Teoloji sözcük anlamı olarak tanrıbilim demektir. (yunanca θεος, theos, "tanrı", + λογος, logos, "bilim"), ilahiyat. Bugün sıklıkla dini konular ile ilgilenen bilim anlamında kullanılmaktadır. teoloji ile ilgilenen kişiye, teolog, ilahiyatçı veya tanrıbilimci denir.

Teoloji (erekbilim) : evren bir ereğe göre oluşmuştur. genelde, tanrı’nın evreni bilinçli ve planlı bir biçimde yarattığını savunan bir görüştür.

Modern dönem öncesi kurulan pek çok üniversite, kilise okullarından ve manastır kurumlarından dönüştürülmüştür. Bu sebeple, Ortaçağ'da teoloji, üniversitelerin temel araştırma alanlarının en ön sıralarında gelmekte ve teolojiye "Bilimlerin Kraliçesi" (The Queen of the Sciences) adı verilmekteydi. Bu önceliğinden ötürü bu okulların müfredatlarında, Kilise Kanunları gibi dersler yer almakta ve bu dersler ile kiliseye hizmet edecek genç insanlar yetiştirmeleri amaçlanmakta idi. Hatta bu üniversitelerin dua etme, vaaz verme veya ayinleri de içeren şapelleri de bulunmaktaydı.
 
Aydınlanmayla birlikte üniversiteler değişmeye ve ve hümanistik bir perspektifle farklı alanlardaki konuları öğretmeye başladılar. Teoloji artık ana konular arasında yer almıyordu ve üniversiteler, kurulu kiliselere din adamı yetiştirmenin dışında da amaçlar edinmeye başlamışlardı. Sonuç olarak teoloji, inancı ele alış şeklinin inancın içinden olması farkı ile aynı konuyu ele alan diğer akademik disiplinlerden ayrıldı. Çoğu "Kilise Babası", teologu "hakiki olarak dua eden kişi" olarak tanımlamaktadır. Dindar olmayan teologlar bu görüşle uyuşmasa da teoloji aşağıdaki disiplinlerden ayırt edilmelidir. Din bilimleri şu beş başlık altında incelenir:
 Karşılaştırmalı din / Dini araştırmalar - Comparative religion / Religious studies
 Din felsefesi - Philosophy of Religion
 Din psikolojisi - Psychology of Religion
 Din sosyolojisi - Sociology of Religion
 Dinler tarihi - History of Religions
 
Tüm bu disiplinler dine hümanistik varsayımlarla yaklaşır ve teolojiden farklı olarak dini inanç ve deneyimin tek biçimliliğini öne sürerler.

Teolojinin Dalları

Hıristiyan teolojisinin alt dalları

 Angelology: Melek bilim.
 Bibliology: Vahyin doğası ve vasıtaları.
 Hermenötik: Kutsal metnin yorumu.
 Christology: İsa Mesih, Mesih'in doğası, Mesih'teki ilahi ve beşerilik arası ilişki.
 Misyoloji: İncil mesajının yayılmasının yolları, metodolojisi.
 Soteryoloji: Kurtuluşun yolları ve araçları.
 Patroloji: İlk dönem Kilise Babalarını inceler.

İslam teolojisinin alt dalları

 Tefsir: Kur'an'ın açıklanması ve açıklanmasına ilişkin usûl bilgisi.
 Kıraat: Kur'an'ın farklı okunuş biçimlerini ve bu okunuş farklılıklarından kaynaklanan farklı anlam ve yorumlarla ilgilenen bilim dalıdır.
 Hadis: İslam peygamberi Muhammed'in söz ve davranışlarını araştırır.
 Fıkıh: İslam hukuku ve ibadet ile ilgili konuları inceler.
 Kelam: İslam itikadını akli, felsefi yöntemlerle açıklamaya çalışır, inanç ile ilgili konuları inceler.
 Tasavvuf: İslamiyet'in mistik yönüdür; kişileri manevi yönden geliştirecek unsurlar ile ilgilenir.
 İslam Mezhepleri Tarihi: Müslümanlar arasında ortaya çıkmış itikadi, fıkhi ve siyasi mezhepleri inceler.

İslam Teolojisi

Allah'ın varlığı ve nitelikleriyle ilgili konuları ele alan bir bilim kolu, tanrı bilimi, İslam dini ilimlerinin bütününe verilen ad, İlahiyattır. İlah ve çoğul -at eki Arapça kökenli olmasına karşın İlahiyat şeklindeki bir adlandırma Türkçe dışındaki dillerde bulunmamaktadır. Arapça'da benzer anlamda Ulum-u Diniyye tabiri kullanılmaktadır.
 
İslam tarihinde Muhammed'den hemen sonra doğup gelişen bir kısmı kutsal metin bir kısmı İslam peygamberinin söz ve davranışları veya İslamiyet'in çeşitli felsefi ekollere ve ana akım din anlayışının dışındaki akımlara karşı genel akımı akli/felsefi metotlarla savunan kelam gibi dalların tümü İslam ilahiyatı içerisinde yer almaktadır.

Hıristiyan Teolojisi ile İslam Teolojisinin Karşılaştırılması

Hıristiyan teolojisi içinde toplumsal kurallar ve davranış biçimlerini, peygamberin sözlerini ve tarihi de barındıran İslam ilahiyatından bir yönüyle benzeşmekte bir yönüyle de ayrılmaktadır. Tanrı ve fizikötesi diğer konuları felsefe dilini özellikle Aristocu felsefe metotlarını kullanarak ispatlamaya çalışmasıyla, Hıristiyan teolojisi ve İslam kelamı birbirine çoğunlukla benzemektedir. Ancak İslam ilahiyatı bu apolejetik (dini savunma) ihtiyacını kelamla savunurken bir yandan da fıkıh denilen ve bugünkü hukuk ve siyaset bilimi içine giren alanlarda da hem dogmaya dayalı tasvir hem de dogma ile bağlı akılla (fıkıh Arapça'da anlamaya çalışmak manasına gelmektedir) oluşan yeni durumlara dinden hüküm ortaya koymaya çalışmıştır. Her iki dinin karakteristik yapısı ve teolojileri arasında böyle bir farkın ortaya çıkmasına yol açmıştır. İslam kelamının Islamic Theology, İslam hukuku'nun da Islamic Law olarak İngilizce'ye çevirilmesinin ardında da bu ayrımları belirtme ihtiyacı bulunmaktadır.