Bankadaki paralara devlet el koyabilir mi

Bazı ülkelerde; darbe, ekonomik kriz gibi durumlarda devlet halkın parasına el koymuş ya da bankadan para çekme kısıtlaması getirmiştir. Fakat bizim ülkemizde böyle bir durumla karşılaşılmamıştır.

Bankaların, yasal bir talep olmadığı ve güvenlik sorunu ortaya çıkmadığı sürece paraya el koyma yetkisi yoktur. Bankalar bunu sözleşmelerinde açık bir şekilde ifade ediyorlar.

Devlet banka hesaplarına el koyamaz fakat ekonomik kriz gibi sebeplerden dolayı kısıtlama getirmesi mümkündür. Bunun sebebi halkı kısıtlamak değil, varsa yapılan yolsuzlukları ortaya çıkarmak ve yüklü çekilen paraların kaçırılmasını engellemektir.

Devlet banka hesaplarına el koyamaz. Çünkü ülkemiz liberal ekonomi modelini uygulamaktadır. Bu modelde bankalar büyük öneme sahiptir. Eğer bankada para güvence altında olmazsa ve bankanın işleyişi bozulursa ekonomi batar. Para akışı bozulur. Bu durumda ülkede ekonomik kriz yaşanır. Bankada para alışverişi olmaz bankalar kredi veremez.

Banka batsa dahi devlet banka da bulunan paranın 100.000 TL ye kadar oranını verme garantisi vermektedir.

1982 Anayasasının 35. maddesine göre; Herkes mülkiyet hakkına sahiptir. Bu hak ancak kamu yararı amacıyla kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlandırma da 1982 anayasının 13. maddesinde nasıl olması gerektiği belirtilmiştir. 13. maddeye göre devlet, mülkiyet hakkını sınırlarken hakkın özüne dokunamaz, sınırlamayı kanunla yapabilir, ölçülü olmak zorundadır, demokratik toplum düzeni ve laik Cumhuriyet’in gereklerine uygun hareket etmelidir. Bankadaki paraya el konulması halinde hakkın özüne dokunulduğu ortadadır.

1982 Anayasasının 15. maddesine göre ise sıkıyönetim, savaş, seferberlik ve ya olağanüstü hallerde temel hak ve hürriyetlerin kısıtlandırılması ve ya durdurulması söz konusudur. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkıda kısıtlanmış ya da durdurulmuş olur. Fakat bankadaki paraya el koyma mevzusu mülkiyet hakkının kısıtlanmasını değil mükliyet hakkının ortadan kaldırılmasını örnekler. Bu durumda banka paraya el koyamaz. Devletin bankadaki paraya el koyması mülkiyet hakkını ihlal etmesi anlamına gelir. Bu durum anayasamıza aykırı olduğu gibi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne de aykırıdır.