Adet Gecikmesi Nedir?

Herhangi bir sağlık sorunu bulunmayan her kadın ortalama 28 gün içerisinde adet döngüsünü tamamlar. Bu 28 günlük döngü bir nevi kadının kendisini hamileliğe hazırlaması olarak görülebilir.

Ancak kimi zaman çeşitli sebeplere bağlı olarak bu döngü sekteye uğrayabilir. Ve kişi, olması gerekenden çok daha geç bir zamanda adet olabilir. Bu durum adet gecikmesi olarak adlandırılır.

Bir kadında adet gecikmesi probleminin var olduğundan bahsedebilmemiz için, adet döneminin normal gününe kıyasla en az 7 gün daha geç başlaması gerekir. 

Adet kanamasının meydana geliş aşamasında ise rahim duvarının (bir diğer adıyla endometrium) kalınlaşması büyük önem arz etmektedir.

Eğer yumurtalıklara herhangi bir erkek üreme hücresi giriş yapmadıysa yani yumurta döllenmediyse, rahim duvarını kalınlaştıran östrojen hormonunun seviyesi yavaş yavaş azalmaya başlar.

Azalan östrojen hormonu ise yerini progesteron hormonuna bırakır. Progesteron hormonunun meydana getirdiği etki sayesinde rahim duvarından küçük küçük parçalar dökülür ve bunlar kan ile birlikte vücuttan dışarıya atılır. 

Eğer kişi bu süreçte gebe kaldıysa veya hâlihazırda hamileyse kişide adet kanaması görülmez. Fakat herhangi bir gebelik durumu olmadan adet 7 gün veya daha fazla gecikmişse, kişide adet gecikmesi olduğundan söz edilebilir.

Adet gecikmesi doğal bir durum olmasa da her yıl birkaç kez olmak üzere her kadının başına gelebilecek bir olaydır ve çok endişe etmemek gerekir. 

Ancak eğer yıl içerisinde adet gecikmesi yaşanan ayların sayısı 3'ü geçiyorsa bu durum kişide daha farklı sağlık problemlerinin bulunduğuna işaret edebilir.

Bu yüzden adet gecikmesi eğer yılda 3 veya daha fazla kez yaşanıyorsa ciddiye alınmalı ve adet gecikmesinin altında yatan faktörleri tespit etmek için pek vakit kaybetmeden uzman bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurmak gereklidir.

Genç Kızlarda Adet Gecikmesi

Adet gecikmesi, genç kızlarda oldukça sık görülür. Spesifik olarak baktığımızda ise adet gecikmesinin en sık görüldüğü dönem "menarş" dönemi olarak da bilinen ilk adet dönemidir ve 12 - 15 yaş arasına tekabül eder.

Bu dönemde daha yeni ergenliğe girmiş olan kız çocuklarında adet gecikmesi durumu sıkça görülür. 

Ancak adet gecikmesi durumunun 3 - 4 ay boyunca devam etmesi veya 1 - 2 ay düzenli olup 5 - 6 ay tekrar bozulması gibi durumlarda bir doktora muayene olmak gerekir.

Ergenlik döneminde yaşanabilecek ani kilo artışları veya ani kilo verişler, böbrek hastalıkları, prolaktin hormonunun seviyelerinin değişimi ve yumurtlama bozukluklarından dolayı hormon dengesinin değişmesi gibi sağlık problemleri sebebiyle genç kızlarda adet gecikmesi sorunu ortaya çıkabilmektedir.

Adet Döngüsü (Siklus) Nedir?

Adet döngüsü, ilk adet döneminden son adet dönemine kadar devam eden ve adet kanaması ile başlayan doğal bir döngüdür. Normal adet döngüsünün süresi (siklus) kişiden kişiye değişmekle birlikte 21 - 35 gün arasında sürmektedir.

Ortalama olarak ise 28 gün boyunca devam eder. Adet döngüsünün içinde 2 - 8 gün arasında kanamanın görüldüğü bir dönem mevcuttur. Adet döngüsünün nasıl işlediği yumurtalıklar, rahim ve beyin tarafından kontrol edilir. 

Bir kişinin adet döngüsüne girip adet görebilmesi için öncelikle beyninden gerekli organlar salgılanmalıdır. Bunu takiben, hipofiz bezi beyinden salgılanan hormonlara yanıt vererek tekrar hormon salgılamalıdır.


Bu esnada yumurtalıklarda ise foliküllerin bulunması ve bu foliküllerin de hormon salgılama yeteneğine sahip olmaları gerekir. 

Aynı zamanda kişide endometrium adı verilen yapı östrojen hormonu (kadınlık hormonu) sayesinde kalınlaşmaya başlar.

Bu sürecin ardından eğer adet dönemi esnasında kişide oluşacak kanın dışarıya atılmasını engelleyecek herhangi bir olağan dışı durum yoksa kişi adet gecikmesi sorununu yaşamadan normal şekilde adet olabilir.

Adet Gecikmesi Belirtileri Nelerdir?

Adet gecikmesinin en tipik belirtisi, kişinin adetinin normal zamanına kıyasla en az 7 gün gecikmesidir. Ancak bu süre ergenlerde ve menopoz dönemine girmiş olan kadınlarda birçok faktöre göre değişiklik gösterir.

Yani örnek vermek gerekirse; kişinin eğer ortalama adet döngüsü 28 gün ise ve eğer bu kişi 36. güne girildiğinde hala adet görmemişse kişide adet gecikmesi olduğu söylenebilir. Ancak 35. gün için böyle söylemek doğru olmaz, zira 7 gün dolmamıştır. 

Adet gecikmesini yılda 3 veya daha fazla kez yaşayan kadınlarda baş ağrısı, aşırı kıllanma, kasık kısmında ve karnın alt bölgelerinde ağrı hissi, bel ağrısı, şişkinlik hissi, ani bir şekilde aşırı kilo alma veya aşırı kilo verme ve normale kıyasla fazla miktarda ortaya çıkan sivilce oluşumu gibi çeşitli belirtiler görülmektedir.

Bu fiziksel belirtilere ek olarak, kişide ani ruh hali değişimleri meydana gelebilir, kişi kendisini yorgun, stresli ve baskı altında hissedebilir.

Adet Gecikmesi Neden Olur? 

Adet gecikmesi her kadının dönem dönem başına gelebilecek bir olaydır. Adet gecikmesi nedenleri, kişiden kişiye değişir. Adet gecikmesinin nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:

1. Gebelik. Eğer kişi korunma yöntemleri kullanmadan aktif bir cinsel hayat yaşıyorsa hamile kalabilir. Bu durumda da kişide hamileliğe bağlı olarak yaşanan adet gecikmesi görülebilir ve oldukça sık rastlanan bir durumdur.
2. Aşırı stres hali
3. Aniden fazla kilo vermek
4. Aşırı fazla kilolu olmak / aşırı düşük kilolu olmak.

1. Kişinin kilosunun aşırı düşük veya aşırı fazla olması, birlikte getireceği birçok sağlık probleminin yanında vücudun hormonal dengesini bozabilir. Örneğin kilosu fazla olan kişilerde östrojen hormonunun üretimi artış gösterir ve böylelikle adet gecikmesi sorunu yaşanabilir.Diğer durum ise kişinin çok zayıf kişilerde ortaya çıkar, bu kişilerin vücut kitle indeksi değeri 18 veya daha düşüktür. Böylesine zayıf kişilerde vücut yeterince kalori alamadığı için hormon üretimi sekteye uğrar ve bunun sonucunda adet gecikmesi yaşanabilir.

1. Emzirme döneminde olmak. Kişi doğumdan sonra yaşanan emzirme dönemi süresince düzenli olarak adet olmayabilir.
2. Bu durumda adet gecikmesi gibi durumlar yaşanması normaldir. Emzirme süreci sona erdikten sonra ise adet döngüsü eski haline geri döner.
3. Gün içerisinde sık sık vücudu zorlayacak şekilde yoğun egzersiz yapmak
4. Doğum kontrol hapı kullanmak. Doğum kontrol hapları kişinin adet kanamasını atlatmasına sebep olabilir. Doğum kontrol hapının etkisi kalıcı değildir ve kullanımı kesildikten kısa bir süre sonra adet döngüsü eski haline geri döner.
5. Kontrol edilmemiş şeker hastalığı (diyabet) veya çölyak gibi kronik hastalıklar.
6. Çeşitli kalp hastalıkları
7. Olağan dışı aktiviteye sahip tiroit bezi. Tiroit, vücuttaki birçok işlevin düzenlenmesine yardımcı olan hormonları üreten bir organdır. Tiroitte ortaya çıkabilecek çeşitli problemler (hipertiroid, hipotiroid vb.) kişinin hormonal dengesini bozabilir. Adet döngüsü de hormonal dengeden oldukça fazla etkilendiği için, tiroidinde problem bulunan kişilerde adet gecikmesi görülebilir.
8. Menopoz. Menopoz dönemi genellikle 45 - 50'li yaşlarda başlar. Menopozun başlangıcından önce kişide çeşitli hormonal değişimler olacağından, adet gecikmesi görülebilir. Kişi menopoz dönemine girdikten sonra ise adet kanaması tamamen sona erer.
9. Polikistik over sendromu. Polikistik over sendromu yaşayan kişilerin yumurtalıklarında kistler oluşur ve böylelikle kişinin yumurtlama düzeninde değişimler meydana gelir. Yumurtlama dönemi aksayabilir veya ilerlediği durumlarda tamamen durabilir. Bunun sonucu olarak kişinin hormonal dengesi bozulur ve böylelikle adet gecikmesi durumu meydana gelebilir.

Adet Gecikmesi Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Adet gecikmesi eğer kişide uzun süreli boyunca devam ediyorsa yani bir yıl içerisinde 3'ten daha fazla görülmüşse, bu durum ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir.

Kendilerinde adet gecikmesi belirtileri olduğunu fark eden kişiler, uzun süre bekleyip problemi daha da kötüleştirmeden bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı doktordan yardım almalıdırlar.

Muayene esnasında kişiye en isabetli tanıyı koyabilmek için hastanın tıbbi geçmişi detaylıca incelenir, ailesinde benzer problemleri yaşayan olup olmadığına bakılır. 

Muayeneden önce hastanın adet kanamasının başladığı ve bittiği tarihin bilinmesi de doktora oldukça yardımcı olacaktır.

Bununla birlikte hastaya stresli bir hayata sahip olup olmadığı ve yakın zamanda ani kilo alma ya da verme durumlarını yaşayıp yaşamadığı sorulur. Bu bilgilerin yanında elbette ki hastanın yaşı da büyük öneme sahiptir.

Fiziki muayeneye ek olarak çeşitli laboratuvar testleri de gerçekleştirilir. Hastaya genellikle bir kan testi yapılır ve bu test sonucunda hastanın hormonlarının normal olup olmadığı görülür.

Eğer doktor tarafından gerek görülürse ve kan testleri tek başına yeterli değilse tanı koymak için manyetik rezonans (MR), tomografi veya ultrason gibi görüntüleme teknikleri kullanılabilir.

Adet Gecikmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Adet gecikmesi sorununun tedavi edilebilmesi için öncelikle problemin kökeninin bilinmesi gerekmektedir. Zira hangi tedavi yönteminin uygulanacağı altta yatan sebeplere bağlıdır.

Eğer adet gecikmesinin sebebi doğum kontrol hapları ise hastaya bu hapları bırakması önerilir. Ve başka bir problem yoksa hastanın adet düzeni normal seyrine geri döner. Eğer adet gecikmesi stres ya da fazla kilo - düşük kilo gibi sebeplerden kaynaklanıyorsa, hastanın yaşam tarzını değiştirmesi gerekir.

Bu değişikliği kendi başına yapamayacağı durumlarda ise hasta diyetisyen ya da psikiyatriste yönlendirebilir. 

Polikistik over sendromu yaşayan kişilerde de adet gecikmesi sorunu görülebilir. Bu kişilerde yaşanan adet gecikmesinin önüne geçmek için içeriğinde progesteron bulunduran doğum kontrol hapları kullanılabilir.

Bunlara ek olarak, eğer hastadaki adet gecikmesinin sebebi erken menopoz olarak belirlenmişse bu durumda hastaya doğum kontrol hapı tedavisi ya da hormon tedavisi tavsiye edilebilir.

Tiroit bezinin aktivitesi sonucunda yaşanan adet gecikmelerinde ise bu durumu düzeltecek çeşitli ilaç tedavileri önerilmektedir.

Adet Gecikmesi Kendiliğinden Geçer mi?

Adet gecikmesi mutlaka doktora danışılması gereken bir sağlık sorunudur. Kişi adet gecikmesi yaşayıp bu sorunu evde atlatmış olsa bile bu soruna altta yatan hangi faktörlerin yol açtığını kendi başına anlayamaz.

Bu sebeple, adet gecikmesi yaşayan kişiler vakit kaybetmeden uzman bir jinekoloğa danışıp muayene olmalıdır. Muayene sonucunda doktor adet gecikmesinin sebebini araştıracak ve böylelikle tümör, miyom veya önceden bilinmeyen kronik hastalık gibi durumlar varsa hastayı bilgilendirip yönlendirecektir. 

Bu yüzden adet gecikmesi yaşayan kişiler sorunun evde geçmesini beklememeli, bitkisel yöntemlerle veya eski yöntemlerle vakit kaybetmemelidir.

2 Ay Adet Gecikmesi Normal midir?

2 ay boyunca devam eden adet gecikmesi normal bir durum olarak görülmez. Bu kadar uzun süre adet olamayan kişilerin vakit kaybetmeden uzman bir doktora başvurmaları gerekir.

Mevsimsel Adet Gecikmesi Nedir?

Adet döngüsü kimi kişilerde başka herhangi bir faktöre bağlı olmadan sadece mevsime bağlı olarak bozulabilir. Bu kişilerde diğer faktörlere bağlı olmakla birlikte 10 günlük adet gecikmesi görülebilir.

Bu süre stres, kilo alıp verme, ilaç kullanımı ve kronik hastalıkların varlığı gibi durumlara bağlı olarak değişiklik gösterir.