İşte Cevaplar
Çöldeki Biyoçeşitliklik:
Savanlar ve tropikal çöller alçak enlemlerin diğer ekosistemleridir. Bu sahalar büyük ölçüde yağış azlığına bağlı olarak şekillenmişlerdir. Tipik savanlara tropiklerarası alanlarda (25 derece kuzey ve 25 derece güney enlemleri arasında) rastlanır. Savanların en belirgin özelliği yağışın mevsimselliğidir. Bir veya iki yağışlı dönemi izleyen çok kurak bir dönem vardır. Bu durum büyük ölçüde intertropikal konverjans zonunun mevsimlik yer değiştirmesi ile ilgilidir. Savanların en geniş yayılış alanı bulduğu alan, Afrika’da tropiklerarası kuşaktır. Bu alan aynı zamanda dünyanın otçul büyük memeli hayvan gruplarının en fazla çeşitliliğe sahip olduğu ve en yoğun topluluklar oluşturdukları sahadır. Savanların aldığı yıllık yağış miktarları çok değişkendir. Çöllere yakın olan alanlar 500 mm civarında veya daha az yağış alırken, tropikal ormanlara komşu olan yerlerde yağış 1500 mm’yi bulur. Savanlar Köppen iklim sınıflandırmasında Aw iklim tipi (tropikal yağışlı ve kurak iklim tipi; savan iklimi) olarak ifade edilir. Afrika’da tropikal yağmur ormanlarını geniş bir savan kuşağı çevreler. Güney Amerika ve Orta Amerika’daki savan alanları daha parçalı bir yayılışa sahiptir. Brezilya’da Amazon nehri güneyindeki yüksek alanlar cerrado adı verilen savanların yayılış alanıdır. Güney Amerika savanları Afrika’daki savanlardan floristik özellikleri ve hayvan türleri bakımından farklıdır. Avustralya’da savanlar geniş alanlar kaplar. Asya’nın tropikal sahalarındaki savan alanları ise doğal savan ekosistemleri değildir.
Savan ekosistemlerinin esas vejetasyonu ot formasyonudur. Savanlarda ağaç olsa da bu ağaçlar son derece dağınıktır. Yani orman alanlarında olduğu gibi kapalı bir çatı söz konusu değildir. Savanlardaki otların çoğu gölgeye toleranslı olmayan ve C4 fotosentez yolunu kullanan türlerdir. Savanların ot biyoması büyük herbivor hayvan gruplarını destekleyecek özelliktedir. Savanlarda hektar başına 120 ton karbon depolanmaktadır. Bu oran küresel karbon stoğunun yaklaşık %15’ini ifade eder. Savanların bu yüksek üretim kapasitesine rağmen tropikal yağmur ormanlarına göre daha az olan karbon stoklama özelliğinin temel nedeni, çok sık çıkan yangınlara bağlı olarak atmosfere karbon iade edilmesidir. Savan ekosistemleri yeryüzünün çok sık yangınlara maruz kalan ekosistemlerindendir. Yangınların neden olduğu küresel karbon emisyonlarının yaklaşık %44’ünden savan yangınları sorumludur. Savanların toprakları oldukça çeşitlidir. Bu konuda iklim özelliklerinde kısa mesafelerde değişimlerin olmasının rolü büyüktür. Savan bitkileri yüksek tür çeşitliliği ile birlikte çok çeşitli yaşam şekillerine sahiptir. Savan bitkileri fenolojik özellikler bakımından da çok çeşitlidir. İklim özelliklerinde ortaya çıkan devrilik en azından bir grup bitki için ya çiçeklenme veya belirli bir vejetatif faaliyet için uygundur. Savan ekosisteminde kurak dönemde, ağaçlar ve otlar arasında ışık ve mekân mücadelesinden çok, topraktaki su ve besin maddelerine ulaşmak için rekabet söz konusudur. Otla beslenen hayvanların varlığı savan ekosistemlerinin özelliklerini belirleyen unsurlardan birisidir. Afrika’da yağmur ormanlarını doğu ve güneyden çevreleyen savanlar sahasında toynaklı hayvan gruplarında büyük bir çeşitlilik vardır. Avustralya savanları ise küçük keseli memeli hayvanların yaşam alanları arasındadır.
Yeryüzünde yayılış gösteren çöller, çoğunlukla sıcak, soğuk ve sisli çöller (kıtaların batı kıyılarındaki çöller) olarak sınıflandırılır. Sıcak çöller, subtropikal enlemlerde ortaya çıkar ve don olaylarının görülmediği yerlerdir. Orta enlemlerde, yaz mevsiminde çok yüksek sıcaklıkların olduğu soğuk çöllerde ise kış mevsiminde sıcaklıklar 0°C’nin altına da iner. Kuzey yarımkürede hem sıcak hem soğuk çöller geniş yayılışa sahiptir. Güney yarımküredeki çöllerin yayılış alanı daha dar sahaları ilgilendirir. Tropikal ve subtropikal bölgelerde yer alan sisli çöllerin yayılışları kıtaların batı kıyılarıyla sınırlıdır. Kuzey Afrika’daki Büyük Sahra çölü, Kalahari çölü, Arabistan çölleri, Tar (Thar) çölü ve Avustralya’daki çöller tropikal çöl ekosistemlerine örnektir. Kıtaların batı kıyılarındaki çöller ise Afrika’daki Namib çölü, Güney Amerika’daki Atakama çölü ve Kuzey Amerika’daki Sonoran ve Mojave çölleri’dir. Yıllık yağış miktarları, sıcak ve soğuk çöllerde 250 mm’yi geçmez. Kıtaların batı kıyısında yer alan sisli çöllerde ise yıllık yağış miktarları çok daha azdır. Nadiren 100 mm’yi geçer. Sıcak çöller ve sisli çöllerde yağışı kontrol eden temel unsur, subtropikal yüksek basınç koşullarıdır. Çöllerde rüzgâr çok önemli bir şekillendirici faktördür. Tropikal çöllerin toprakları aridisollerdir. Çoğunluğunda CaCO3 birikimi, tuz ve kaliş oluşumu vardır. Bitki ve hayvanlar açısından çöl alanları yaşamın zor olduğu yerlerdir. Çöllerdeki belli başlı üç doğal ortam özelliğine canlılar uyum göstermek zorundadır. Bunlar kuraklık, yüksek sıcaklık ve tuzluluktur. Çöllerin florası dünyanın diğer alanlarındaki floralardan çok farklıdır. Çöllerde yaşayan bitkilerin çoğunluğu uzun süre kurak koşullar altında yaşayabilen kserofit bitkilerdir. Çöl alanlarında ortaya çıkan bitkilerin ortak özelliklerinden birisi de sukkulent yapıya sahip olmalarıdır. Bu özellik, kurak dönemde kullanılmak üzere bitki tarafından su depolanmasını ifade eder. Birçok çöl habitatında toprakta tuz içeriğinin yüksek olması, bitkilerin bu koşullara uyumunu da gerektirir. Çöllerdeki halofit bitkiler, yüksek oranda tuz içeren alanlara iyi uyum gösterirler. Çok kurak alanlar olmalarına rağmen çöl ekosistemlerinde şaşırtıcı bir çeşitlilikte böcekler, karıncalar, çekirgeler, kertenkeleler, yılanlar, kuşlar ve memeliler gibi çok geniş bir yelpazede hayvan yaşamı söz konusudur. Çöllerde yaşayan birçok hayvan türü tıpkı bitkiler gibi çok büyük bir su sıkıntısı ile karşı karşıyadır. Hayvanların bazıları bu sorunu susuz alanlardan kaçarak veya etkilerinden kısmen uzaklaşarak çözmeye çalışken bazıları da kuraklık, yüksek sıcaklıklar ve tuzluluğa olağanüstü uyum şekilleri sergiler.
Diğer Cevaplara Gözat
