Osmanlıların Türk düşmanı olduğu tartışmasına da zemin oluşturan şu madde kayda değer: “Ve Türk evlâdını almamakda fâide oldur ki, anların ekseri bî-rahm olur. Ve din ü diyâneti az olur.” Yani Türklerin devşirme için alınmamasını, çünkü onların merhametsiz ve dinini önemsemeyen kimseler olduğu söyleniyor. Burada “Türk evlâdı” ifadesinden kastın, o dönem kaba mizaçlı ve ahlâkî yönden zayıf olan kişiler için olduğu, yani anti-Türk bir niyetle kullanılmadığı da iddia ediliyor. Zira eğer Osmanlılar ‘da bir Türk düşmanlığı var idiyse, o halde alınan devşirmeler neden Türk ailelerin yanına verilsin ve neden Türkçe öğretilsin ?

Yine ilginç bazı maddeler: “Ve babası ve anası ölüb yetim kalan oğlanı almayalar. Zira gözü aç ve bî edeb olur. Ve köy kethüdâsı oğlunu almayalar. Zira anlar köy halkının rezillerindendir. Ve sığırtmaç (sığır çobanı) ve çoban taifesinin oğlunu almayalar; zirâ onlar dağda büyümüşlerdir, bî-edeblerdir.”

Bunun yanında, bazı gülünç kaideler de var. Örneğin: “Ve kel olanı almayalar; fuzûl ve geveze-hor olur” denilerek kellerin boşboğaz oldukları için seçilmediği, “Ve kudretten sünnetli olan oğlanı almayalar. ... Türk evlâdıdır deyü şüphe olunur...” maddesiyle doğuştan sünnetli erkek çocuklarının alınmadığı, “ Ve gayet tavîlü’l-kame olan oğlanı almayalar; ahmak olur...” kaidesince uzun boylu oğlanların ahmak oldukları için alınmadığını, “Ve katı kasîr olan oğlanı almayalar; fitne olur” kaidesince de kısa boyluların fitneye sebep oldukları için Devşirme ‘ye dahil edilmediklerini öğreniyoruz.

Ayrıca “Ve kâfirde iken evli olan oğlanı almayalar. Zira yüzü ve gözü açık olur. Ve evli olan Padişaha kul olmaz” ve “ Ve san`at ehli olan oğlanı almayalar. Zira san`at ehli olan ulûfe içün belâ çekmez, sanatına dayanur, dahi sefere gitmeyüb bunun kârına meşgul olur, kalur.” şeklindeki ifadeler de dikkat çekici ve aydınlatıcı detaylar sunmaktadır.