Nedir.Org
Soru Tara Cevapla Giriş


Cevap Ara?

14.756.348 den fazla soru içinde arama yap.

Sorunu Tarat
Kitaptan resmini çek hemen cevaplansın.

Birleşik sözcük nedir

Birleşik sözcük nedir? Birleşik sözcük örnekleri

Bu soruya 2 cevap yazıldı. Cevap İçin Alta Doğru İlerleyin.
    Şikayet Et Bu soruya 0 yorum yazıldı.

    İşte Cevaplar


    Beste

    • 2015-04-06 11:58:50

    Cevap : Bir kavramı karşılamak üzere, iki ya da daha çok sözcükten oluşan öğelere bileşik sözcük denir. Bileşik sözcüklerin çoğu ad soyludur: "Ad, zamir, sıfat, zarf, edat, bağlaç, ünlem."
    Bileşik sözcük biçiminde eylemler de vardır.

    Bileşik sözcükler üç yolla oluşur:
    A) Anlam Kayması
    B ) Ses Kayması
    C) Tür Kayması

    A) Anlam kayması yoluyla oluşan ad bileşikleri bitişik, eylem bileşikleri herhangi bir ses olayı yoksa ayrı yazılır:
    1- Ad Bileşikleri: Kuşüzümü, balkabağı, kafatası, başvuru...
    2- Eylem Bileşikleri: Ayağını kaydırmak, kafası kızmak, tepesi atmak...

    B ) Ses değişmesiyle oluşan bileşik sözcükler bitişik yazılır: 
    Bileşik sözcükler oluşurken, sözcüklerin ünlüleri kaynaşabilir, ünlülerden biri ya da bir ses öbeği düşebilir, bir ünsüz türeyebilir ya da başka bir ünsüze dönüşebilir:
    cuma+ertesi 
    cumartesi("e" düşmüştür.)
    güllü+aş güllaç("ü" düşmüş, "ş"de "ç" olmuştur.)
    kayın+ana kaynana("ı" düşmüştür.)
    pazar+ertesi 
    pazartesi("er" ses öbeği düşmüştür.)
    pek+iyi peki("yi" ses öbeği düşmüştür.)
    his+etti hissetti("s" ünsüzü türemiştir.)
    hasta+hane 
    hastane("ha" öbeği düşmüştür.)
    bahis+oldu bahsoldu("i" ünlüsü düşmüştür.)

    UYARI: Farsça "hane" sözcüğüyle birleşen sözcükler;

    a) Ünsüzle
    bitiyorsa, "hane" sözcüğü (birkaç sözcük dışında, örneğin: Tersane...) eksiksiz birleşir: Balıkhane, rasathane, baruthane, darphane, dershane...
    b) Ünlüyle bitiyorsa, "hane"
    sözcüğünün ilk hecesi (birkaç sözcük dışında, örneğin: Boyahane...) eksiksiz düşer: Eczane, hastane, pastane...

    C) Sözcük türü kaymasıyla oluşan bileşik sözcükler bitişik yazılır:
    Bileşiği oluşturan sözcüklerden birinin ya da ikisinin türünün kayması ile oluşan bileşiklerdir: Şıpsevdi, dedikodu, biçerdöver, akarsu,hanımeli, imambayıldı, vurdumduymaz... iki sözcük fiilken,
    tür değiştirerek isim olmuştur. Tür kaymasıyla oluşan bileşiklerde aynı zamanda anlam kayması da görülebilir.
    UYARI: Eylem anlamlı bileşikleri:
    a) Yardımcı eylemle oluşanlarda bir ses olayı(düşme, türeme, değişme) oluyorsa bitişik, olmuyorsa ayrı yazılır: Hapis+etti hapsetti, his+etti hissetti,
    af+etmek affetmek, red+etmek reddetmek, sabır+etmek sabretmek, kayıp+etmek kaybetmek...; yardım etti, rica etti, terk etti, arz eylemek, yol olmak, el etmek...
    b) Özel (kurallı) bileşik
    eylemler (isteklenme eylemi "gülesi gelmek, göresi gelmek...) dışında bileşik yazılır: Girivermek, yapabilmek, bakakalmak, gidedurmak...
    c) Anlamca kaynaşmış bileşik eylemlerden, tam
    kaynaşmış olanlar bitişik; yarı kaynaşmış ve deyimleşmiş olanlar ayrı yazılır:
    Tam kaynaşmışlar: Başvurmak, elvermek, öngörmek...
    Yarı kaynaşmışlar: Kahkaha atmak, göz kırpmak...

    Deyimleşmişler: küplere binmek, etekleri zil çalmak.

    Diğer Cevaplara Gözat
    Birleşik sözcük nedir

    Sunum İçeriği

    Cevap Yaz Arama Yap

    Ödevci_8

    • 2015-04-06 11:57:32

    Cevap : BİRLEŞİK KELİMELER İki sözcüğün, yeni bir kavramı karşılamak için birleşmesine birleşik sözcük denir. Kelime yapma yollarından biri de sözcük birleştirmektir. Yeni bir kavramla birlikte o kavramı karşılayacak sözcük de kullanıma girer. ÖRNEK: “Gecekondu” sözcüğü “gece” adıyla “kon-” fiilinin birleşmesinden meydana gelmiştir. Böylece kavram karşılanmış olur. Birleşik sözcükleri “Yazım Kuralları” konusunda geniş olarak işlemiştik. Burada da yeri gelmişken kısaca hatırlatma yapacağız. Birleşik sözcükler türüne göre ikiye ayrılır. A. BİRLEŞİK ADLAR Birleşik adlar çeşitli şekillerde oluşur. 1. Anlam Kayması Yoluyla Birleşme: a. İlk sözcüğün gerçek anlamını yitirmesi yoluyla birleşik sözcük oluşur. Bu birleşik sözcük bitişik yazılır. ÖRNEKLER: Adamotu
    Sivrisinek
    Ateşböceği
    İçgüveyi b. İkinci sözcüğün gerçek anlamını yitirme-siyle birleşik sözcük bitişik yazılır. ÖRNEKLER: Mirasyedi
    Dizkapağı c. Her iki sözcüğün de gerçek anlamını yitirerek birleşik sözcüğün bitişik yazıldığını görüyoruz. ÖRNEKLER: Demirbaş
    Aslanağzı
    Samanyolu
    Açıkgöz 2. Ses Düşmesi Yoluyla Birleşme: Bazı iki sözcük birleşirken ünlü bir ses veya hece düşmesinin olduğunu görürüz. ÖRNEKLER Kahve altı —> kahvaltı
    Pazar ertesi —> pazartesi
    Pek iyi —> peki 3. Tür Değiştirmesiyle Meydana Gelen Birleşme Birleşme sırasında bazen her iki sözcük, bazen de biri tür değiştirir. ÖRNEKLER Gecekondu (gece ve kon-)
    Bilirkişi (bil- ve kişi)
    Kaptıkaçtı (kap- ve kaç-) UYARI: Birleşik sözcükler anlam yönünden oluşup kalıplaştığı gibi biçim vönünden birleşik sözcüklerin kalıplaştığını söyleyebiliriz. Biçim yönünden birleşik adların kalıplaşmasını şöyle sıralayabiliriz. 1. Belirsiz ad tamlaması kalıbında birleşik adlar. ÖRNEKLER Rumeli
    Kadınhanı
    Akdağmadeni
    Hanımeli
    Ateşböceği
    Devekuşu
    Ayakkabı 2. Takısız ad tamlamasıyla meydana gelen birleşik adlar. ÖRNEKLER: Demirbaş Anneanne Anayasa 3. Sıfat tamlamasıyla meydana gelen birleşik adlar. ÖRNEKLER Karadeniz
    Yenişehir
    Çukurova
    İncesu
    Açıkgöz
    Delibaş
    Düztaban 4. Bir adla bir fiilin birleşmesinden meydana gelen birleşik adlar. ÖRNEKLER Gecekondu
    İmambayıldı
    Kuşkonmaz B. BİRLEŞİK FİİLLER 1. KURALLI BİRLEŞİK FİLLER a. Yardımcı Fiillerle Kurulan Birleşik Filler: 1) Ad ve ad soylu bir sözcük (etmek, eylemek, olmak, kılmak) yardımcı fiillerinden biri siyle birleşirken ad veya ad soylu sözcükte ses tekrarı veya ses düşmesi olursa bitişik yazılır. af etmek — affetmek
    zan eylemek — zanneylemek
    red olmak — reddolmak
    seyir etmek — seyretmek
    kayıp olmak — kaybolmak
    emir etmek — emretmek 2. Yardımcı fiillerle birleşen ad veya ad soylu süzcükte ses tekran veya ses düşmesi olmazsa ayn yazılır. ÖRNEKLER: söz etmek arz eylemek kul olmak yarış etmek nazar etmek deli olmak rica etmek b. Özel Birleşik Fiiller. İki fiilin özel bir şekilde birleşmesiyle meydana gelir. İki fiil birleşirken aralarına (ı, i, u, ü, a, e) ünlülerinden birisini alarak kalıplaşır. Birleşme sırasında ikinci fiil gerçek anlamını yitirir. Böylece birinci fiil yeni anlam özellikleri kazanır. Özel birleşik fiillerin başlıcaları şunlardır: 1. Yeterlilik fiili: Herhangi bir fiilden sonra getirilen “bilmek” fiiliyle yapılır. “Gücü yeterli olmak” anlam ayırtısını kazanır. ÖRNEKLER: seç-e-bilmek —- seçebilmek
    anla-y-a-bilmek —- anlayabilmek 2. Tezlik fiili: Fiil tabanına “vermek” fiilinin getirilmesiyle oluşur. Hareketin çabuk yapılışını anlatır. ÖRNEKLER: çık-ı-vermek — çıkıvermek
    geç-i-vermek — geçivermek 3. Süreklilik fiili: Hareketin sürmekte olduğunu anlatır, “kalmak, gelmek, durmak” filleri fiillerden birisine getirilerek yapılır. ÖRNEKLER: gid-e-durmak — gidedurmak
    uyu-y-a-kalmak —- uyuyakalmak
    sür-e-gelmek — süregelmek 4. Yaklaşma fiili: Birleşik fiile “hemen hemen, az kalsın” anlamını katar. Herhangi bir fiile “yazmak” fiilinin getirilmesiyle kalıplaşır. ÖRNEKLER: düş-e-yazmak — düşeyazmak
    öl-e-yazmak — öleyazmak 5. İsteklenme fiili: Herhangi bir fiile “-esi veya -eceği gelmek” fiili getirilerek kalıplaşır. Birinci fiile “isteklenme, arzulama” anlamı katar. ÖRNEKLER: gör-esi-gelmek —- göresigelmek
    yat-ası-gelmek —- yatasıgelmek
    yi-y-eceği-gelmek — yiyeceğigelmek 2. ANLAMCA KAYNAŞMIŞ BİRLEŞİK FİİLLER: Ad ve ad soylu sözcüğün bir fiille birleşmesiyle meydana gelir. Anlamca kaynamış birleşik fiillere, yardımcı fiillerin (etmek, eylemek, olmak, kılmak) dışında fiiller kullanılır. Sözcüklerin her ikisi veya ad soylu sözcüğe gelen fiil gerçek anlamını kaybederek mecaz anlam kazanır. Böylece sözcükler deyimleşir. Deyimler iki yolla oluşur. a. Anlamca yarı kaynamış birleşik fiiller: Ad ve ad soylu sözcüğün anlamını koruyarak fiilin anlamını yitirmesiyle meydana gelen birleşik fiillerdir. ÖRNEKLER haber uçurmak
    birbirini yemek
    haber salmak
    yas tutmak b. Anlamca tam kaynamış (mecazlaşmış) birleşik fiiller: İster ad ve ad soylu sözcük olsun isterse fiil olsun gerçek anlamlarını kaybederek mecaz anlam kazanırlar. Yani deyimleşirler. ÖRNEKLER: burnunu sokmak
    yan çizmek
    ağzını aramak
    balon uçurmak
    baltayı taşa vurmak
    hesabını görmek
    Cevap Yaz Arama Yap

    Cevap Yaz







    Başarılı

    İşleminiz başarıyla kaydedilmiştir.