Aristo'nun MÖ 350'de yazdığı "Hayvanların Tarihi" adlı eserde aptal dediği hayvan Ahtapot'tur.

Hayvanların Tarihi Üzerine

Antik Yunan filozofu Aristoteles'in Batı bilim ve felsefesinin temel metinlerinden biri olup, biyoloji konusundaki en önemli metinlerinden biridir. Atina'daki Platon Akademisi'nde okudu.

Eserin özellikleri

Aristoteles, ahtapotun rahatsız edildiğinde renk değiştirerek deimatik davranış gösterebileceğini gözlemledi.
M.Ö. 4. yüzyılda (muhtemelen M.Ö. 350 civarında) yazılmış olan eserin yazarı Aristoteles, M.Ö. 322 yılında ölmüştür.

Aristoteles gözlem ve akıl yürütme yoluyla birçok biyolojik gerçeği algılayıp eserine aktarmıştır. Örneğin, güçlü savunması olmayan bir hayvanın yaptığı blöf olan deimatik davranış gösterilerinden biri olan ahtapotun rahatsız edildiğinde düşmanını şaşırtmak veya gizlenmek için renk değiştirebildiğini yazmıştır.

Aristo, bir köpek balığının embriyosunun bir kordon ile bir tür plasentaya (yumurta kesesi) tutturulduğunu kaydetmiştir.

Aristo'nun yazdığı gibi, Mayıs sineği dört ayak üzerinde yürüyen bir böcektir.
Hayvanların Tarihi Üzerine eseri, Platon'un "sembolik zoolojisi"ne tam bir zıtlıkta, özellikle deniz biyolojisi olmak üzere çok sayıda gözlem yaparak inceleme yapmaktadır. Aristoteles'in tarzı ve hassasiyeti, kafadan bacaklıların (sefalopodların) davranışını ve anatomisini incelediği bölümlerde görülmektedir, yırtıcılara karşı mürekkep kullanımı, kamuflaj ve sinyal verme gibi oyalama ve dikkat dağıtma tekniklerinden söz etmiştir.

Eserin önemi
16. yüzyıla kadar zooloji ile ilgili neredeyse hiçbir ayrıntılı çalışma yapılmamıştır, Bu açıdan Aristoteles, yaklaşık iki bin yıl boyunca bu alanda oldukça etkili bir isim oldu. Zooloji üzerine yazdıkları, hayatında yaptığı tüm çalışmalarının dörtte birini oluşturur.

Aristoteles'in halefi görülen öğrencisi olan ve ondan sonra Akademinin başına geçen Theophrastus, botanik üzerine 9 ciltlik De Causis Plantarum (Bitkiler Üzerinde İncelemeler) eserini kaleme almıştır.

Bağdatlı Arap bilim adamı El-Cahiz de Aristoteles'ten yararlanarak 9. yüzyılda Kitab el-Hayavan (Hayvanlar Kitabı) adlı bir ansiklopedi hazırlamış ve doğal seçilim dahil bazı biyoloji kavramlarını ilk kez incelemiştir.


Hatalar
Eser, hatalı iddialar da içermektedir. Örneğin Aristoteles, herhangi bir türün dişisinin erkeklerden daha az diş sayısına sahip olduğunu iddia ediyordu. Bu açıkça yanlışlanabilir bir iddia idi. Robert Mayhew tarafından o zamanki kadınların erkeklerden daha zayıf beslendiğinin iddia edilmesi gibi bir gözlem yanılgısıydı. Kendi gözlemi gerçek olsa da, bu iddiayı diğer türler için de geçerli tutması yanlıştı. Bu nedenle, Philippa Lang, Aristoteles'in ampirik olmakla birlikte, doğanın yanıltıcı olabileceğini beklememesinin onu şaşırtıp yanılgılara düşürebildiğini belirtmiştir.