Davranışçı terapi sorusunun cevabı

Davranışçı terapi, sosyal öğrenme kuramına dayalı bir çok bilişsel ilke ve işlemleri de içine alarak bilişsel terapiyle bütünleşme eğilimine girmiş ve günümüzde bilişsel davranışçı terapi olarak kullanılır olmuştur.

Davranışçı terapi, kişisel özgürlüğü arttırmaya yönelik bir uygulamadır. Davranışçı terapide kişilere, tepki verme seçeneklerini arttıracak beceriler kazandırılır. Bu sayede seçim yapmayı kısıtlayan engelleyici davranışları kaybolarak, önceden sahip olmadıkları ve göremedikleri seçenekleri kazanır ve görür hale gelirler.

Davranışçı terapinin temel özellikleri şöyledir.

1. Davranışçı terapiler bilimsel kural ve işlemlere dayanır. Deneysel öğrenme ilkelerini insan psikolojisine uyarlamıştır. Terapi ampirik olarak test edilebilir. Terapideki hedefler danışanla beraber belirlenir.
2. Davranış terapileri, geçmişe değil bu güne yani halihazırdaki psikolojik soruna yöneliktir. Günlük sorunu etkileyen diğer faktörler de davranış terapilerinde ele alınır.
3. Davranışçı terapide danışanlar etkin rol alırlar. Yalnızca konuşmaları ve dinlemeleri değil, değişim sağlayacak uygulamalara girip, bir şeyler yapmaları gerekir.
4. Davranışçı terapi danışanın doğal ortamında gerçekleşir. Davranış terapilerinde birey öğrendiklerini günlük yaşamına aktarma sorumluluğundadır.
5. Davranışçı terapide sorunlu davranış doğrudan değerlendirilerek, problem belirlenir ve zaman içinde gerçekleşen değişme yorumlanır.
6. Davranışçı terapide, davranış değişikliği için problemin kaynağını anlamak önemli değildir. Sorunun altında yatan neden dursa dahi problemli davranış değiştirilebilir.
7. Davranış terapilerinde danışanlar kendilerini yönetme stratejilerini öğrenirler ve kendi kendilerini kontrol edebilirler. Danışanlar bu noktada kendi değişimlerinden sorumlu oldukları bilincine varmış olmalıdır.
8. Davranışçı terapilerde terapist, hangi özgün soruna hangi müdahaleyi, hangi koşullarda ve nasıl yapacağına dair danışana özgü terapötik yaklaşımlarda bulunur.
9. Davranışçı terapilerde terapist ile danışan arasında işbirliğine dayalı eşit bir ilişki söz konusudur. Her müdahale hakkında danışan mutlaka bilgilendirilir.
10. Davranış terapilerinde kültüre uygun yöntemler seçmeye dikkat edilir.

Davranışçı terapinin genel amacı danışanın kişisel seçimlerini arttırmak ve öğrenmeyi sağlamak üzere yeni alternatifler yaratmaktır. Terapi başlangıcında mutlaka özgün hedefler saptanır. Psikoterapi sürecinde hedefe ne kadar yaklaşıldığı ampirik olarak değerlendirilir. Danışan, terapötik süreçte etkin bir rol ve sorumluluk üstlenir. Değişikliği yapacak olan sadece danışanın kendisidir. Terapistin rolü, danışanın değişimin getirdiği sorumluluğu kabul etmesine yardımcı olmaktır. Davranışçı terapistler, terapi sürecinde, danışandan aldıkları ip uçlarına göre aktif bir rol üstlenebilirler veya danışman pozisyonunda kalabilirler ya da problem çözücü olarak rol oynayabilirler. Terapistin danışan için önemli bir model teşkil etmesi davranışçı terapilerde oldukça önemlidir. Danışanlar terapistlerini taklit etmeye değer buldukları ölçüde başarı artacaktır.