Karakterleri;

Cemile ve diğer Boşnak aileler iç içe geçmiş evlerde yaşayan yoksul işçilerdir. Aslında 1950’lere gelene kadar Türk romanında Sadri Ertem, Sabahattin Ali ve Reşat Enis gibi romancılar, işçileri anlatan romanlar yazmışlardır ama Orhan Kemal işçilerin dünyasında sınıfsallığın nasıl ortaya çıktığını çeşitli yönleriyle ele almıştır.
İşçilerden kimisi Cemilelerin ev sahibi Musa gibi geniş aileyle birlikte yaşar, kimisi de Güllü gibi ağabeyiyle ama sonuçta tam anlamıyla komünal bir yaşam şekli hüküm sürmektedir.  Herkesin işine koşup insanlara parasız yardım eden Cemile’nin babası Boşnak Malik Efendi hükümetin verdiği köy toprağını özler  ama sonunda kızının kararına razı olmak zorunda kalır. Cemile’nin evlenmek istediği katip Necati’nin hırslı ve kibirli babaannesi de Malik gibi karara katılmaya mecbur olur.
Roman işçileri anlattığı için, sonuçta ortada işçi, patron ve kapitalist bir üretim süreci söz konusudur. Bunu bağlı olarak da sömürü ve ahlaksızlık kaçınılmaz olur. Bu da insan ilişkilerinde kutuplaşmanın ve sınıflaşmanın ortaya çıkmasına yol açar. “İtalyan mühendisin fabrikada çalışmasını hazmedemeyen cahil Kadir Ağa, hem zımpara tozu katıştırarak ipliklerin kopmasını sağlar hem de az iplik ürettikleri için işçilerin yevmiyelerini keser. İşçiler türlü yollarla zengin olan ağa kadar düzenbaz olmadıkları için bu durumun bilincinde değildir.