Calvinist teoloji kültürel özellikleri

John Calvin, beşeri hukukçudur. Onun görüşleri Kalvinizm adıyla bir hareketi ortaya koymuş ve bu hareket en büyük Protestan kiliselerden biri olan Reform Kliseleri ile günümüze kadar ulaşmıştır. Calvin Reform Kilisesi’nin temel teolojik çatısını oluşturmakla kalmamış, diğer Protestan kiliselere de teolojik katkı sağlamıştır.

Calvin klise ile devleti birbirine yaklaştırmış, ikisinin Tanrı kaynaklı ayrı kurumlar olduğunu belirtmiştir. Kral ve idarecileri Tanrının yeryüzündeki temsilcileri olarak görüp onlara mutlak itaati emretmiştir . Dünyevi idarecilere isyanı Tanrı’ya isyan olarak kabul etmiş ve bunu yapanları sert biçimde cezalandırmıştır. Muhafazakâr bir bakış açısıyla hayatın nasıl yaşanması gerektiğine odaklanmışrtır.

Calvin’in kurduğu “Consistory” adlı kurul, kurulduğu ilk iki yılda 58 kişiye ölüm, 78 kişiye de sürgün cezası vermiştir.Vatana ihanet, zina, küfür, batıl inançlar, çok eşlilik, dans, şarkı söyleme, tefecilik, putperestlik, yalan, hırsızlık, Konsil ya da “Consistory”e itaatsizlik, ayyaşlık ve kumar başlıca dava konularıdır.. Davalar içerisinde seküler otoriteye ilişkin konuların da olması, kurulun etki alanını göstermesi açısından önemlidir. Kiliseye gitmeyenlerin evlerini kaybedecekleri belirtilmiş, ibadet sırasında basılan evlerde yakalananlar hapsedilmiştir. Şehirdeki misafir yabancılar da sürgün tehdidiyle bu emre tabi tutulmuştur. Vaaz sırasında gülen üç kişi hapse atılmış, bir başkası yapılan vaazı eleştirip daha önceki vaizi daha çok sevdiğini söylemesi nedeniyle uyarılmıştır. Ayrıca dans ettiği, pazar günü kart oyunu oynadığı, tavernalarda vakit geçirdiği, küfrettiği, başını Katolik rahibi gibi kazıdığı, heretiklerin öldürülmesini eleştirdiği, kader doktrinini reddettiği için pek çok kişi cezalandırılmıştır. Şehirde tavernalar kapatılmış, küfür, dedikodu, iftira, dans ve müstehcen müzik yasaklanmıştır. Kart oyunlarına da sınır getirilmiştir. Evlilik dışı ilişkiye girenler ağır bir şekilde cezalandırılmıştır.

Teolojisini “Hristiyan Dininin Kurumları” ile ortaya koyan Calvin, özellikle kader konusundaki görüşleri ile dikkat çekmiştir. Onun diğer öğretileri büyük oranda bu görüşüne dayanmaktadır. Tartışmalara sebep olan, fakat Protestanların tamamına yakını ile diğer Hıristiyan kiliselerin çoğu tarafından kabul gören kader anlayışı, insanların yaratılmadan önce iyiler ve kötüler olarak Tanrı tarafından belirlenmesi ilkesine dayanır..Buna göre kurtuluşa erecekler sadece Tanrı’nın seçtiği kimselerdir. Onlar için ebedi kurtuluş kesindir. Bunlar nerede ve ne şekilde doğarlarsa doğsunlar, bir şekilde Mesih’e ulaşırlar. Mesih’in gerçek kilisesinde yer alanlar seçilmişlerdir. Diğer taraftan lanetliler olarak belirlenenlerin ibadet, kilise ya da bir kimse aracılığıyla kurtulması mümkün değildir. Tanrı’nın bu kesin ayırıma karşın, insanların hangi grupta olduklarını bilme şansları yoktur. Dünyada Mesih’e inanmış olmak, sadece ve sade kişinin kurtulmuşlar arasında olabileceğine yönelik kesin olmayan bir işarettir.

Calvin, taraftarlarına lüks ve israftan sakınmalarını ve kanaatkâr olmalarını öğütlemiştir. Bununla birlikte günlük hayatın zevklerine karşı çıkmamış ve bunları Tanrı’nın lütfu olarak değerlendirmiştir. Süslü ve tantanalı yaşantıyı gurur ve benliği teşvik edici unsurlar olarak görmüş ve terkini istemiştir.