Cevap : Eleştirel Okuma Nasıl Yapılır MAdde MAdde Aşamaları
Bir kitabı, makaleyi, haberi okurken değerlendirmemizi kolaylaştırmak için dikkat etmemiz gereken 4 ana husus vardır.

1) VERİLEN BİLGİLERİ GRUPLANDIRMAK
• Estetik içerikli ifadeler
• Kültürel: fikirler, örf, adetlerle alakalı ifadeler
• Ekonomik içerikli ifadeler
• Etik: Doğru, yanlış kavramları ile ilgili ifadeler
• Ticari: para durumları ile ilgili ifadeler
• Yasalarla alakalı ifadeler
• Tarihle ilgili ifadeler
• İnsancıl yaklaşımlarla alakalı ifadeler
• Hayır severliğe yönelik ifadeler
• Felsefi: Bilginin derinlemesine araştırılmasına yönelik ifadeler
• Politik: Hükümet, devlet ile ilgili ifadeler
• Bilimsel: Sistematik ve deneysel yaklaşımlar
• Sosyolojik: İnsan toplumunun gelişimi ve organizasyonu ile ilgili ifadeler
• Safsatacı: Çok zekice görünen ama yanıltıcı ifadeler

2) İÇERİĞİ SORGULAMAK
a) Ana Argüman - iddia ve delil
A) Ana argüman (fikir), iddia nedir?
B) Varsa daha küçük iddialar nelerdir?
C) Delil ( yazar hangi araştırmalar, örnekler vb diğer delilleri kullanmaktadır?)
D) Deliller tutarlı mı? Yeterli mi? Nasıl toplanıyor? Sonuçla çelişiyor mu?
E) Okuyanların ikna olmaları için ne çeşit yöntemlere başvurulmuşur?
F) Duygulara hitap ediyor mu? Nasıl?
G) Herhangi bir zanda bulunuluyor mu?

b) Yazar
• Yazar kimdir?
• Ehliyeti nasıldır?
• Yazarı belirtilen anafikri, sonucu çıkartmaya ne teşvik etmiştir?
• Yazarın bu argümanla okuyucudan ne yapmasını istediğini tahmin ediyorsun?

c) Sorular
• Yazar hangi soruları sormaktadır?
• Yazar hangi daha büyük sorunlarla boğuşmaktadır?
• Yazı senin için hangi soruları üretmektedir?

3) OKURKEN NOT ALMAK
Okurken not almanın pek çok faydaları vardır.
a) Okumayla meşgul olan gözlerinizin ve ilgili beyin kısmınızın dinlenmesini sağlar. Bu Eleştirel
Düşünme aktivitesindeki yoğun bir okuma sürecinde özellikle faydalı olacaktır.
b) Yazma motor hafıza ile alakalı olduğundan bilginin hatırlanması daha kolay olur.
Pek çok kişi kendi el yazılarıyla yazdıkları bilgilerin hatırlanmasının daha kolay olduğunu
söylerler.
Her şeyi yazmak yerine seçici davranmak bilgileri gelecekte daha iyi hatırlamamızı sağlar.
c) Yazarken çeşitli kaynaklardan aldığımız konu ile ilgili materyalleri de ifadenin yanına not
düşmek tekrar okuduğumuzda bilgi ve onunla alakalı bilgiler yoluyla konuyu daha iyi
özümsememize yol açar.

Eleştirel Okumayı Desteklemek için nasıl not alabiliriz?
Alınacak notlar şu sorulara cevap niteliğinde olmalıdır.
- Bir fikir, kelime gerçekte ne anlama gelmektedir?
- Ana argüman (fikir) nedir?
- Argümanın zayıf ve güçlü yanları nelerdir?
- Sebepler argümanı destekliyor mu?
- Oluşturulan sebepler için delil gösteriliyor mu?
- Konuyla ilgil daha önceden bildiklerimle bir karşılaştırma yapabilirmiyim?
- İfadeler diğer kişilerin konuyla alakalı söyledikleriyle uyumlu mu?
- Benim güncel fikirlerimle alkalı ve faydalı mı?
- Okuduğum şey konuyla alakalı olarak yapılan önceki araştırmalara nasıl bir katkıda
bulunmaktadır?
-Okuduğum materyal herhangi düşünme hatası içeriyormu?

4) OKUMA SIRASINDA YAPILABİLECEK HATALARA KARŞI DİKKATLİ OLMAK
• Okumaya aşırı odaklanma
Okuma çok yavaştır. Yakın okuma Eleştirel Düşünmenin bir parçası olduğu halde burada
Kelimeler ve bölümler üzerinde aşırı odaklanma vardır.
• Yetersiz Odaklanma
Okuma çok yüzeyseldir. Ana argümanlar ve teorilerin spesifik detaylar ve delillerle nasıl
desteklendiğine dair bir anlayış yoktur.
• Tam üsluba yetersiz dikkat
Olumlu - Olumsuzluğu ifade eden kelimeleri gözden kaçırmak
Tekrarlama var mı, yok mu?
• Ne ifade edildiğine dair uygulamaları doğru bir şekilde ana hatlarıyla çıkarmada yetersizlik
Kelimelerin tam manası
İnce detaylar
Büyük Resim
İfade edilmeyen dolaylı anlatımlar, imalar, zanlar

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap : Tenkidci Okuma için Stratejiler
Kendine aşağıdaki soruları sor:
1. Tartışılan konu nedir?
2. Bu konuyla ilgili yazar ne gibi bir sonuça ulaştı?
3. Yazar öyle inanmasına sebeler nelerdir?"
4. Seni enayi yerine koyabilecek kötü sebepler (acıma, korku, istatistiklerin suistimali vb.) için alarmda ol.
5. Yazar olguları mı yoksa görüşlerini mi kullandı?
6. Olgular ispatlanabilir.
7. Yorumlar ispatlanamaz ve gürültü muhakemesine dayalı olabilir.
8. Yazar tarafsız kelimeler mi yoksa duygusal kelimeler mi kullandı?
9. Tenkidci okuyucu sebeplerin açık olup olmadığını anlamak için yazıdaki dilin ötesine bakar.

Tenkidci Düşünenin Karakter Özellikleri
1. Onlar kendilerine karşı dürüsttürler
2. Onlar kullanılmaya karşı direnirler
3. Onlar şaşırtmalrın üstesinden gelirler
4. Onlar sorgularlar
5. Onlar yargıları delillere dayındırırlar
6. Onlar olaylar arasındaki ilşkiyi ararlar
7. Onlar bağımsızdırlar

Vincent Ryan Ruggiero'nun Critical Thinkingadlı eserinden uyarlanmıştır.