Sunum İçeriği

Frigler’in tarımla uğraşmaları dini inançlarında etkili olmuştur. İlkbahar ve Sonbahar’da tabiatın dirilişini ve ölümünü sembolize eden tanrıçalara inanırlar ve yılın belirli zamanlarında törenler düzenlenirdi.Frigler, Makedonya-Trakya bölgesinden boğazlar yoluyla Anadolu’ya göç etmişlerdir.Frigler, kralları için kaya mezarları yapmışlardır.Hititler’de en ağır suçlar, devlete ihanet etmek ve ayaklanma çıkarmak idi. Bu suçlara ölüm cezası verilirdi.Kadeş Antlaşması, tarihin ilk yazılı antlaşmasıdır. Bu antlaşma ile Mısır ve Hititler, Asurlular’a karşı ittifak yapmışlardır.Lidyalılar’ın Ege ve Akdeniz’de kıyıları olmalarına rağmen deniz ticaretinde etkili olamayarak kara ticaretine yönelmişlerdir. Bu durumun nedeni, Yunanlılar ve Fenikeliler ile denizlerde rekabet edememeleri idi.İyonya’da dinsel baskı yoktu. Bu nedenle felsefe, matematik, tıp bilimleri diğer Anadolu mrdeniyetlerinden daha fazla gelişti.Hititler’de ailenin temeli sözleşme ile kararlaşan resmi bir evlenme ile kurulurdu. Ailede babanın üstünlüğü esastı.Hititler, Babil ve Asur kanunlarına göre daha yumuşak kanunlar hazırlamışlardır.Hititler’de sınıfsal ayırım vardı: Soylular, rahipler ve hür insanlar.Hititler’de kral aynı zamanda başrahip, başyargıç ve başkomutandı.Başkenti Hattuşaş’tır (bugünkü Ankara-Boğazköy).Lidyalılar, su kaynaklarını, mağaraları, dağları ve ağaçları kutsal saymışlardır.Urartular, ölümden sonra yaşamaya inanıyorlardı.Frigler, Kimmerler tarafından ortadan kaldırıldı.Frigler’de “Midas”, kralların genel adı idi.Hititler’de krallar, tanrılara hesap verme kaygısı taşıdıklarından “anal” adı verilen yıllıklar oluşturdular. Bu yıllıklar, Hititler’de tarih yazıcılığının gelişmesinde en büyük etken oldu.Hititler’de heykelcilik ve kabartmacılık gelişmişti (İvriz ve Yazılıkaya).Hititler’in dini çok tanrılı idi. Öyle ki, Hitit ülkesi “bin tanrı ili” olarak ünlendi.Dünyanın en eski barajlarını ve sulama kanallarını Urartular yapmıştır.Lidyalılar, özellikle karayolu ticareti yapmışlar, Sard’dan başlayarak Mezopotamya’daki Ninova’ya kadar uzanan “Kral Yolu”nu yaparak ticaretin gelişmesine katkıda bulundular.İlk defa parayı kullanmaları, takas usûlünü kaldırıp ticaretin gelişmesini sağlamıştır.Lidyalılar’ın, devamlı ve düzenli bir ordu yerine paralı askerlerden ordu kurmuş olmaları yıkılmalarında en önemli etkenlerden biridir.Urartu krallığı Doğu Anadolu Bölgesi’nin ilk kuyumcu toplumuydu. Doğu Anadolu’da bulunan zengin maden yatakları ilk kez yoğun olarak Urartular tarafından işletildi.Urartular kendilerine “Bianili” demekteydiler. “B” ile “V” harfinin değişmesi sonucunda Van sözcüğü oluşmuştur. Urartu adı ise, can düşmanları Asurlular tarafından verilmişti.Dağınık durumdaki Frig topluluklarını siyasi bir birlik altında toplamayı başaran Gordios, Frigler’in ilk kralıydı. Efsanevi kral Midas, başkent Gordion’a da adını veren kral Gordios’un oğluydu.Başkenti yoktur. 12 ayrı kent devletl şeklinde yaşadılar. İzmir, Efes, Milet, Foça, Bergama gibi birçok şehir devletleri kurdular.İyonlar’ın şehir devletleri önce krallar, sonra soylu kişiler, daha sonra da demokratik hükûmetler tarafından yönetildi.Başkenti Gordion’dur (bugünkü Ankara-Polatlı’da, diğer ismi Yassıhöyük).İYONLARMÖ. 1200-MÖ. 550LİDYALILARMÖ. 1200-MÖ. 546URARTULARMÖ. 900-MÖ. 600HİTİTLER (ETİLER)MÖ. 2000-MÖ. 1200FRİGLERMÖ. 1200-MÖ. 676İLKÇAĞ’DAANADOLUUYGARLIKLARIBaşkenti Tuşpa idi (bugünkü Van Kalesi kayalıklarında).Frigler’in geçim kaynağı çiftçilikti. Bu nedenle tarımın geliştirilmesine ayrı bir önem verdiler. Öküz öldüren ya da saban kıranın cezası ölümdü.İyon edebiyatının önemli eserleri, İlyada ve Odessa destanlarıdır. Bu destanların yazarı İzmirli olan Homeros’dur.Hititler’de kadına miras hakkı (çeyiz olarak), mülkiyet hakkı verilmiş ve evlilikler devletin güvencesi altına alınmıştı.Urartular, MÖ. VII. yüzyılın sonlarında Kafkasya’dan gelen İskitler tarafından yıkıldı.Dünyanın en eski tuvaleti ve foseptik çukuru Urartular’a aittir.Dünyanın en eski karayollarını Urartular yapmıştır.Hititler, Anadolu medeniyetleri içinde tarih çağlarını yaşadığı bilinen ilk medeniyettir.Dor istilası nedeniyle Yunanistan’dan gelen Akalar’ın Batı Anadolu’da oluşturdukları medeniyet İyon medeniyetidir.Lidyalılar, Persler tarafından yıkıldı.Lidyalılar, Kibele, Artemo, Zeus ve Apollon gibi Yunan tanrılarına inanmışlardır.Hititler’de temizlik, dinin önemli bir şartıydı.Başkenti Sard şehri idi (bugünkü Manisa-Salihli yakınlarında).Frigler’de dokumacılık sanatı gelişmişti. Yaptıkları halı ve kilimlere “tapates” adı verilir.8343900114300008343900571500Şuayib İzgi©00Şuayib İzgi©5829300342900Urartular, mezarlarını oda ve ev biçiminde yapmışlar, içlerine de çeşitli eşyalar koymuşlardır.00Urartular, mezarlarını oda ve ev biçiminde yapmışlar, içlerine de çeşitli eşyalar koymuşlardır.-342900342900Lidya’da, serveti ve devleti koruyacak olan ordu, çeşitli kavimlerden toplanan ücretli askerlerden oluşmaktaydı.00Lidya’da, serveti ve devleti koruyacak olan ordu, çeşitli kavimlerden toplanan ücretli askerlerden oluşmaktaydı.43434000Urartular’ın sanat eserlerine bakıldığında, bunların daha çok kale olduğu görülür.00Urartular’ın sanat eserlerine bakıldığında, bunların daha çok kale olduğu görülür.1485900-4445Lidya’da, ticarete değer veren krallar, herşeyi para ile elde edeceklerine inandıkları için askerliğe gereken önemi vermemişlerdi.00Lidya’da, ticarete değer veren krallar, herşeyi para ile elde edeceklerine inandıkları için askerliğe gereken önemi vermemişlerdi.

Sunum İçeriği

İLK ÇAĞ ANADOLU UYGARLIKLARIAvrupa ile Asya arasında bir köprü durumunda olması, elverişli iklimi ve zengin toprakları, üç tarafının denizlerle çevrili olması gibi nedenlerle Anadolu pek çok uygarlığa beşiklik yapmıştır.HİTİTLERAnadolu’da kurulan ilk uygarlıktır. Kafkaslar üzerinden geldiği sanılan Hititler, Kızılırmak yayı çevresine yerleşmişlerdir. Başkentleri Hattuşaş (Çorum yakınlarındaki Boğazköy)’tır. Anadolu’da siyasi birliğini ilk sağlayan ilk devlet olan Hititler, Güneydoğu Anadolu’yu da egemenlikleri altına alarak Mezopotamya ile komşu oldular. Öte yandan Suriye’ye hâkim olmak için Mısırlılarla savaştılar (M.Ö. 1296–1280). Bu savaşlar Kadeş Antlaşması imzalandı.-13335123190Hititlerle Mısırlılar arasında imzalanan Kadeş Antlaşması, tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır.00Hititlerle Mısırlılar arasında imzalanan Kadeş Antlaşması, tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır.22479011938000FRİGLERBoğazlar yoluyla Anadolu’ya gelerek Sakarya ırmağı çevresinde yerleşmişlerdir (M.Ö. 750). Başkentleri Polatlı yakınlarındaki Gordion’dur.Hititlerin yıkılmasından sonra Orta ve Batı Anadolu’ya hâkim olmuşlardır. Başlıca gelir kaynakları tarım olduğundan tarımı korumak için sert kanunlar koymuşlardır.Kimmerler tarafından yıkılan Frigyalılar, daha sonra Lidyalıların egemenliğine girmişlerdir.LİDYALILARGediz ve Büyük Menderes ırmakları arasına yerleşen Lidyalılar, bir süre Frigyalılara bağlı olarak yaşamışlardır. Başkentleri Sard şehridir.Doğuda Kızılırmak’a kadar genişlediler. Verimli topraklara sahip olan Lidyalılar, ticarette de oldukça ilerlediler. Kral Yolu, Lidyalıların eseridir.-1333567945İran’da Sus şehrinden başlayıp, Mezopotamya’da Ninova şehri üzerinden Batı Anadlu kıyılarına kadar uzanan ve İlk Çağın önemli ticaret yolu olan Kral Yolu Lidyalılar tarafından yapılmıştır.00İran’da Sus şehrinden başlayıp, Mezopotamya’da Ninova şehri üzerinden Batı Anadlu kıyılarına kadar uzanan ve İlk Çağın önemli ticaret yolu olan Kral Yolu Lidyalılar tarafından yapılmıştır.1524033655Tarihte ilk defa madeni parayı icat edip kullananlar da Lidyalılar olmuştur (M.Ö. 700). Paranın kullanılması ile takas usulü kalkmış, ticari ve ekonomik hayat gelişmiştir.00Tarihte ilk defa madeni parayı icat edip kullananlar da Lidyalılar olmuştur (M.Ö. 700). Paranın kullanılması ile takas usulü kalkmış, ticari ve ekonomik hayat gelişmiştir.Lidyalılar Persler son vermişlerdir (M.Ö. 547).-1333571120Lidyalıların devamlı orduları yoktu. Ordularını ücretli askerler oluşturuyordu. Bu durum onların yıkılışında etkili olmuştur.00Lidyalıların devamlı orduları yoktu. Ordularını ücretli askerler oluşturuyordu. Bu durum onların yıkılışında etkili olmuştur.URARTULARAsya kökenlilerdir. Doğu Anadolu’da Van Gölü civarında kurulmuş olup başkentleri Tuşpa’dır. Hazar Denizi’ne ve Halep’e kadar genişlemişlerdir.Tarım ve hayvancılık başlıca geçim kaynaklarıdır. Maden işlemeciliği alanında ileri bir düzeye ulaşmışlardır. Yaptıkları uzun su kanalları ünlüdür. Kafkaslardan gelen Kimmerler ve Sakaların (İskitler) saldırıları ile sarsılan Urartular, Medler tarafından yıkılmıştır (M.Ö. 600)İYONLARİzmir, Efes, Milet ve Foça gibi Batı Anadolu kıyı kesiminde ayrı şehir devletleri halinde yaşamışlar, merkezi bir devlet oluşturamamışlardır. Ticaret ve kolonicilikte ileri gitmişlerdir. Doğuda güçlü devletler olduğundan geleceği denizlerde aramışlardır.Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında birçok şehrin temelini İyonlar atmışlardır. Fenike alfabesini kullanmışlar, bu alfabenin Yunanlılara geçmesinde aracılık etmişlerdir. Hür düşünce, pozitif bilimler, demokratik yönetim alanında ilerleme göstermişlerdir.Önce Lidyalılar, ardından da Perslerin ve Romalıların egemenliğine girmişlerdir.İLK ÇAĞDA ANADOLU’DA KURULAN DEVLETLERDE KÜLTÜR VE UYGARLIKDEVLET YÖNETİMİİlk Çağ’da Anadolu’da kurulan devletler krallıklar tarafından yönetiliyordu. Krallık babadan oğula geçerdi. Hititlerde krala Labarna deniliyordu. Kraliçenin de büyük yetkileri vardı ve kendisine Tavananna denilmekteydi. Kral olmadığı zaman devleti kraliçe yönetirdi. Kral ve kraliçenin yetkileri, Pankuş denilen ve ileri gelenlerden oluşan bir meclis tarafından sınırlanmaktaydı. Krala danışmanlık yapan bu mecliste, önemli devlet işleri görüşülüp karara bağlanırdı. İyonlar başlangıçta krallıkla yönetilirken sonradan soylular (oligarşi), daha sonra da demokratik yönetime geçmişlerdir.DİN VE İNANIŞ İlk Çağda Anadolu’da kurulan uygarlıklarda, çok tanrılı bir dine inanış (Politeizm) hâkimdi. Hititlerin ülkesine “Bin Tanrı İli” denilirdi. Tanrıları insan şeklinde düşünmüşlerdir. Hititler temizliğe çok önem verirlerdi.Frigyalılar tarıma çok önem vermişlerdi. Baş tanrıları bereket tanrısı Kibele idi. Urartularda en büyük tanrı, savaş tanrısı Hali idi. Lidyalılar İyonların dini inanışlarından etkilenmişlerdir. Zeus, Artemis, Apollo gibi Yunan tanrılarını da benimsemişlerdir. İlk Çağ uygarlıklarından bir kısmı öldükten sonra dirilmeye inanmışlardır. Bu nedenle kayaların içine oyup oda şeklinde mezarlar yapmışlar ve içine de günlük hayatta kullandıkları çeşitli eşyaları bırakmışlardır. Ayrıca tanrıları adına kurban da keserlerdi.SOSYAL VE EKONOMİK YAŞAMİlk Çağ Anadolu uygarlıklarında kral ve aile çevresi ile soylular, rahipler, askerler daha geniş haklara sahiptiler. Hititlerde toprak tanrının ve kralın malı kabul ediliyordu. Devlete ve kralın emrine karşı gelmenin cezası ölümdü. Aile ve ceza hukukuna önem verilmiştir.Frigler tarımı korumak için sert kanunlar koydular. Anadolu’da ekonomik faaliyet tarım ve hayvancılıktı. Lidyalılar Kral Yolu’nu yaparak doğu-batı ticaretini geliştirmişlerdir. İyonyalılar deniz ticaretinde oldukça ileri gitmişler, denizaşırı koloniler kurmuşlardır. YAZI, DİL VE EDEBİYATİlk Çağda Anadolu’da çivi yazısı ve hiyeroglif (Resim Yazısı) kullanılmıştır.Frigyalılar, Lidyalılar ve İyonlar Fenike alfabesini kullan-mıştır.Hititlerde tarih yazıcılığı gelişmiştir. Krallar yaptığı işlerden dolayı tanrıya hesap verme korkusuyla, olayların doğru yazılmasına dikkat ederlerdi. Hititlerde kralların emriyle yazılan yıllıklar (Anallar) tapınaklarda tanrının huzurunda korunurdu.Hititlerde edebiyat daha çok dini niteliktedir. Mezopotamya etkisi görülür (Gılgamış Destanı gibi). İyon edebiyatında İlyada ve Odessa destanları önemlidir. ÇEVRE MEDENİYETLERİN ANADOLU’YA ETKİSİKültürler milli olmasına rağmen, uygarlıklar bütün insanlığın ortak malıdır. Savaşlar, istilalar, ticari ilişkiler toplumların birbirinden etkilenmesine yol açmıştır. Komşu uygarlıkların da Anadolu uygarlıkları üzerinde önemli etkisi olmuştur.Anadolu’yu en fazla etkileyen Mezopotamya uygarlığıdır. Anadolu’nun güney doğusundan Basra Körfezi’ne kadar uzanan Dicle ve Fırat ırmakları arasındaki bölgeye İlk Çağ’da Mezopotamya denilmekteydi. Tarım için oldukça elverişli topraklara sahip olan bu bölgede Sümer, Akad, Elam, Asur, Babil gibi uygarlıklar kurulmuştur. Yazının icadı, ilk takvim, ilk hukuk kuralları (Sümerlerde Urkagina ve Urnamnu, Babillerde Hammurabi Kanunları), ilk ma-tematik bilgileri Sümerlere aittir.Anadolu’ya yazı Asurlu tüccarlar aracılığıyla girmiştir. Böylece Anadolu’da tarihi çağlar başlamıştır.Anadolu’ya etki eden başka bir uygarlık Mısır uygarlığıdır. Bugünkü Nil ırmağının vadisi ve deltası boyunca kurulan Mısır uygarlığı mumyacılık, tıp, eczacılık, astronomi, matematik ve mimari alanda gelişmişti.Anadolu’ya hiyeroglif (resim yazısı) ve tıp bilgileri Mısır uygarlığı kanalıyla aktarılmıştır.