İşte Cevaplar
Tarihsel süreçte insan vücudunun tanınmasına duyulan yoğun ilgi ve buna bağlı elde edilen bilgi birikimi nedeniyle anatomi alt gruplara ayrılmıştır.
1. Makroskopik Anatomi (Gross Anatomi): İnsan yapısını gözle görülebilen şekliyle inceleyen anatomi dalıdır. Bu amaçla kullanılan temel eğitim aracı, ilaçlanarak doku özelliklerinin uzun zaman kalıcılığı sağlanan ölü insan vücududur (kadavra). Modeller, yazılı gereçler (kitap, atlas, poster gibi), video görüntüleri ve bilgisayar programlarından da eğitimde geniş ölçüde yararlanılmaktadır. Bilgisayarlı eğitim, bazı eğitim kurumlarında kadavranın yanında en yaygın kullanılan yöntem halini almıştır. Üç boyutlu görüntülerin elde edilmesi önemli bir avantajıdır.
2. Mikroskopik Anatomi (Histologia): Vücudu oluşturan organlardan özel teknikler ile alınarak boyanan doku örneklerini mikroskop altında inceleyen bilim dalıdır. Histoloji kelime olarak eski Yunanca’daki histos (=doku) ve logos (=bilim) sözcüklerinden oluşmuştur ve doku bilimi anlamına gelir. Mikroskop, gözle görülemeyen varlıkları değişen oranlarda büyüterek görülebilmelerini sağlayan en önemli eğitim aracıdır.
3. Sitoloji: Histolojinin bir bölümü olarak da kabul görmekte olan hücre bilimidir. Hücreyi oluşturan yapıların ayrıntılı olarak incelenmesini temel alır.
4. Gelişimsel Anatomi (Developmental Anatomy): İnsan vücudunun şekillenmeye başladığı ilk andan ölümüne kadar geçirdiği evreleri ve normal yapısal değişiklikleri inceler. Çeşitli alt başlıklara ayrılabilir:
A-Doğum Öncesi Dönemi Anatomisi (Embryologia): Dişi ve erkek eşey hücrelerinin birleşmesi ile şekillenen zigot oluşumundan doğuma kadar olan dönemi incelemeyi temel alır. Bu dönemi de embriyo ve fötus dönemi anatomisi olarak ikiye ayırmak olanaklıdır. Teknolojik gelişmeler, bazı hastalıkların doğumdan önce saptanabilmesini ve tedavisini sağlayabilmekte olduğundan fötus anatomisinin önemi giderek artmaktadır.
B-Çocukluk Dönemi Anatomisi (Child Anatomy): Doğumdan itibaren puberte dönemi sonrasına kadar süren gelişimi inceler.
C-Erişkin Dönemi Anatomisi (Adult Anatomy): Erişkin insan vücudunun yapısını inceler. Klasik ders kitaplarında verilen bilgiler erişkin insan vücudu temel alınarak hazırlanmıştır.
D-Yaşlılık Dönemi Anatomisi (Geriatric Anatomy) : Yaşlı insanlardaki normal yapısal değişiklikleri inceler.
5. Patolojik Anatomi: Makroskopik ya da mikroskopik olarak insan dokusunun normal olmayan yapısını inceler.
Öğrenim yöntemlerine göre anatominin alt grupları:
Anatomi eğitiminde temel amaç öğrencinin kendisine gereken bilgiyi en etkili yolla elde etmesi ve bunu verimli bir şekilde değerlendirmesidir. Amaca ulaşabilmek için gereken bilginin değişik yollarla verildiği farklı öğretim yöntemleri kullanılır. Bu yöntemlere göre de anatomi bir takım alt dallara ayrılır.
Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica): Organizmayı organ topluluklarından oluşan sistemlere ayırıp, incelemeyi esas tutar. Bu öğretim modelinde bir sistem içindeki organlar ve doku grupları belirli bir sırayla öğretililir.
Bölgesel Anatomi (Anatomia Topographica-Anatomia Regionalis): Vücut bölgelere ayrılarak buralarda yer alan doku ve organlar dıştan içe incelenir.
Karşılaştırmalı Anatomi (Anatomia Comparativa): Çeşitli hayvanlar ve hayvanlarla insanlar arasındaki benzer organları kıyaslama yaparak inceler.
Cerrahi Anatomi (Anatomia Chirurgica): Cerrahi uygulamaları dikkate alarak organizmayı topografik olarak inceleyen anatomi dalıdır.
Klinik Anatomi (Anatomia Clinica): Sistematik, topografik ve cerrahi anatomiyi kapsayan bilgilerin klinikte canlı insan üzerinde uygulamasını yapan anatomi dalıdır.
Yüzeysel (Surface) Anatomi: Canlı üzerinde organları elle, gözle veya radyolojik, endoskopik olarak inceleyen daldır.
Kesitsel Anatomi (Radyolojik Anatomi): Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan ve önemi giderek artan bir topografik anatomi şeklidir. Çeşitli hastalıkların tanısında kullanılan yeni yöntemlerden bilgisayarlı tomografi (CT), nükleer manyetik rezonans görüntüleme (NMRI), pozitron emisyon tomografisi (PET) ve sintigrafide, vücudun değişik açılardan ve birkaç milimetrelik ince dilimlere ayrılması ile elde edilen görüntülerin incelenmesi amaçlanır.
Estetik (Plastik-Artistik) Anatomi: Çeşitli durumlarda vücudun dış şeklinde oluşan değişiklikleri ve nedenlerini inceleyen daldır; daha çok ressam ve heykeltraşları ilgilendirir.
Spor Anatomisi: Spor eğitimi verilen kurumlarda özellikle hareket sistemini oluşturan yapıların incelenmesine dayanan bir daldır.
Ölü organ ya da dokularla ilgili çalışmalar ölü anatomisi (necro anatomi); yaşayan insanla ilgili çalışmalar da canlı anatomisi (living anatomy) başlıklarında toplanabilir.
Prof. Dr. N. Şimşek CANKUR hocamızın notlarından alıntıdır.
Diğer Cevaplara Gözat
Sunum İçeriği
1. SayfaANATOMİNİN ALT GRUPLARI
2. Sayfa
Makroskopik Anatomi (Gross Anatomi): İnsan yapısını gözle görülebilen şekliyle inceleyenAnatomi dalıdır. Bu amaçla kullanılan temel eğitimaracı, ilaçlanarak doku özelliklerinin uzun zamankalıcılığı sağlanan ölü insan vücududur (kadavra). 2. Mikroskopik Anatomi (Histologia): VücuduOluşturan organlardan özel teknikler ile alınarakboyanan doku örneklerini mikroskop altındainceleyen bilim. Mikroskop, gözle görülemeyenvarlıkları değişen oranlarda büyüterekgörülebilmelerini sağlayan en önemli eğitim aracıdır.
3. Sayfa
3. Gelişimsel Anatomi (DevelopmentalAnatomy): İnsan vücudunun şekillenmeyebaşladığı ilk andan ölümüne kadar geçirdiğievreleri ve normal yapısal değişiklikleriinceler. Çeşitli alt başlıklara ayrılabilir: A-Doğum Öncesi Dönemi Anatomisi (Embryologia):Dişi ve erkek eşey hücrelerinin birleşmesi ile şekillenen zigotoluşumundan doğuma kadar olan dönemi incelemeyi temelalır. Bu dönemi de embriyo ve fetus dönemi anatomisi olarakikiye ayırmak olanaklıdır. Teknolojik gelişmeler, bazıHastalıkların doğumdan önce saptanabilmesini ve tedavisinisağlayabilmekte olduğundan fetus anatomisinin önemigiderek artmaktadır.
4. Sayfa
B-Çocukluk Dönemi Anatomisi (ChildAnatomy): Doğumdan itibaren puberte dönemi sonrasınakadar süren gelişimi inceler.C-Erişkin Dönemi Anatomisi (Adult Anatomy): Erişkin insan vücudunun yapısını inceler. Klasik ders kitaplarında verilen bilgiler erişkin insan vücudu temel alınarak hazırlanmıştır.D-Yaşlılık Dönemi Anatomisi (Geriatric Anatomy) : Yaşlı insanlardaki normal yapısal değişiklikleri inceler.
5. Sayfa
4. Patolojik Anatomi: Makroskopik ya da mikroskopik olarak insan dokusunun normal olmayan yapısını inceler.5. Sistematik Anatomi : İnsan vücudunu organ gruplarına göreİnceler. Bu anatomide insan vücudu 8 sisteme ayrılarak incelenir. hareket sist. Sinir sist.Duyu organlarıDolaşım sist.Sindirim sist.Solunum sist.İdrar ve üreme sist.İç salgılı bezler sist.
6. Sayfa
6. Topografik anatomi : insan vücudunun bölümve bölgelere ayrılması sonucu ortaya çıkmıştır.Bölgelerdeki oluşumlar hangi sisteme aitolurlarsa olsunlar kat kat bir düzen içindeincelenir. Örn: uygulamalı anatomi, klinikanatomi, cerrahi anatomi…7. Tıp eğitimi dışında kullanılan anatomi : Artistik anatomi, sportif anatomi, popüleranatomi
7. Sayfa
ANATOMİK DURUŞ;DÜZLEM VE EKSENLER
8. Sayfa
Anatomik duruş:Anatomi öğretiminde organlar ve oluşumları anlatılırken tümtanımlamalar ve ilişkiler; karşımızda ayakta duran, yüzü bizedönük, baş ve gövdesi dik, kolları yanlarda aşağıya sarkık,avuç içi öne bakan, ayakları birleşik ve öne dönük bir kişiyegöre yapılır. Bu pozisyona anatomik duruş denir. Bu pozisyonda, organların belirli noktalarıntanımlanmasında superior, inferior, anterior ve posterior(üst, alt, ön ve arka) gibi terimler kullanılır. embriyolojik gelişim aşamaları ile ilgili tanımlanmış olancranialis, caudalis, ventralis ve dorsalis (baş, kuyruk, ön ve sırt)sözcükleri de kullanılabilir.
9. Sayfa
VÜCUTTAKİADAPTASYON ÇİZGİLERİ
10. Sayfa
ÖN ARKAİnsan vücudu dış şekline göre ; GövdeGöğüs(toraks)Karın(abdomen)Leğen (pelvis)2. Uzuvlar(ekstremiteler)Median çizgiye daha yanda bulunan vücut bölümüne “lateral”, medial çizgiye yakın olan kısım ise “medial” olarak adlandırılırlar.Vücut bütünü içinde baş tarafına doğru yapılan tariflerde “superior/cranial” terimi, aşağıya doğru yapılan Tariflerde “inferior” terimi kullanılır. Öne doğru (karın yönünde) “ventral”/”anterior”Arkaya doğru (sırt yönünde) “dorsal”/”posterior”
11. Sayfa
Mukoza: dışa açılan veya dış ortamla ilişkili olan içi boşluklu organların iç yüzlerinde bulunan zar.Seröz zarlar: dış ortamla bağlantılı olmayan vücutBoşluklarının iç yüzleriSinovyal zarlar: hareketli eklem boşluklarında
12. Sayfa
DÜZLEMLER (PLANUMLAR) İnsan vücudunu tanımlamak amacıyla kullanılırlar ve vücudu tasarlanmış kesitlere ayırırlar Planum medianum (orta düzlem) : vücudun ortasından geçirilen ve vücudu sağ-sol olarak iki eşit parçaya ayıran dik plandır.Planum sagittale (sagital düzlem) : planum medianuma paralel olarak geçirilen dik planları belirtmek için kullanılır. Vücudu sağ-sol olarak eşit olmayan iki parçaya ayırır. Planum frontale- coronale ( alın düzlemi) : dik bir düzlem olup, sağdan sola, soldan sağa doğru sagital düzlemlerle dik açı yapacak şekilde geçer. Vücudu ön-arka olarak eşit olmayan iki yarıma ayırır.Planum horizontale-transversum ( enine yere paralel düzlem ): vücudun herhangi bir seviyesinden yere paralel olarak geçirilen düzlemdir. Vücudu üst-alt olarak eşit olmayan iki parçaya ayırır.
13. Sayfa
Planum frontale/coronale Planum sagittale/medianum Planumhorizontale/transversumdorsalplantarpalmardorsal
14. Sayfa
Temel düzlemler dışında kalan ve klinik anatomide sık kullanılan düzlemler: İç organları koruyan ve kuşatan kemiklerinbelirli çıkıntılarından geçen beş yatay düzlemvardır. Bu düzlemler iç organların yerlerinitanımlamaları açısından klinik uygulamalardaönemlidir.
15. Sayfa
1. Planum subcostale: En alt kıkırdak kaburgalara teğet geçen düzlemdir.2. Planum transpyloricum: Sternum alt ucu ile symphysis pubica arasındaki uzaklığın tam ortasından geçen düzlemdir.3. Planum interspinale: Her iki koksa kemiğinin üst-ön uçlarından geçen düzlemdir.4. Planum intertuberculare: Tuberositas iliaca'ların üst bölümünden geçen düzlemdir.5. Planum supracristale: Ilium'da crista iliaca'nın en üst bölümünden geçen düzlemdir.
16. Sayfa
Eksenler (Axis'ler - Yönler): İnsanvücudundan geçen ve eklemler çevresinde oluşanhareketlerin tanımlanmasında kullanılan yönlerdir.Üç temel ve sonsuz sayıda ikincil eksen vardır.Axis verticalis(dikey eksen): Baştan ayaklara doğru düşey inen, yere dik eksendir.Axis sagittalis(ön-arka enine eksen): Ok yönünde, yere paralel, önden arkaya veya arkadan öne geçen eksendir.Axis transversalis(sağ-sol enine eksen): Yere paralel, sağdan sola, soldan sağa geçen eksendir.
17. Sayfa
18. Sayfa
YÖNLER
19. Sayfa
rostraloccipital
20. Sayfa
PlanummedianumPlanumsagittale
21. Sayfa
Pozisyonun belirtilmesinde kullanılan yön ve yer belirten terimler:dexter- sağ X sinister- sol,anterior- ön, önde X posterior- arka, arkadaventralis- karın X dorsalis- sırt, sırtta,tarafındasagittalis- oksal, ok X transversalis- enine,yönündemedialis- iç yan X lateralis- dış yan,verticalis- düşey X horizontalis- yatay superior- üst, üstte X inferior- alt, alttacranialis- baş tarafında X caudalis- ayak tarafında, kuyruk tarafındasuperficialis- yüzeysel X profundus- derin
22. Sayfa
medius- orta intermedius- iki oluşumun arasındalongitudinalis- boyuna, boyuncacentralis- merkezi X peripheralis- çevreinternalis- iç (dahili) X externalis- dış (harici)proximalis- merkezi X distalis- merkezden uzakipsilateralis- aynı taraf X contralateralis- karşı tarafapex- tepe X basis- tabanapicalis- tepede X basalis- tabanda
23. Sayfa
Organizmadaki hareketi belirtmek için kullanılan terimler angular- açısal hareketler flexion- bükme, bükülme. Herhangi bir uzvu sagittal düzlemde ve horizontal eksende bükme işlemidir.extention- germe, gerilme. Bükülü olan uzvun tekrar gerilmesidir.abduction- uzaklaştırma. Herhangi bir uzvun trontal düzlemde ve sagittal eksende orta hattan uzaklaştırılmasıdır.adduction- yaklaştırma. Uzaklaştırılan uzvun tekrar orta hatta yaklaştırılmasıdır.
24. Sayfa
Angular hareketlerin kombinasyonu dairesel bir hareket sağlar. Buna da circumduction adı verilir. lateral flexion :Gövdenin koronal düzlemdeyapılan bükülme hareketine rotation- dönme, döndürme external rotation (lateral rotation)- dışadöndürme internal rotation (medial rotation)- içe döndürme
25. Sayfa
Özel tanımlanmış rotasyon hareketleri:supinasyon- önkolun dışa döndürülmesi, su içme pozisyonu, avuç içinin öne bakmasıpronasyon- önkolun içe döndürülmesi, avuç içinin arkaya bakmasıinversion- ayak tabanının içe döndürülmesieversion- ayak tabanının dışa döndürülmesielevation- yukarı doğru kaldırmadepression- aşağı doğru bastırmaOpposition- iki şeyin birbiri üzerine getirilmesi hareketiReposition- bu hareketin tersine denir
26. Sayfa
DOKULAR
27. Sayfa
DOKU; spesifik fonksiyonları yapmak üzere biraraya gelmişhücre topluluğuna denir.Dokular; özel görevlerdeki aşırı yüklenmelere hipertrofi veyahiperplazi ile cevap verirler.azalan faaliyetler ise atrofiye yolaçar.Rejenerasyon; herhangi bir nedenle doku kaybı ortayaçıktığında,yeni doku oluşumuyla bu kayıplar karşılanır.Dejenerasyon; dokunun kendine has özelliğini kaybetmesidir.Doku çeşitleri:Epitel doku : koruma, salgılama ve emme görevleri vardır. Deri, mukoza ve bezlerden oluşur.Örtü epiteli ; derinin epidermisiBez epiteli ; salgı beziSpesifik epitel ; duyu organı
28. Sayfa
2. Bağ ve destek dokusu; vücuttaki birçok yapıyıkoruyup destekler, dokuları organlara, organlarıdasistemlere bağlar.Gevşek bağ dokusuSık örgülü bağ dokusuKıkırdak ve kemik dokusuKan dokusu
29. Sayfa
3. Kas dokusu : kasılma ve bunun sonucumekanik hareket oluşturabilmektedir.İskelet kası; ekstremite, yüz, gövdede bulunurDüz kas; sindirim kanalı, kan damarı ve gözdeKalp kası; sadece kalpteÇizgili kaslar; somatik sinir sistemi tarafından uyarılır ve istemli çalışır.İskelet kası ve kalp kasıDüz kaslar; otonom sinir sistemi tarafındanuyarılırlar ve irade dışı hareket ederler.İdrar kesesi, uterus ve damar duvarı
30. Sayfa
4. Sinir dokusu: canlı organizmada uyarıların alınması, değiştirilmesi ve iletilmesi görevini yapar. Sinir hücreleri(nöron), sinir hücresi uzantıları(dendrit ve akson), destek hücreleri(nöroglia) dan oluşur.Beyin, omirilik ve sinirler sinir dokusundan oluşur.
31. Sayfa
KaynaklarDere F, anatomi ders kitabı, 3. baskı, adana, 1994Açık öğretim anatomi ve fizyoloji ders kitabı
32. Sayfa
TEŞEKKÜRLER