Ana yapı; denize paralel bölüm boyunca bodrumla birlikte üç katlıdır. Saray’a, 1910-1912 yıllarında elektrik ve kalorifer sistemi eklenmiştir. 45.000 metrekarelik kullanılır döşeme alanı, 285 odası, 46 salonu, 6 hamamı ve 68 tuvaleti olan sarayda, 4.454 metrekare halı serilidir.

Topkapı Sarayı yerine kullanılmaya başlanan Dolmabahçe sarayı, 1924 yılına kadar 6 padişaha ve son Osmanlı Halifesi Abdülmecid Efendi’ye ev sahipliği yapmış. 1927-1949 yılları arasında Cumhurbaşkanlığı makamı olarak hizmet vermiş. Uzun süre protokole ve halkın ziyaretine kısmen açık tutulan yapı, 1984’te “müze-saray” haline getirilmiş.

Padişahın devlet işlerini yürüttüğü Mabeyn, işlevi ve görkemiyle Dolmabahçe Sarayı’nın en önemli bölümüdür. Girişte ziyaretçileri karşılayan Medhal Salon, üst kat ile bağlantıyı sağlayan Kristal Merdiven, elçilerin ağırlandığı Süfera Salonu ve padişahın huzuruna çıktıkları Kırmızı Oda Osmanlı İmparatorluğu’nun tüm görkemini vurgulayacak görkemdedir. Üst katta yer alan Zülvecheyn Salonu, padişahın Mabeyn’de kendine özel olarak ayrılmış dairesine bir tür geçiş mekânı oluşturur. Bu özel dairede, padişah için mermerleri Mısır’dan getirilmiş görkemli bir hamam, çalışabileceği oda ve salonlar bulunur.

Harem ve Mabeyn bölümleri arasında yer alan Muayede Salonu, Dolmabahçe Sarayı’nın en yüksek tavanlı ve en görkemli parçasıdır. 2.000 metrekareyi aşan alanı, 56 sütunu, yüksekliği 36 metreyi bulan kubbesi ve bu kubbeye bağlı yaklaşık 4,5 tonluk İngiliz yapımı avizesiyle bu salon, sarayın diğer bölümlerinden belirgin bir biçimde ayrılır. Bu devasa salonun ısıtma sorunu da oldukça ilginç bir şekilde çözülmüş: Bodrum’daki tesislerden elde edilen sıcak hava, sütun diplerinden içeri veriliyormuş.

Topkapı Sarayı gibi birden fazla yapıdan oluşmayan Dolmabahçe Sarayı, birkaç köşk ve kocaman bir bahçeden oluşuyor. Saray kendi içerisinde ise 3 bölümden oluşuyor.

Bu kısımlar:

1. Devletin yönetim işlerinin yürütüldüğü Mâbeyn-i Hümâyûn / Selamlık
2. Padişah ve ailesinin özel yaşamlarını sürdürdükleri Muâyede Salonu / Tören Salonu
3. Devlet törenlerinin gerçekleştiği Harem-i Hümâyûn

Selamlık bölümünü gezerken gözünüze çarpmaması imkansız olan bir avize göreceksiniz. Bu avizenin tam 60 kolu var. Yine bu kısım içerisinde Hereke halısı ve ihtişamlı bir kristal merdiven mevcut. Bu merdivene Saltanat Merdiveni deniyor. Süfera Salonu isimli elçilerin ağırlandıkları oda yine selamlık kısmında bulunuyor. Bu kısımda bulunan iki oda daha var. Bu odalardan biri Zülvecheyn Salonu. Bu salondan devam edilerek Halife Abdülmecid’in Kütüphanesi’ne, Müzik Odası’na ve Mabeyn Hünkar Hamamı’na gidilebiliyor. Diğer bir oda ise Kırmızı Oda. Nam-ı değer Harem Hünkar Odası. Dolmabahçe Sarayı’nın bir diğer bölümü ise Harem kısmı. Harem kısmı, Sarayın yarısından fazlasını oluşturuyor. Burada bildiğiniz gibi Sultan’ın annesi, kızları, eşleri yaşıyordu. Onlara ait odaları bu kısımda gezebilirsiniz.

Harem’in bahçesine çıkarsanız, burada Dolmabahçe Saat Müzesi ile karşılaşıyorsunuz. Oldukça güzel bir kısım. Mutlaka gezmenizi tavsiye ediyoruz. Çünkü içerisinde çok değerli parçalar var. Milli Saraylar Saat Koleksiyonuna ait örneklerin bulunduğu müze içerisinde Fransız, İngiliz ve Osmanlı Mevlevi saat ustalarına ait ince işçilik gerektiren çok değerli saatler yer alıyor. Bir sonraki kısım ise tören salonu. Burası sadece İstanbul’un ya da Türkiye’nin değil, Dünya’nın en büyük taht odası. Gerçekten de oldukça ihtişamlı bir tarza sahip.

Dolmabahçe Sarayı’nın en önemli alanlarından biri de Atatürk’ün odası. 10 Kasım 1938 yılında saat 09.05 geçe Dolmabahçe Sarayı’nda hayatını kaybeden Mustafa Kemal Atatürk’ün odası burası. Oda içerisinde Atatürk’ün yatağı Türk bayrağı örtülü bir şekilde sergileniyor. Yine bu kısımda Mustafa Kemal Atatürk’ün kullandığı banyoyu görebiliyorsunuz.