Cevap : 8.sınıf TÜRKÇE DERSİ filimsiler konu anlatımı PDF sorusunun cevabı:


Fiilimsi Örnekleri

1. Matematik dersinden çalışarak geçti. (Zarf fiil)
2. Buğday ekmek bu sene çiftçiye iyi gelecek. (İsim fiil)
3. Tükenmiş aşkın izlerini taşıyor bu yürek. (Sıfat fiil)

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap :
FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER)

Fiilimsiler, fiillerden (eylemlerden) türeyen sözcükler olmalarına karşın fiillerin aldığı fiil “çekim eklerini” yani şahıs ekleri, haber ve dilek kiplerini alamayan, yalnızca fiillere gelen olumsuzluk eki olan “ma, me, maz, mez” eklerini alabilen sözcüklerdir. Fiilimsiler anlam olarak fiilerin anlamlarını taşırlar; ancak kip olarak fiilin anlamını taşımazlar.

*Fiilimsiler, fiil değildir ancak fiile benzer sözcüklerdir.
*Fiil gibi çekimlenemez ancak olumsuzları yapılabilir.
*İsim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil olmak üzere üçe ayrılır.
*Bunların her biri için ayrı ayrı fiilimsi ekleri vardır.
*Bu ekler mutlaka fiil kök veya gövdelerine gelmek zorundadır.
*Eklendikleri fiilleri cümlede “isim, sıfat, zarf” yaparlar.
*Fiilimsiler cümlede doğrudan yüklem olmazlar, ek eylem alarak yüklem olurlar.

1-İsim Fiil (Mastar)
Fiillere getirilen “-ma, -ış, -mak” ekleri ile yapılır. Bu ekler büyük ünlü uyumu kuralına
göre eklendiği sözcük içinde değişiklik gösterecekleri için “-ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -mak,
-mek” şekillerinde olabilirler. Fakat ezberimizde kalıcı olması için “-ma, -ış, -mak” eklerini
bilmemiz yeterlidir. Bu ekler fillere gelerek onları cümle içinde “isim” yaparlar.
Not: Ezberlemek için ma-y-ış-mak kelimesini kullanabilirsiniz.
ÖRNEKLER

 Görmekten sonra görülmek, aşkın ikinci kademesiydi.
Gör (fiil kökü) + mek (isim fiil eki)
 Mektup yazmak onun için huzur verici bir şeydi.
 Ben de sizinle tatile gelmeyi düşünüyordum.
 Bağlama çalmayı bu kadar çok seveni hiç görmemiştim.
 Programın başlayışı herkesi heyecanlandırdı.
 Onun gelişiyle oda bir anda sessizliğe büründü.

*Yukarıdaki isim fiil eki almış fiilimsilerin başka cümlelerde olumsuz şekilleri de mümkündür. Olumsuzluk eki isim fiil ekinden önce gelir.
Görmemek, görülmemek, yazmamak, gelmeme, çalmama, başlamayış, olmayış, sarılmayış,
gelmeyiş, gülmeyiş…

NOT: İsim fiil eki aldığı halde ve fiilimsi olma kriterlerine uygun olduğu halde kalıplaşarak
bir varlığın kavramın adı olan sözcükler vardır. Bunlar fiilimsi olarak kabul edilmezler.

 Elindeki çakmak ile oynaması annesini tedirgin etti.
 Her gün dondurma yersen çok hasta olabilirsin.
 Merak ettiğiniz bilgileri giriş kattaki danışmadan öğrenebilirsiniz.

NOT: Olumsuzluk eki olan “-ma, -me” eki ile isim fiil eki olan “-ma, -me” eki
karıştırılmamalıdır.

 Ortalığı toplama görevini kardeşine verdiler. (İsim Fiil Eki)
 Bu saatte herkes uyuyor ortalığı toplama. (Olumsuzluk Eki)

2-Sıfat Fiil (Ortaç)
Fiillere getirilen “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleri ile yapılır. Bu ekler de büyük
ünlü uyumu kuralına göre eklendiği sözcük içinde değişiklik gösterecekleri için “-an, -en, -
ası, -esi, -maz, -mez, -ar, -er, -dık, -dik, -duk, -dük, -acak, -ecek, -mış, -miş, -muş, -müş”
şekillerinin olduğunu bilmeliyiz.

Aşağıdaki örneklerde sıfat fiillerin cümle içinde sıfat görevlerinde kullanıldıklarına dikkat
ediniz. Sıfat fiil ekleri fiillere gelerek onları cümle içinde sıfat ya da adlaşmış sıfat yapar.

Not:Ezberlemek için an-ası mez-ar dik-ecek-miş kullanılabilir.
ÖRNEKLER

 Çalışan adamı herkes sever. (Niteleme Sıfatı) (isim) (Sıfat Fiil)
 Gelen, gideni aratır. (Adlaşmış Sıfat+ Sıfat Fiil)
 Yıkılası dağlar geçit vermez oldu.
 Bu çocuğun sevilesi bir yanı kalmamış.
 Görünmez kazaya da davetiye çıkarmayalım.
 Aşılmaz yollardan aşırdın beni.
 Koşar adımlarla bebeğini kucaklamaya gitti.
 Gider ayak herkesin canını yaktı.
 Ne zaman seninle olsam tanıdık bir kuş cıvıltısıyla uyanırdım her sabah…
 Bazen bilindik şiirlerle bile olsa göz doldurmayı iyi biliyordu.
 Gelecek sezonda en başarılı futbolcular bizim olacak.
 Böyle bir kazadan sağlam çıkabildiyse verilmiş sadakası var demek.

NOT: Sıfat fiillerin olumsuz şekilleri de mevcuttur.

 Çalışmayan adama kimse ekmez vermez.
 Olmayacak duaya amin denmez.

NOT: Bazı sıfat fiil ekleri ile başka ekler benzerlik göstermektedir. Bunları karıştırmamak
gerekir. Fiilimsiler ve eklerini ayırt etmek için bir çok faktör var fakat en önemlisi eki alan
sözcüğün fiil kök gövdesi olup olmadığına ve sözcüğün cümlede sıfat görevinde kullanılıp
kullanılmadığına bakmaktır.

Karıştırılan ekler:
 Tutmaz dizlerim birden düzeldi. “-mez, -maz” =Sıfat Fiil Eki
 Dedemin dizleri tutmaz. “-mez, -maz” = Geniş Zaman Kipinin Olumsuzluk Eki
 Koşar adımlarla yanıma geldi. “-ar, -er” = Sıfat Fiil Eki
 Her sabah mutlaka koşar. “-ar, -er” = Geniş Zaman Kip Eki
 Gelecek yıl şampiyonuz. “-acak, -ecek” = Sıfat Fiil Eki
 Seneye bize gelecek. “-acak, -ecek” = Gelecek Zaman Kip Eki
 Yırtılmış pantolon ile dışarı çıkma. “-mış, -miş, -muş, -müş” = Sıfat Fiil Eki
 En sevdiği pantolonu yırtılmış. “-mış, -miş, -muş, -müş” = Öğrenilen Geçmiş Zaman Kip Eki

3-Zarf Fiil / Bağ Fiil (Ulaç)
Fiillere getirilen “-ken, -alı, -madan, -ince, -ip, -arak, -dıkça, -e….-e, -r…..-maz, -casına, -meksizin, -dığında” ekleri ile yapılır. Fiili zarf yapma görevi üstlenen bu eklerin diğer ekler gibi ünlü uyumlarına göre değişkenlik gösterdiğini bilmeliyiz.

Aşağıdaki örneklerde zarf fiillerin cümle içinde zarf görevlerinde kullanıldıklarına dikkat
ediniz. Zarf fiil ekleri fiillere gelerek onları cümle içinde zarf yapar.

Not: Şu şekilde ezberlenebilir:
Ken-y-alı-e-madan-ince-ip-arak-la-dıkça
E-v-e var-maz-casına gel-meksizin çık-tığında

ÖRNEKLER
 Yatarken ışıkları söndürmeyi unutma.
 Bu dünyaya geleli yüzü bir kez olsun gülmedi.
 Görünmeden kimseye gel gizli gizli.
 Masadaki tabaklar kırılınca ne yapacağını bilemedi.
 Bütün her şeyi unutup yeni bir hayata başlamak istiyordu.
 Fiilimsiler ile ek fiillere çalışarak sınavdan seksen almayı başardı.
 Çırpındıkça daha da batacağını anlamıştı.
 Koşa koşa yanına gitti.
 Gelir gelmez yatağa uzandı.
 Ölürcesine sevdiği için her dediğini yapıyordu.

NOT: “-ken” ekinin bazen isimlere gelir. Bu durumda bu eki alan kelime fiilimsi sayılmaz.
 Öğrenciyken çok zamanımızın olduğunu fark edememişiz. (Öğrenci = İsim)
 Çalışırken zamanın nasıl geçtiğini anlayamamışız. (Çalış = Fiil)