Hipofiz veya diğer adıyla Pitüiter bez bir fasülye tanesi büyüklüğünde yaklaşık 0,5 gram ağırlığında bir endokrin bezdir. Beyin tabanında, hipotalamusun altında bir çıkıntı şeklinde uzanır. Beyni örten dura mater (sert zar) ile çevrilmiştir. Hipofiz hormon üretip salgılayarak Homeostasiyi düzenler. Bunu bütün iç salgı bezlerini denetleyerk yapar. Bu anlamda hipofiz, endokrin ve sinir sistemi arasındaki en büyük organizasyon ağını kontrol eder. Hipotalamusun salgısı olan RF, kan yoluyla hipofizi uyarır ve hipofizin hedef organının uyarılmasını sağlayan hormonu üretmesini sağlar. Hipofiz bezi ön, orta ve arka lop olmak üzere üç parçalıdır. Hipofizzin ön lobu epitel doku, arka lobu sinir hücrelerinden oluşmuştur. Ara lop insan embriyosunda görüldüğü halde, ergin insanda körelmiştir.
 
Pitüiter bez (hipofiz bezi) düzenleme amaçlı homeostatik ve stimulasyon amaçlı trofik hormonlar salgılamaktadır. Fonksiyonu hipotalamus uyarımı aracılığı ile olmaktadır.
 

Hipofizin Bölümleri

Hipofiz bezi üç ana bölümden oluşmaktadır. Ön lob (adenohipofiz) arka lob (nörohipofiz) yan lob. Her Üç lob da hipotalamus ile bağlantılıdır ve hipotalamusun kontrolündedir.
 

Ön lob (Adenohipofiz)

Ön lobda sentezlenen ve salgılanan hormonlar vardır bunlar ;
 Adrenokortikotropik hormon (ACTH)
 Tiroid uyarıcı hormon, ya da "tiroid simule edici hormon" (TSH)
 Büyüme hormonu, ya da "somatotropin" (STH)
 Prolaktin (PRL), ya da "luteotropik hormon" (LTH)
 Endorfin
 Melanosit uyarıcı hormon, ya da "melanosit simule edici hormon" (MSH)

Eşey hormonları (gonadotropinler):
 Luteinleştirici hormon (LH)
 Folikül uyarıcı hormon, ya da "folikül simule edici hormon" (FSH)
 

Arka Lob (nörohipofiz)

Ürettiği ve salgıladığı hormonlar:
 Oksitosin
 Vasopressin, ya da "antidiüretik hormon" (ADH)
 

Ara lob (intermediate lob)

Çoğu canlının hipofizinde bir de ara lob bulunmaktadır. Yetişkin insanlarda ön lob ile arka lob arasında çok ince bir hücre katmanı şeklindedir. Kesin olmamakla birlikte, bu işlev ön loba ait olmasına rağmen MSH üretimi yapar.
 

Hipofiz Fizyolojisi

Hipofiz bezi hormonlarının etki gösterdiği fonksiyonlar şunlardır;
 Kan basıncı
 Hamileliği kontrol etmekle birlikte doğum sırasında dölyatağı kaslarının kasılmasını sağlayarak doğuma yardımcı olur.
 Anne sütü üretimi ve salgılanması
 Erkek ve kadında cinsel organ fonksiyonu
 Tiroid bezi fonksiyonları
 Besinlerin enerjiye dönüşümü (metabolizma).
 Vücudun su dengesinin düzenlenmesi
 Böbreklerden suyun geri emiliminin düzenlenmesi (ADH ile)
 Vücut sıcaklığının düzenlenmesi
 

Kaynakça

1.^ Gibo H, Hokama M, Kyoshima K, Kobayashi S (1993). "[Arteries to the pituitary]". Nippon Rinsho 51 (10): 2550-4. PMID 8254920.