İşte Cevaplar
Cevap : Acıklı oyunların sahnelendiği toyatro oyunu TRAJEDİ'dir.
Konusunu tarihten ve mitolojiden alarak seyirciye hayatın acıklı ve korkunç yönlerini göstermeyi amaçlayan ve değişmeyen kurallar çerçevesinde ahlaki bir ders veren manzum tiyatro türüne “Trajedi” denir. Tragedya olarak da bilinen bu tür, ” tragoidia” sözcüğünden türemiştir. Eski Yunan’da Dionysos törenleri sırasında doğmuş olan bu türde amaç ruhu kötülüklerden arındırmaktır.
Trajedi Özellikleri (Tragedyanın Özellikleri)
Trajedinin Doğuşu ve Gelişimi
Eski Yunan’da dini törenler sırasında Dionysos (Baküs) tanrısı adına bazı gösteriler düzenlenir ve bu gösterilerde koro çeşitli dini şiirleri bir şarkı gibi okurken bazı din adamları da dans eder. Zamanla dans eden kişiler koroda okunan şiirleri diyalog halinde sahnede canlandırırken başka kişiler de sahneye çıkarak diyaloga ortak olurlar.
Her yıl dini törenlerde sahnelenen bu gösteriler zaman içerisinde profesyonelleşerek sahnede canlandırılan bir oyuna dönmüş olur. Dini törenler sırasında doğan trajedideki konular değişse de dini ritüellerden kalma ahlak ve erdem teması değişmez kurallar içinde yer alır.
Trajedi (tragedya): bu sözcük Yunanca tragoidia’dan gelir; tragos (keçi) ve oidie (türkü) sözcüklerinin birleşmesiyle "keçilerin türküsü" anlamına kullanılır. Dionysos şenliklerinde koro, tanrının ona bağlı kölelerini simgeliyordu. Tanrının çevresinde hep doğanın yabancı güçlerini temsil eden teke ayaklı satyrler(satirler) bulunduğu için ilk başlarda, koro da satyrlerin biçimine giriyordu; ilk dönemlerde, korodaki oyuncular teke derileri (tragoi) giyerek oyun alanına çıkıyorlardı. Tragedya türü de tragos'ların şarkılarından doğdu.
Tragedyanın konu kaynağı efsanelerdi. Zaten efsaneler Yunan şiirinin de kaynağı olmuştu. Kendisinden sonra gelen yazarların bitmez tükenmez hazinesi olan Homeros efsaneleri güzel bir üslûp içinde tekrarlanmıştı. Ancak dram sanatı, bu efsanelerden yepyeni bir biçimde esinlendi. Efsaneler geleneksel bir süsleme sanatı gibi, tekrarlanmanın batağına tam düşecekken, dram sanatı bu efsanelere yeni bir soluk getirdi ve geniş bir ufuk açtı. Çünkü efsanelerde idealize edilerek ya da süslenerek anlatılan olaylar ve bu olayların içindeki kahramanla dram sanatı yoluyla Atina halkının özelliği ve tavrı oluverdi; efsaneler yoluyla önemli gerçekler üzerinde duruldu. Yunan tragedyasının özellik gösteren düşünce düzeyinden biri “gururlanma günahı” ve bu günahın kaçınılmaz cezasıydı. Yunanlar bu cezayı tanrıça Nemesis'e bağlarlardı. Nemesis, başarıları ve sürekli zenginlikleri yüzünden tanrıları unutan insanların kırbacı, onları cezalandıran bir yüce güçtü. Yunan seyircisi için hiçbir şey gurur kadar kahramanın kötü bir duruma düşmesindeki acıya, gölge düşüremezdi.
Yunan tragedya yazarları, oyunlarında tekrar tekrar bu günah-ceza kavramları üzerinde dururlardı. Hele Aiskhilos bu dinsel kavramlara her zaman dikkat etmişti. Ancak antik tragedyadaki günah kavramı bugünkünden değişikti: bazen günah hafif olur, unutulurdu; bazen günahı işleyen farkına bile varmazdı; bazen de günahı işleyen cezaya çarptırılan değil, onun babası ya da atası olurdu. Tragedya kahramanları günahlarından dolayı vicdan azabı çekmezlerdi.
Yunan tragedyasının yapısı konuşmalı ve şarkılı bölümlerle kuruludur. Konuşmalı bölümler üçe ayrılır:
Prologos (trgedyanın başlangıcı)
Koronun ortaya çıkmasından önce söylenen bölümdü. Oyun üzerine bazı açıklamaların yapıldığı yerdi. Bu bölüm yalnız bir kişi tarafından seyirciye doğru söylenirdi. Bir çeşit anlatıcının bölümüdür. Bu başlangıç bitince koro oyun alanına girer ve oyun bitinceye kadar kalırdı.
Epeisodion'lar
Bunlar koronun şarkıları arasındaki bölümlerdi. MÖ 5. yüzyıldan itibaren her oyunda üç Epeisodion'un olması bir kural durumuna geldi.
Eksodos (tragedyanın bitişi)
İlk dönemlerde koronun dışarı çıkması sırasında söylenen lirik bir şarkıydı.
Diğer Cevaplara Gözat
Konusunu tarihten ve mitolojiden alarak seyirciye hayatın acıklı ve korkunç yönlerini göstermeyi amaçlayan ve değişmeyen kurallar çerçevesinde ahlaki bir ders veren manzum tiyatro türüne “Trajedi” denir. Tragedya olarak da bilinen bu tür, ” tragoidia” sözcüğünden türemiştir. Eski Yunan’da Dionysos törenleri sırasında doğmuş olan bu türde amaç ruhu kötülüklerden arındırmaktır.
Trajedi Özellikleri (Tragedyanın Özellikleri)
- → Trajedi, Eski Yunanda doğmuş ve hayatın acıklı, korkunç yönlerini ele alan bir modern tiyatro türüdür.
- → Bu oyunlarda toplumun sahip olması gereken erdemler yüceltilerek seyirciye bir ahlak dersi verilir.
- → Konular günlük yaşamdan değil tarihten, efsanelerden ve mitolojiden alınmaktadır.
- → Trajedi kahramanları tanrı, tanrıça, kral, kraliçe, prens ve prensesler gibi soylu kişilerden seçilmektedir.
- → Klasik ve kusursuz bir üslup barındırır.
- → Oyun soylu kişilere yöneliktir ve sahnede kanlı görüntülere, kaba ve argo sözlere yer verilmez.
- → Bu türün belirleyici özelliklerinden birisi de manzum olmasıdır fakat daha sonraki yıllarda nesir şeklinde de örnekler verilmiştir.
- → Bu oyunlarda ahlak ve erdemli olmak, toplumun geleneklerine bağlı kalmak son derece önemlidir. Bu konuda zayıflık gösterenler ise oyun esnasında cezalandırılır.
- → Oyun, başından sonuna kadar acıklı ve korkunç olayları ele aldığından izleyicide sürekli bir heyecan yaratmayı kolaylıkla başarmaktadır.
- → Üç birlik kuralı (zaman, mekan ve olayda birlik) vardır.
- → Oyunlar genellikle beş perdeden oluşur.
- → Koro, trajedinin olmazsa olmaz ögesidir.
Trajedinin Doğuşu ve Gelişimi
Eski Yunan’da dini törenler sırasında Dionysos (Baküs) tanrısı adına bazı gösteriler düzenlenir ve bu gösterilerde koro çeşitli dini şiirleri bir şarkı gibi okurken bazı din adamları da dans eder. Zamanla dans eden kişiler koroda okunan şiirleri diyalog halinde sahnede canlandırırken başka kişiler de sahneye çıkarak diyaloga ortak olurlar.
Her yıl dini törenlerde sahnelenen bu gösteriler zaman içerisinde profesyonelleşerek sahnede canlandırılan bir oyuna dönmüş olur. Dini törenler sırasında doğan trajedideki konular değişse de dini ritüellerden kalma ahlak ve erdem teması değişmez kurallar içinde yer alır.
Trajedi (tragedya): bu sözcük Yunanca tragoidia’dan gelir; tragos (keçi) ve oidie (türkü) sözcüklerinin birleşmesiyle "keçilerin türküsü" anlamına kullanılır. Dionysos şenliklerinde koro, tanrının ona bağlı kölelerini simgeliyordu. Tanrının çevresinde hep doğanın yabancı güçlerini temsil eden teke ayaklı satyrler(satirler) bulunduğu için ilk başlarda, koro da satyrlerin biçimine giriyordu; ilk dönemlerde, korodaki oyuncular teke derileri (tragoi) giyerek oyun alanına çıkıyorlardı. Tragedya türü de tragos'ların şarkılarından doğdu.
Tragedyanın konu kaynağı efsanelerdi. Zaten efsaneler Yunan şiirinin de kaynağı olmuştu. Kendisinden sonra gelen yazarların bitmez tükenmez hazinesi olan Homeros efsaneleri güzel bir üslûp içinde tekrarlanmıştı. Ancak dram sanatı, bu efsanelerden yepyeni bir biçimde esinlendi. Efsaneler geleneksel bir süsleme sanatı gibi, tekrarlanmanın batağına tam düşecekken, dram sanatı bu efsanelere yeni bir soluk getirdi ve geniş bir ufuk açtı. Çünkü efsanelerde idealize edilerek ya da süslenerek anlatılan olaylar ve bu olayların içindeki kahramanla dram sanatı yoluyla Atina halkının özelliği ve tavrı oluverdi; efsaneler yoluyla önemli gerçekler üzerinde duruldu. Yunan tragedyasının özellik gösteren düşünce düzeyinden biri “gururlanma günahı” ve bu günahın kaçınılmaz cezasıydı. Yunanlar bu cezayı tanrıça Nemesis'e bağlarlardı. Nemesis, başarıları ve sürekli zenginlikleri yüzünden tanrıları unutan insanların kırbacı, onları cezalandıran bir yüce güçtü. Yunan seyircisi için hiçbir şey gurur kadar kahramanın kötü bir duruma düşmesindeki acıya, gölge düşüremezdi.
Yunan tragedya yazarları, oyunlarında tekrar tekrar bu günah-ceza kavramları üzerinde dururlardı. Hele Aiskhilos bu dinsel kavramlara her zaman dikkat etmişti. Ancak antik tragedyadaki günah kavramı bugünkünden değişikti: bazen günah hafif olur, unutulurdu; bazen günahı işleyen farkına bile varmazdı; bazen de günahı işleyen cezaya çarptırılan değil, onun babası ya da atası olurdu. Tragedya kahramanları günahlarından dolayı vicdan azabı çekmezlerdi.
Yunan tragedyasının yapısı konuşmalı ve şarkılı bölümlerle kuruludur. Konuşmalı bölümler üçe ayrılır:
Prologos (trgedyanın başlangıcı)
Koronun ortaya çıkmasından önce söylenen bölümdü. Oyun üzerine bazı açıklamaların yapıldığı yerdi. Bu bölüm yalnız bir kişi tarafından seyirciye doğru söylenirdi. Bir çeşit anlatıcının bölümüdür. Bu başlangıç bitince koro oyun alanına girer ve oyun bitinceye kadar kalırdı.
Epeisodion'lar
Bunlar koronun şarkıları arasındaki bölümlerdi. MÖ 5. yüzyıldan itibaren her oyunda üç Epeisodion'un olması bir kural durumuna geldi.
Eksodos (tragedyanın bitişi)
İlk dönemlerde koronun dışarı çıkması sırasında söylenen lirik bir şarkıydı.
Diğer Cevaplara Gözat
