Aşağıdakilerden hangisi bitkilerin tarımsal üretiminde kullanılan vejetatif üreme çeşidi değildir?

A) Aşılama

B) Daldırma

C) Doku Kültürü Yöntemi

D) Tohum Oluşturma

E) Çelikleme

CEVAP: D) Tohum Oluşturma. VEJETATİF ÜREME ÇEŞİTLERİ ARASINDA TOHUM OLUŞTURMA BULUNMAMAKTADIR.

Bitkilerde Vejetatif Üreme çeşitleri Nelerdir?

Bitkilerde 8 farklı vejetatif üreme yöntemi görülmektedir. Tanımları ile vejetatif üreme yöntemleri şu şekilde açıklanmaktadır:

1) Yumruyla Üreme: Besin depolayan şişkin gövdeye yumru adı verilmektedir. Bazı bitkilerin toprak altında bu gövdeler bulunmaktadır. Yumrularda birden fazla göz kısmı bulunmaktadır. Bu gözlerde oluşan sürgünlerden yeni bitkiler yetişmektedir. Bu sayede vejetatif üreme gerçekleşir.

2) Soğanla Üreme: Soğanlar toprak altı ve yassı gövde olarak tanımlanmaktadır. Bitkiler toprak altında yeni soğanlar üretmektedir. Bu soğanlar ayrı ayrı köklenir ve bitkinin toprak üstü kısımlarını üretmektedir. Bu sayede vejetatif üreme oluşur.

3) Rizomla Üreme: Toprak altı gövde çeşitlerinde birisi de rizomdur. Rizom ile bitkilerden bazıları eşeysiz ürerler. Bu bitkiler toprak altlarında rizomlar üretir ve yeni bitkiler oluşturur. Rizomlarda göz adı verilen bölümde yeni bitkiler oluşur.

4) Sürünücü Gövdeyle Üreme: Bazı bitkilerde gövdeler toprağın üstünde bitkilerin geniş alanlara yayılmasını sağlamaktadır. Yayılmış olan sürünücü gövdeler de toprak ile temas ederek yeni kökler meydana getirir. Böylece üreme gözlerinden aynı yavru bitkiler oluşmaktadır.

5) Daldırma Yöntemiyle Üreme: Kök gelimi uzun süren bitkilerde bu yöntem uygulanmaktadır. Bitkilerde toprağa yakın yerden çıkan dallar bitkiden ayrılmadan bükülür. Ucu dışarıda hava ve ışık alacak biçimde toprağa gömülür. Bu gömülen dal köklenerek yeni bir bitki halini alır.

7) Aşılama İle Üreme: Çelikle üremede olduğu gibi bitkiden alınan sürgü başka bir bitkinin gövdesine eklenir. Bu tekniğe aşılama ile üreme denmektedir.

8) Doku Kültürü Yönetimi : Doku kültüründe bir bitkinin hücre, doku veya organ gibi kısımları kullanılır. Steril şartlarda ve uygun yapay besin ortamında yeni doku, bitki ya da bitkisel ürünler elde edilir. Doku kültürü yönteminin basamakları:

1. Kök, gövde, dal, yaprak uçlarından ya da tohum kabuğundan alınan küçük doku parçaları steril besi ortamına konur.
2. Besi ortamındaki hücreler bölünüp çoğalarak kallus (düzensiz doku kümesi) oluşturur.
3. Kallus, büyüme hormonu içeren ortama alınır. Patates kallusu gibi bazı bitki kallusları bu aşamada hormona gerek duymaz.
4. Kallustan farklılaşan hücreler, kök ve gövdeye sahip yeni bitkiler oluşturur. Bazı bitkilerde farklılaşan kallus hücrelerinden embriyo oluşturulabilir.

Doku kültürü tekniğiyle istenilen özelliklere sahip bitkilerin çok fazla kopyası oluşturulabilir. Mısır, buğday, pirinç ve soya fasulyesi gibi bitkilerin ıslahı ve ticari üretiminde bu yöntemden yararlanılır. Ayrıca ticari bahçecilik, seracılık ve çevre düzenlemelerinde melez orkide, gül, zambak ve manolya gibi süs bitkilerinin hızlı çoğaltılmasında bu yöntem kullanılır.

Doku kültürü tekniği; üretimi zor olan türlerin çoğaltılması, soyu tükenmekte olan türlerin korunması ve ticari değeri olan bitkilerin çok sayıda elde edilmesi gibi amaçlarla kullanılır.