, içlerinde saklı olan enerji çeşididir. İki çeşittir.1.Çekim potansiyel enerjisi: Cismin konumundan kaynaklanan enerjidir. Cismin ağırlığı ve yerden yüksekliğine bağlıdır. Yerden yüksekliği ve ağırlığı arttıkça çekim potansiyel enerjileri de artar.2.Esneklik potansiyel enerjisi:Esnek cisimlerin içlerinde depoladığı enerjidir. Sıkışmış yayda, gerilmiş okta esneklik potansiyel enerjisi vardır.Konu: Enerji DönüşümleriKinetik enerji, potansiyel enerji, ısı enerjisi, ışık enerjisi, kimyasal enerji, elektrik enerjisi gibi pek çok enerji türleri vardır. Bu enerjiler çeşitli olaylarda birbirine dönüşmektedir. Elektrik enerjisi, ısıya, ışığa ya da hareket enerjisine dönüşebilir. Salıncakta sallanan kişide potansiyel ve kinetik enerji dönüşümleri görülmektedir. Bu olaylarda sahip olunan enerji türleri değişmiş fakat toplam enerji miktarı aynı kalmıştır. Buna enerjinin korunumu denir. Enerjinin korunmasına göre, enerji bir türden başka bir türe dönüşebilir ancak hiçbir zaman yok olmaz.