İşte Cevaplar
Cevap : evet sıfattır.
DETAY: hangi gece sorusu sorulduğunda belgisiz sıfat olmaktadır.
Diğer Cevaplara Gözat
DETAY: hangi gece sorusu sorulduğunda belgisiz sıfat olmaktadır.
Diğer Cevaplara Gözat
Cevap Yaz Arama Yap
Cevap :
Sözlükte SIFAT Nedir:
Sıfat (Önad) : İsimleri niteleyen ya da belirten sözcüklerdir. Sıfat ya da önad; isimlerin ya da diğer sıfatların önüne gelerek onları miktar, sıra, konum, renk, biçim, insanda bıraktığı duygu vb. gibi çeşitli yönlerden tanımlayan, tarif eden sözcük türü. Sıfatlar ancak varlıklarla ortaya çıkar. Bu nedenle tek başlarına kullanılamaz. Sıfat olarak kullanılan çoğu sözcük bazen bir kavramın karşılığıdır. Örneğin “mavi”, bir renk ismidir, “iki”, bir sayı ismidir. Ancak bu sözcükler isimlerin özelliklerini bildirecek duruma gelirse sıfat olur. Yani; “Mavi gözlerine bayıldım.” cümlesinde “mavi” göz isminin rengini bildirdiğinden sıfattır. Ya da “iki” sözü; “İki kalemi vardı.” cümlesinde kalemlerin sayısını bildirdiğinden sıfat olmuştur. Ancak sıfatın mutlaka isimden önce gelmesi gerekmez. Bazen bir ismin niteliğini bildirmesine rağmen isimden önce gelmediği de olur. Bu genel bilgilerden sonra, şimdi de sıfatların çeşitlerini görelim.
1. Sıfatlar isimlerden önce gelerek onları sayı, renk, durum, hareket, biçim, yer, işaret ve soru yönlerinden tamamlar; onları niteler veya belirtir: "O zaman gördü ki, küçük çocuk, memleketlisi, minimini yavru ağlıyor... Sessizce, titreye titreye ağlıyor. Yanaklarından gözyaşları birbiri arkasına, temiz vagon pencerelerindeki yağmur damlaları nasıl acele acele, sarsıla çarpışa dökülürse öyle, bağrının sarsıntılarıyla yerlerinden oynayarak, vuruşarak içlerinde güneşli mavi gök, pırıl pırıl akıyor." o zaman, küçük çocuk, minimini yavru, temiz vagon pencereleri, güneşli mavi gök 2. Tek başlarına kullanıldıkları zaman isim değerindedirler. Çünkü ancak bir isimden önce geldikleri zaman sıfat oldukları anlaşılabilir: yeşil elbise (sıfat) yeşili severim (isim) İhtiyar kadın (sıfat) İhtiyarlara iyi davranmalıyız (isim) Büyük park (sıfat) parkların en büyüğü (isim) 3. Tek başlarına kullanıldıklarında isim değerinde oldukları için alabildikleri isim çekim eklerini, yani hâl eklerini, iyelik eklerini ve çoğul ekini, bir isimden önce gelerek onu niteledikleri ya da belirttikleri zaman, yani sıfat olarak kullanıldıkları zaman alamazlar: Bir basamak yukarı çık. sıfat Birler basamağı isim Yürüyen merdiven sıfat Yürüyenler ve koşanlar isim 4. Bir sıfatla onun nitelediği ya da belirttiği bir isim arasına noktalama işareti (özellikle virgül) konmaz. Virgül konursa ilk kelime tek başına kalmış olur, dolayısıyla isimleşir. Genç adama gülümseyerek baktı. (genç: sıfat) Genç, adama gülümseyerek baktı. (genç: isim, özne) 5. Birkaç sıfat, arka arkaya sıralanarak bir ismi niteleyebilir veya belirtebilir: Karanlık, büyük, korkutucu ve nemli bir evdi. 6. Sıfatın varlığından bahsedildiği her yerde mutlaka sıfat tamlaması vardır; o sıfatla (soru sıfatı da olsa) bir tamlama oluşturulmuştur.
Sıfatlar da isimler gibi yapı bakımından basit, türemiş ve birleşik olmak üzere üçe ayrılır:
Sıfat (Önad) : İsimleri niteleyen ya da belirten sözcüklerdir. Sıfat ya da önad; isimlerin ya da diğer sıfatların önüne gelerek onları miktar, sıra, konum, renk, biçim, insanda bıraktığı duygu vb. gibi çeşitli yönlerden tanımlayan, tarif eden sözcük türü. Sıfatlar ancak varlıklarla ortaya çıkar. Bu nedenle tek başlarına kullanılamaz. Sıfat olarak kullanılan çoğu sözcük bazen bir kavramın karşılığıdır. Örneğin “mavi”, bir renk ismidir, “iki”, bir sayı ismidir. Ancak bu sözcükler isimlerin özelliklerini bildirecek duruma gelirse sıfat olur. Yani; “Mavi gözlerine bayıldım.” cümlesinde “mavi” göz isminin rengini bildirdiğinden sıfattır. Ya da “iki” sözü; “İki kalemi vardı.” cümlesinde kalemlerin sayısını bildirdiğinden sıfat olmuştur. Ancak sıfatın mutlaka isimden önce gelmesi gerekmez. Bazen bir ismin niteliğini bildirmesine rağmen isimden önce gelmediği de olur. Bu genel bilgilerden sonra, şimdi de sıfatların çeşitlerini görelim.
1. Sıfatların Özellikleri
1. Sıfatlar isimlerden önce gelerek onları sayı, renk, durum, hareket, biçim, yer, işaret ve soru yönlerinden tamamlar; onları niteler veya belirtir: "O zaman gördü ki, küçük çocuk, memleketlisi, minimini yavru ağlıyor... Sessizce, titreye titreye ağlıyor. Yanaklarından gözyaşları birbiri arkasına, temiz vagon pencerelerindeki yağmur damlaları nasıl acele acele, sarsıla çarpışa dökülürse öyle, bağrının sarsıntılarıyla yerlerinden oynayarak, vuruşarak içlerinde güneşli mavi gök, pırıl pırıl akıyor." o zaman, küçük çocuk, minimini yavru, temiz vagon pencereleri, güneşli mavi gök 2. Tek başlarına kullanıldıkları zaman isim değerindedirler. Çünkü ancak bir isimden önce geldikleri zaman sıfat oldukları anlaşılabilir: yeşil elbise (sıfat) yeşili severim (isim) İhtiyar kadın (sıfat) İhtiyarlara iyi davranmalıyız (isim) Büyük park (sıfat) parkların en büyüğü (isim) 3. Tek başlarına kullanıldıklarında isim değerinde oldukları için alabildikleri isim çekim eklerini, yani hâl eklerini, iyelik eklerini ve çoğul ekini, bir isimden önce gelerek onu niteledikleri ya da belirttikleri zaman, yani sıfat olarak kullanıldıkları zaman alamazlar: Bir basamak yukarı çık. sıfat Birler basamağı isim Yürüyen merdiven sıfat Yürüyenler ve koşanlar isim 4. Bir sıfatla onun nitelediği ya da belirttiği bir isim arasına noktalama işareti (özellikle virgül) konmaz. Virgül konursa ilk kelime tek başına kalmış olur, dolayısıyla isimleşir. Genç adama gülümseyerek baktı. (genç: sıfat) Genç, adama gülümseyerek baktı. (genç: isim, özne) 5. Birkaç sıfat, arka arkaya sıralanarak bir ismi niteleyebilir veya belirtebilir: Karanlık, büyük, korkutucu ve nemli bir evdi. 6. Sıfatın varlığından bahsedildiği her yerde mutlaka sıfat tamlaması vardır; o sıfatla (soru sıfatı da olsa) bir tamlama oluşturulmuştur.
2. Sıfat Çeşitleri
a. Niteleme sıfatları
Varlıkların yapısal özelliklerini ortaya koyan sıfatlardır. Bunlar varlığın nasıl olduğunu bildirir ve isme sorulan “nasıl” sorusuna cevap verir. “Kurumuş yapraklar yere döküldü.” cümlesindeki altı çizili sözcük, yaprağın nasıl olduğunu yani niteliğini bildiriyor. İsme “Nasıl yapraklar?” diye sorarsak cevap olarak “kurumuş” sözünün geldiğini görürüz.b. Belirtme sıfatları
Varlıkların diğer varlıklarla ilgileri sonucunda aldığı özellikleri belirten sıfatlardır. Kendi arasında dört gruba ayrılır.1 - İşaret Sıfatı:
Varlıkların bulunduğu yerleri gösteren sıfatlardır. Söyleyen kişinin, sözünü ettiği nesneye uzaklığına göre değişir. “Bu evi biz aldık.” cümlesinde evin yakın olduğu; “Şu evi biz aldık.” cümlesinde biraz uzak; “O evi biz aldık.” cümlesinde çok uzak ya da, sözü edilen bir evin olduğu anlaşılır. Bu cümlelerde altı çizili sözcükler işaret sıfatıdır. Bu tür sıfatlar isme “hangi” sorusunun sorulmasıyla bulunur. “Hangi ev?”, “ “Bu ev” gibi... Bazı işaret sıfatları ise yer bildirir. Bunlar çoğu zaman “-ki” ekini alarak kullanılır. Buradaki evi biz aldık. Şuradaki evi biz aldık. Oradaki evi biz aldık. cümlelerinde bulunan altı çizili sözcükler yer bildiren işaret sıfatlarıdır. Bunların dışında; öteki sokak, beriki ağaç gibi yer bildiren sıfatlar da vardır.2 - Sayı Sıfatları :
İsimlerin sayısal özelliklerini bildiren sıfatlardır. Birkaç türü vardır. Örneğin; "Sınıfta yedi öğrenci vardı."Asıl sayı sıfatı
Yedinci öğrenci gelsin.Sıra sayı sıfatı
Yedişer kişi geldi.Üleştirme sayı sıfatı
Yedi de bir ihtimal var.Kesir sayı sıfatı
Çeyrek ekmek aldı.Kesir sayı sıfatı
Bunların dışında bazı kaynakların topluluk sayı sıfatı diye adlandırdığı, ikiz çocuk gibi sıfatlar da vardır.3 - Belgisiz Sıfat :
İsimlerin nicelik yönüyle belirsizliklerini ifade eden sıfatlardır. Bazı konularda bilgisi yoktur. Birtakım yanlış fikirleri vardı. Hiçbir öğrenci gelmemişti. Bütün kitapları aldı. Her yer tertemizdi. Bir gün bu iyiliğinizi ödeyeceğim. Cümlelerinde altı çizili sözcükler belgisiz sıfatlardır. İsimleri sayıca az çok belli etmişler ancak tam bir özellik bildirmemişlerdir.4 - Soru Sıfatı :
İsimlerin niteliğini, herhangi bir özelliğini soran sıfatlardır. Bu sözcüklerin yerine konan sözcükler de sıfattır. Nasıl filmleri seversin? Kaçar lira ayırmamız gerekiyor? Hangi soruyu çözemedi?3. Sıfatlarda Anlam
1. Sıfatlarda Anlam Kuvvetlendirme
Kural : Zarflarla ve edatlarla anlam kuvvetlendirilebilir: çalışkan>arı gibi çalışkan>arı gibi çalışkan çocuk güzel>Cennet kadar güzel>Cennet kadar güzel vatan verimli>çek verimli>çok verimli topraklar Burada "cennet kadar" kelime grubu "güzel" sıfatını; sonra hepsi birden "vatan" kelimesini nitelemiş. Kural : Pekiştirme sıfatları ile de anlam kuvvetlendirilebilir: Bir sıfatın ilk iki sesine "m, p, r, s" ünsüzlerinden biri eklenip, oluşan hecenin o sıfatın başına getirilmesiyle oluşur. Ünlüyle başlayan sıfatlarda ilk ünlüye "m, p, r, s" ünsüzlerinden biri eklenir. Sarı sayfalar>sapsarı sayfalar Kırmızı>kıpkırmızı elbise Mor>mosmor bir yüz Yeşil>yemyeşil tabiat Temiz>tertemiz toplum Uzun>upuzun araba Bu kurala uymayan pekiştirme sıfatları da vardır: Sapasağlam, yapayalnız, çırılçıplak, çepeçevre... Kural : Tekrar yoluyla da anlam kuvvetlendirilebilir. Tekrar edilen kelimeler arasına "mİ" soru eki de konabilir: doğru dürüst bir iş, boylu poslu bir adam, az buz para değil... yüce yüce yaylalar, Mini mini eller, tatlı tatlı diller... tatlı mı tatlı diller, sevimli mi sevimli bir yüz, sıcak mı sıcak bir hava...2. Sıfatlarda Anlam Daraltma:
Sıfatların anlamlarında, bazı eklerden yararlanarak kısma, daraltma, küçültme yapılabilir. Bunun için "-Cİk, -ÇE, -cEk, -(İ)msİ, -(İ)mtırak" ekleri kullanılır: Geniş bir oda > daha az genişi > genişçe bir oda Uzun bir çocuk > daha az uzunu > uzunca bir çocuk Büyük ev > daha az büyüğü> Büyükçe / büyücek bir ev Küçük çocuk > daha az küçüğü> küçükçe / bir çocuk Tatlı elma > daha az tatlısı > tatlımsı bir elma Ekşi erik > daha az ekşisi > ekşimsi / ekşimtırak erik Kural : "-Cİk" eki küçüklük, azlık anlamı taşıyan sıfatlara getirilir ve aşırılık anlamı katar: Kısa kol > daha da kısası > kısacık kol İnce ip > daha da incesi > incecik ip Az ekmek > daha da azı > azıcık ekmek Minik yavru > daha da miniği> Minicik yavru Küçük kız > daha da küçüğü> Küçücük kız Ufak el > daha da ufağı > Ufacık el Yumuşak eller > daha da yumuşağı> Yumuşacık eller3. Sıfatlarda Karşılaştırma(Derecelendirme):
Aynı özelliklere sahip olan varlıkları karşılaştırarak o özelliğe hangisinin daha çok sahip olduğunu göstermek için sıfatın başına "en, daha, pek" kelimeleri getirilir. En kuvvetli millet Daha dürüst insanlar Pek çalışkan işçi4. Yapı Bakımından Sıfatlar
Sıfatlar da isimler gibi yapı bakımından basit, türemiş ve birleşik olmak üzere üçe ayrılır: