Sözlükte ŞEKİL Nedir:
Bir nesnenin dış çizgileri bakımından niteliği, dıştan görünüşü, biçim:

Sözlükte TARZ Nedir:
özel oluş veya davranış biçimi, üslüp:

Sözlükte FORM Nedir:
Biçim, şekil:

Sözlükte YÖNET Nedir:
yok

Sözlükte SURET Nedir:
1. Görünüş, biçim: İnsan suretinde bir ağaç.
2. Yazı veya resim kopyası, nüsha: Bunun bir suretini almalı.
3. Biçim, yol, tarz: “Onlar daimî surette güzeli, iyiyi, doğruyu görmemeye mahkum olmuşlardır.” -A. H. Çelebi.
4. İslam felsefesinde, varlığın görünen yanı, beş duyu ile algılanan yönü.
5. hlk. Resim, fotoğraf.
6. esk. Yüz, çehre.
7. Resim, fotoğraf
8. Karagöz oyunundaki kişi, hayvan ve dekor resimlerine Karagözcülerce verilen ad. (Buna tasvir de denir.)
9. Yol, biçim. örnek.

Sözlükte SİMGE Nedir:
1. Sembol
2. Duyularla ifade edilemeyen bir şeyi belirten somut nesne veya işaret, remiz, rumuz, timsal, sembol.
3. Bir kavramın uzlaşımsal ya da üzerinde uzlaşıma varılmış gösterimi.
4. Soyut bir kavramı, örneğin bir ülküyü, amacı ya da düşünceyi gösteren ve anlamı herkesçe bilinen biçim, harf, bitki vb. im.
5. Ruh çözümlemesinde bilinçsiz bir düşünceyi, duygu ya da isteği belirten herhangi bir im.
6. Bir öğe, nesne, nitelik vb. gösteren harf, biçim, im.
7. Belli bir insan öbeğinin uzlaşım yoluyla kendisine belli bir anlam verdiği im.
8. Bir şeyi gösteren, bir anlamı, bir düşünceyi görülenebilir kılan im.
9. Görülmez bir gerçekliği canlandıran imge ya da özdeksel nesne, örneğin, güvercin barışın simgesidir.
10. Bir öğeyi ya da bir öğeciği gösteren kısaltım; örneğin C = karbon, Fe = demir.
11. Değer, konum, işlem, doğrultu gibi nicedikleri gösteren isteğe bağlı ya da geleneksel im.
12. (Resim) (Yun. sumbolon = uygun işaret) Soyut bir kavramı somutlaştıran biçim.
13. Bireylerin, düşün, duyu, istek, buyruk ve eylemleriyle, çevrelerinde gördüklerini anlatmak için kullandıkları kimi çizgi, biçim, resim, ses, doğal ve yapay nesne, insan, hayvan, bitki ya da bunlara ilişkin ürün ve organlardan oluşan geleneksel düzen.
14. Bir öğe, özdek, nesne, nitelik , bağıntı vb.gösteren harf, biçim, im.
15. Sınıflandırmada kullanılan ve belli bir anlam yüklenmiş harf, rakam ve imlerin tümü.
16. Bir niceliği, matematiksel işlemi veya bir cihazı gösteren harf veya şekil.Sembol.
17. Çoklukları, işlemleri ya da bağıntıları göstermeye yarayan im ya da imce.
18. Yazarken zamandan kazanmak amacıyla bir ya da birkaç sözcüğü özümlemek üzere kullanılan kısa işaret. (Bunlar çoğunlukla asıl sözcüğün ilk harfleri ile yapılır.)
19. Bir imge ya da düşünü olarak dış gerçekleri yansıtan anlıksal bir görüntü.
20. Bir ekinsel ortamda belli bir duygu, eylem ya da tutumu gösteren bir birey, deyim, çizge, nesne ya da çalım.
21. Bir görüşme çizinliğinde yazılı soruları konuşma diline dönüştürmek, soruları anlamına uygun olarak dile getirme konusunda görüşmeciye kılavuzluk etmek üzere duraklama, vurgulama gibi durumları gösteren belirteç.

Sözlükte MODEL Nedir:
model nedir ? model, fiziksel hayata ait gerçekliklerin bir takım anlamlı sembollerle ifade edilmesidir. diğer taraftan model gerçek hayatta olması gerektiği düşünülenin ifadesidir. yani gerçekliğin idealleştirilmiş halidir. çoğu kez karmaşık olanın basite indirgenmesidir. aslında gerçeklik hiç bir zaman bir model ile yüzde yüz ifade edilemez. bu anlamda model gerçekliğin daha basitleştirilmiş halidir. gerçek hayat çoğu kez bir model ile tam anlamıyla ifade edilemez. bunun en önemli nedeni, model oluşturulurken yeterince ifade edilemeyen, anlaşılamayan, ya da modelin oluşturulması esnasında ortada olmayan gerçeklikler sebebiyle yapılan varsayımlardır. örneğin, fizikçiler serbest düşmenin modelini oluşturup hesapları yaparken, havanın direncini yok farzettiklerinden (yoksayım demek daha uygun olacak) gökyüzünden aynı anda yere bırakılan 10 tonluk bir demir ile birkaç gramlık tüyün aynı zamanda yere düşeceğini hesaplarlar. birisini model alan kişi o kişiyi ideal olarak kabul etmekte ve her ne kadar onun aynısı olamasa da onun gibi olmaya çalışmaktadır. modacıların yeni giysi tasarımlarını ve takı ürünlerini insanlara göstermek için yararlandıkları foto modellere bakalım. fiziksel görünüş itibarıyle idealleştirilmiş ölçüler esas alınarak seçilen modellerin üzerinde sergiledikleri elbiseler acaba kaç insanda aynı güzellikte durabilir?

Sözlükte KÖKEN Nedir:
Kavun, karpuz, kabak gibi bitkilerin toprak üstünde yayılan dalları.

Sözlükte KALIP Nedir:
Bir şeye biçim vermeye veya eski biçimini korumaya yarayan araç:

Sözlükte UYAK Nedir:

Uyak (Kafiye) Nedir

Dize sonlarında yazılışları aynı görev ve anlamları farklı olan ses, ek ya da sözcüklerin kullanılmasıyla oluşan ses benzerliğine uyak denir. Başka bir tanımla mısra sonlarındaki yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı kelimelerin, eklerin benzerliğine uyak/kafiye denir. Dize sonlarındaki tek ses benzerliğine yarım uyak, iki ses benzerliğine tam uyak, üç ve daha fazla ses benzerliğine ise zengin uyak denir.

Uyak ve Kafiye Ne İşe Yarar

 a) Her mısranın ahenkli bir durgu ile kesilmesini sağlar.
 b) Kafiye şiirin akılda kolayca kalmasını temin eder.
 c) Anlamca ilgisiz görünen mısraları kaynaştırır.
 d) Yeni fikirlerin bulunmasına katkıda bulunur.
 e) Şiire söyleyiş güzelliği kazandırır.

Uyak (Kafiye) Çeşitleri

1- Yarım Uyak (Kafiye)

- Tek ses benzeşmesine dayanan kafiyeye yarım kafiye denir.
- Genellikle Halk Edebiyatında kullanılır.

Benim çektiğimi kim çeker
Gözlerinden kanlı yaş döker
Bulanık bulanık akar
Dağların seliyim şimdi

(“-er“: Redif | “-k“: Yarım Kafiye)

2- Tam Uyak (Kafiye)

- İki ses benzeşmesine dayanan kafiyeye tam kafiye denilir.

Orhan zamanından kalma bir duvar
Onunla bir yaşta ihtiyar çınar

(“-ar“: Tam Kafiye)

Zamanla nasıl değişiyor insan
Hangi resmime baksam ben değilim
Nerde o günler, o şevk, o heyecan
Bu güler yüzlü adam ben değilim
Yalandır kaygısız olduğum, yalan

(“-an“: Tam Kafiye | “-ben değilim“: Redif | “-am“: Tam Kafiye)

Not: Dilimize yabancı dillerden geçmiş “â, î, û” gibi uzun sesler iki ses değerine sahiptirler. Dizeler arasında sadece bu seslerden oluşan bir benzeşme varsa bu tam kafiyedir.

3- Zengin Uyak (Kafiye)

- İkiden fazla sesin benzeşmesiyle oluşan kafiyeye denir.
- Daha çok Divan şiirinde kullanılır.Çok sürse ayrılık, aradan geçse çok sene
Biz sende olamazsak bile sen bizdesin gene(“-ene“: Zengin Kafiye)Bin bahçeli beldemizi yâd ellere bıraktık
Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık(“-tık“: Zengin Kafiye)

4- Tunç Uyak (Kafiye)

- Kafiyedeki kelimelerden birinin, diğerini içinde aynen bulunması yani tekrar edilmesiyle oluşan kafiyeler tunç kafiye denir.

Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

(“-aşarım“: Tunç Kafiye)

Bursa’da bir eski cami avlusu
Mermer şadırvanda şakırdayan su

(“-su“: Tunç Kafiye)

Bir eşek var idi zâif u nizâr
Yük elinden katı şikeste vü zâr

(“-zâr“: Tunç Kafiye)

5- Cinaslı Uyak (Kafiye)

- Yazılışları ve okunuşları aynı anlamı farklı olan kelimelerle yapılan kafiyeye cinaslı kafiye denir.
- Cinaslı kelimeler daha çok manilerde kafiye olarak kullanılır.

Niçin kondun a bülbül
Kapımdaki asmaya
Ben yârimden vazgeçmem
Götürseler asmaya

(“-asmaya“: Cinaslı Kafiye)

Kararmış kara gözler
Dermanım kara gözler
Gemim deryada kaldı
Yelkenim kara gözler

(“-kara gözler“: Cinaslı Kafiye

Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç
Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç

(“-geç“: Cinaslı Kafiye)

Redif Nedir

- Şiirde kafiyeden sonra gelen yapı ve anlam bakımından benzerlik taşıyan eklere, kelimelere veya kelime gruplarına redif denir.
- Halk şiirimizde redife kafiyeden daha çok önem verilmiştir.
- Redif kelimesinin sözlük anlamı “arkadan gelen”dir.

Aşk bir şem-i ilahîdir benim pervânesi -si: Redif
Şevk bir zincirdir gönlüm ânın divânesi -vâne: Zengin kafiye

Efendimsin cihânda itibârım varsa sendendir – ım varsa sendendir: Redif
Meyân-ı âşıkânda iştihârım varsa sendendir -âr(aar olduğundan): Zengin Kafiye Şeyh Galib

Bizim elde bahar olur, yaz olur – olur : Redif
Göller dolu ördek olur, kaz olur – az: Tam Kafiye
Sevgi arasında yüz bin naz olur
Suçumu bağışla, ben sana kurban

Uyak (Kafiye) Örnekleri

1) Yarım Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek-1
Ben çektiğim kimler çeker
Gözlerim kanlı yaş döker
Bulanık bulanık akar
Dağlarım seliyim şimdi

Örnek-2
İstedim kendimi bu göle atam
Elimi uzatıp yavruyu tutam

Örnek-3
Üstümüzden gelen boran kış gibi
Şahin pençesinde yavru kuş gibi
Seher sabahında rüya düş gibi
Çağıta bağırta aldı dert beni

2) Tam Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek-1
Yollarda kalan gözlerimin nurunu yordum,
Kimdir o, nasıldır diye rüzgarlara sordum,
Hulyamı tutan bir büyü var onda diyordum


Örnek-2
Sen miydin o afet ki dedim, bezm-i ezelde
Bir kanlı gül ağzında ve mey kasesi elde,
Bir sofrada içtik, ikimiz aynı emelde,
Karşımda uyanmış gibi bir baktı sarardı.

Örnek-3
On atlıya karar verdim yaşını
Yenice sevdaya salmış başını
El yanında yakar gider kaşını
Tenhalarda gülüşünü sevdiğim.

3) Zengin Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek-1
Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk,
Soğuk bir mart sabahı.. Buz tutuyor her soluk

Örnek-2
Baygın bir ihtizaz ile bi-huş akar dere,
Sahillerinde çocuklar uzanmış çemenlere…

Örnek-3
Miskin Yunus biçareyim
Baştan ayağa yareyim
Dost ilinden avareyim
Gel gör beni aşk neyledi

4) Tunç Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek 1
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

(“-aşarım“: Tunç Kafiye)

Örnek 2
Bursa’da bir eski cami avlusu
Mermer şadırvanda şakırdayan su

(“-su“: Tunç Kafiye)

5) Cinaslı Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek-1
Niçin kondun a bülbül
Kapımdaki asmaya
Ben yarimden vazgeçmem
Götürseler asmaya


Örnek-2
Bilmem ki yaz mı gelmiş
Niçin açmış gül erken
Aklımı kayıp ettim
Nazlı yarim gülerken

Örnek-3
Kendin çöz kendin tara Bağ bana
Değmesin el başına Bahçe sana bağ bana
Ben yarime kavuştum Değme zincir kar etmez
Darısı el başına Zülfün teli bağ bana

Redif Örnekleri

Örnek-1
Bizim elde bahar olur, yaz olur.
Göller dolu ördek olur, kaz olur.
Sevgi arasında yüz bin naz olur.
Suçumu bağışla, ben sana kurban.

Örnek-2
Bu ıslıkla uzayan, dönen, kıvrılan yollar,
Uykuya varmış gibi görünen yılan yollar
Başını kaldırarak boşluğu dinliyordu.
Gökler bulutlanıyor, rüzgar serinliyordu.

Sözlükte FORMAT Nedir:
format : ingilizce format. “boyut, ölçü, kitap boyutu” anlamında dilimizde kullanılan bu söz için kurulumuz, boyut veya çokluk ekiyle boyutlar kelimelerini önermektedir. örnekler: masrafı ve maliyeti düşünerek daha ucuz boyutları seçiyorlar. gazetenin bu boyutlarla çıkması ek masraflar gerektiriyor. sözün bilgisayar alanındaki kullanımları için de biçim ve biçimlemek karşılıkları önerilmiştir.

Sözlükte DALAN Nedir:
Lobi

Sözlükte FASON Nedir:

Fason Nedir

1. Fason üretim veya kısaca Fason, gerçek üretici firmadan anlaşma üzerine toplu ürün sipariş ederek, ürünlere gerçek üretici adını değil de sipariş verenin adının yazdırılmasıdır.
2. Fason: Ticaret malzemesi marka sahibi tarafından karşılanarak başka bir firmaya yaptırılan mal, fason mal.
3. Kesim
4. Harici işleme

Fason Örnekleri

1. Nike spor ürünleri markasının kendi fabrikalarında değil tayland, malezya gibi ülkelerde ürettirdiği mallara kendi markasını etiketlemesi gibi. Çünkü bu ülkelerde işçi ve hammadde daha ucuz. Ürün kalitesi düşüyor fakat marka vurularak bu ürün piyasaya sunuluyor.
2. Toshibanın kendi fabrikaları varken üretim azlığı nedeniyle yine üçüncü dünya ülkerinde ürünlerini ürettirip sattırması
3. Günümüzde herkesin bildiği üzere dünyadaki bütün büyük markaların üretiminin çindeki fabrikalara yaptırıp sonra üzerlerine kendi markalarını basmaları. Çünkü markanın kendisi olduğu ülkede üretse maliyeti 5-6 kat artacak çinde ucuz işgücü ve malzeme nedeniyle çok daha ucuza malediyor. İşte bu işlemlere fason üretim deniyor.

Sözlükte FORMA Nedir:
Biçim, şekil.

Sözlükte HEYET Nedir:

1. Konsey: Heyet veya Kurul, Bir işi yapmak, yönetmek ve o işle ilgilenmekle veya bir kurumu temsil etmekle görevli topluluğa verilen isim.
2. Konsey; bir işi yapmak, yönetmek veya bir kurum ve kuruluşu temsil etmek için görevlendirilmiş kişilerden oluşmuş topluluk, heyet, konsey, asamble.
3. Bazı sorunları görüşüp tartışmak için toplanan meclis: milli güvenlik konseyi. birleşmiş milletler güvenlik konseyi.

Heyet Örnekleri

 Avrupa Konseyi
 Heyet-i Temsiliye
 Bakanlar Kurulu
 Disiplin Kurulu
 Radyo Televizyon Üst Kurulu
 Sigorta Teftiş Kurulu
 Kaçakçılık İstihbarat Koordinasyon Kurulu

Sözlükte MODEL Nedir:
model nedir ? model, fiziksel hayata ait gerçekliklerin bir takım anlamlı sembollerle ifade edilmesidir. diğer taraftan model gerçek hayatta olması gerektiği düşünülenin ifadesidir. yani gerçekliğin idealleştirilmiş halidir. çoğu kez karmaşık olanın basite indirgenmesidir. aslında gerçeklik hiç bir zaman bir model ile yüzde yüz ifade edilemez. bu anlamda model gerçekliğin daha basitleştirilmiş halidir. gerçek hayat çoğu kez bir model ile tam anlamıyla ifade edilemez. bunun en önemli nedeni, model oluşturulurken yeterince ifade edilemeyen, anlaşılamayan, ya da modelin oluşturulması esnasında ortada olmayan gerçeklikler sebebiyle yapılan varsayımlardır. örneğin, fizikçiler serbest düşmenin modelini oluşturup hesapları yaparken, havanın direncini yok farzettiklerinden (yoksayım demek daha uygun olacak) gökyüzünden aynı anda yere bırakılan 10 tonluk bir demir ile birkaç gramlık tüyün aynı zamanda yere düşeceğini hesaplarlar. birisini model alan kişi o kişiyi ideal olarak kabul etmekte ve her ne kadar onun aynısı olamasa da onun gibi olmaya çalışmaktadır. modacıların yeni giysi tasarımlarını ve takı ürünlerini insanlara göstermek için yararlandıkları foto modellere bakalım. fiziksel görünüş itibarıyle idealleştirilmiş ölçüler esas alınarak seçilen modellerin üzerinde sergiledikleri elbiseler acaba kaç insanda aynı güzellikte durabilir?

Sözlükte ŞEKİL Nedir:
Bir nesnenin dış çizgileri bakımından niteliği, dıştan görünüşü, biçim:

Sözlükte TARZ Nedir:
özel oluş veya davranış biçimi, üslüp:

Sözlükte FORM Nedir:
Biçim, şekil:

Sözlükte YÖNET Nedir:
yok

Sözlükte SURET Nedir:
1. Görünüş, biçim: İnsan suretinde bir ağaç.
2. Yazı veya resim kopyası, nüsha: Bunun bir suretini almalı.
3. Biçim, yol, tarz: “Onlar daimî surette güzeli, iyiyi, doğruyu görmemeye mahkum olmuşlardır.” -A. H. Çelebi.
4. İslam felsefesinde, varlığın görünen yanı, beş duyu ile algılanan yönü.
5. hlk. Resim, fotoğraf.
6. esk. Yüz, çehre.
7. Resim, fotoğraf
8. Karagöz oyunundaki kişi, hayvan ve dekor resimlerine Karagözcülerce verilen ad. (Buna tasvir de denir.)
9. Yol, biçim. örnek.

Sözlükte SİMGE Nedir:
1. Sembol
2. Duyularla ifade edilemeyen bir şeyi belirten somut nesne veya işaret, remiz, rumuz, timsal, sembol.
3. Bir kavramın uzlaşımsal ya da üzerinde uzlaşıma varılmış gösterimi.
4. Soyut bir kavramı, örneğin bir ülküyü, amacı ya da düşünceyi gösteren ve anlamı herkesçe bilinen biçim, harf, bitki vb. im.
5. Ruh çözümlemesinde bilinçsiz bir düşünceyi, duygu ya da isteği belirten herhangi bir im.
6. Bir öğe, nesne, nitelik vb. gösteren harf, biçim, im.
7. Belli bir insan öbeğinin uzlaşım yoluyla kendisine belli bir anlam verdiği im.
8. Bir şeyi gösteren, bir anlamı, bir düşünceyi görülenebilir kılan im.
9. Görülmez bir gerçekliği canlandıran imge ya da özdeksel nesne, örneğin, güvercin barışın simgesidir.
10. Bir öğeyi ya da bir öğeciği gösteren kısaltım; örneğin C = karbon, Fe = demir.
11. Değer, konum, işlem, doğrultu gibi nicedikleri gösteren isteğe bağlı ya da geleneksel im.
12. (Resim) (Yun. sumbolon = uygun işaret) Soyut bir kavramı somutlaştıran biçim.
13. Bireylerin, düşün, duyu, istek, buyruk ve eylemleriyle, çevrelerinde gördüklerini anlatmak için kullandıkları kimi çizgi, biçim, resim, ses, doğal ve yapay nesne, insan, hayvan, bitki ya da bunlara ilişkin ürün ve organlardan oluşan geleneksel düzen.
14. Bir öğe, özdek, nesne, nitelik , bağıntı vb.gösteren harf, biçim, im.
15. Sınıflandırmada kullanılan ve belli bir anlam yüklenmiş harf, rakam ve imlerin tümü.
16. Bir niceliği, matematiksel işlemi veya bir cihazı gösteren harf veya şekil.Sembol.
17. Çoklukları, işlemleri ya da bağıntıları göstermeye yarayan im ya da imce.
18. Yazarken zamandan kazanmak amacıyla bir ya da birkaç sözcüğü özümlemek üzere kullanılan kısa işaret. (Bunlar çoğunlukla asıl sözcüğün ilk harfleri ile yapılır.)
19. Bir imge ya da düşünü olarak dış gerçekleri yansıtan anlıksal bir görüntü.
20. Bir ekinsel ortamda belli bir duygu, eylem ya da tutumu gösteren bir birey, deyim, çizge, nesne ya da çalım.
21. Bir görüşme çizinliğinde yazılı soruları konuşma diline dönüştürmek, soruları anlamına uygun olarak dile getirme konusunda görüşmeciye kılavuzluk etmek üzere duraklama, vurgulama gibi durumları gösteren belirteç.

Sözlükte MODEL Nedir:
model nedir ? model, fiziksel hayata ait gerçekliklerin bir takım anlamlı sembollerle ifade edilmesidir. diğer taraftan model gerçek hayatta olması gerektiği düşünülenin ifadesidir. yani gerçekliğin idealleştirilmiş halidir. çoğu kez karmaşık olanın basite indirgenmesidir. aslında gerçeklik hiç bir zaman bir model ile yüzde yüz ifade edilemez. bu anlamda model gerçekliğin daha basitleştirilmiş halidir. gerçek hayat çoğu kez bir model ile tam anlamıyla ifade edilemez. bunun en önemli nedeni, model oluşturulurken yeterince ifade edilemeyen, anlaşılamayan, ya da modelin oluşturulması esnasında ortada olmayan gerçeklikler sebebiyle yapılan varsayımlardır. örneğin, fizikçiler serbest düşmenin modelini oluşturup hesapları yaparken, havanın direncini yok farzettiklerinden (yoksayım demek daha uygun olacak) gökyüzünden aynı anda yere bırakılan 10 tonluk bir demir ile birkaç gramlık tüyün aynı zamanda yere düşeceğini hesaplarlar. birisini model alan kişi o kişiyi ideal olarak kabul etmekte ve her ne kadar onun aynısı olamasa da onun gibi olmaya çalışmaktadır. modacıların yeni giysi tasarımlarını ve takı ürünlerini insanlara göstermek için yararlandıkları foto modellere bakalım. fiziksel görünüş itibarıyle idealleştirilmiş ölçüler esas alınarak seçilen modellerin üzerinde sergiledikleri elbiseler acaba kaç insanda aynı güzellikte durabilir?

Sözlükte KÖKEN Nedir:
Kavun, karpuz, kabak gibi bitkilerin toprak üstünde yayılan dalları.

Sözlükte KALIP Nedir:
Bir şeye biçim vermeye veya eski biçimini korumaya yarayan araç:

Sözlükte UYAK Nedir:

Uyak (Kafiye) Nedir

Dize sonlarında yazılışları aynı görev ve anlamları farklı olan ses, ek ya da sözcüklerin kullanılmasıyla oluşan ses benzerliğine uyak denir. Başka bir tanımla mısra sonlarındaki yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı kelimelerin, eklerin benzerliğine uyak/kafiye denir. Dize sonlarındaki tek ses benzerliğine yarım uyak, iki ses benzerliğine tam uyak, üç ve daha fazla ses benzerliğine ise zengin uyak denir.

Uyak ve Kafiye Ne İşe Yarar

 a) Her mısranın ahenkli bir durgu ile kesilmesini sağlar.
 b) Kafiye şiirin akılda kolayca kalmasını temin eder.
 c) Anlamca ilgisiz görünen mısraları kaynaştırır.
 d) Yeni fikirlerin bulunmasına katkıda bulunur.
 e) Şiire söyleyiş güzelliği kazandırır.

Uyak (Kafiye) Çeşitleri

1- Yarım Uyak (Kafiye)

- Tek ses benzeşmesine dayanan kafiyeye yarım kafiye denir.
- Genellikle Halk Edebiyatında kullanılır.

Benim çektiğimi kim çeker
Gözlerinden kanlı yaş döker
Bulanık bulanık akar
Dağların seliyim şimdi

(“-er“: Redif | “-k“: Yarım Kafiye)

2- Tam Uyak (Kafiye)

- İki ses benzeşmesine dayanan kafiyeye tam kafiye denilir.

Orhan zamanından kalma bir duvar
Onunla bir yaşta ihtiyar çınar

(“-ar“: Tam Kafiye)

Zamanla nasıl değişiyor insan
Hangi resmime baksam ben değilim
Nerde o günler, o şevk, o heyecan
Bu güler yüzlü adam ben değilim
Yalandır kaygısız olduğum, yalan

(“-an“: Tam Kafiye | “-ben değilim“: Redif | “-am“: Tam Kafiye)

Not: Dilimize yabancı dillerden geçmiş “â, î, û” gibi uzun sesler iki ses değerine sahiptirler. Dizeler arasında sadece bu seslerden oluşan bir benzeşme varsa bu tam kafiyedir.

3- Zengin Uyak (Kafiye)

- İkiden fazla sesin benzeşmesiyle oluşan kafiyeye denir.
- Daha çok Divan şiirinde kullanılır.Çok sürse ayrılık, aradan geçse çok sene
Biz sende olamazsak bile sen bizdesin gene(“-ene“: Zengin Kafiye)Bin bahçeli beldemizi yâd ellere bıraktık
Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık(“-tık“: Zengin Kafiye)

4- Tunç Uyak (Kafiye)

- Kafiyedeki kelimelerden birinin, diğerini içinde aynen bulunması yani tekrar edilmesiyle oluşan kafiyeler tunç kafiye denir.

Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

(“-aşarım“: Tunç Kafiye)

Bursa’da bir eski cami avlusu
Mermer şadırvanda şakırdayan su

(“-su“: Tunç Kafiye)

Bir eşek var idi zâif u nizâr
Yük elinden katı şikeste vü zâr

(“-zâr“: Tunç Kafiye)

5- Cinaslı Uyak (Kafiye)

- Yazılışları ve okunuşları aynı anlamı farklı olan kelimelerle yapılan kafiyeye cinaslı kafiye denir.
- Cinaslı kelimeler daha çok manilerde kafiye olarak kullanılır.

Niçin kondun a bülbül
Kapımdaki asmaya
Ben yârimden vazgeçmem
Götürseler asmaya

(“-asmaya“: Cinaslı Kafiye)

Kararmış kara gözler
Dermanım kara gözler
Gemim deryada kaldı
Yelkenim kara gözler

(“-kara gözler“: Cinaslı Kafiye

Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç
Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç

(“-geç“: Cinaslı Kafiye)

Redif Nedir

- Şiirde kafiyeden sonra gelen yapı ve anlam bakımından benzerlik taşıyan eklere, kelimelere veya kelime gruplarına redif denir.
- Halk şiirimizde redife kafiyeden daha çok önem verilmiştir.
- Redif kelimesinin sözlük anlamı “arkadan gelen”dir.

Aşk bir şem-i ilahîdir benim pervânesi -si: Redif
Şevk bir zincirdir gönlüm ânın divânesi -vâne: Zengin kafiye

Efendimsin cihânda itibârım varsa sendendir – ım varsa sendendir: Redif
Meyân-ı âşıkânda iştihârım varsa sendendir -âr(aar olduğundan): Zengin Kafiye Şeyh Galib

Bizim elde bahar olur, yaz olur – olur : Redif
Göller dolu ördek olur, kaz olur – az: Tam Kafiye
Sevgi arasında yüz bin naz olur
Suçumu bağışla, ben sana kurban

Uyak (Kafiye) Örnekleri

1) Yarım Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek-1
Ben çektiğim kimler çeker
Gözlerim kanlı yaş döker
Bulanık bulanık akar
Dağlarım seliyim şimdi

Örnek-2
İstedim kendimi bu göle atam
Elimi uzatıp yavruyu tutam

Örnek-3
Üstümüzden gelen boran kış gibi
Şahin pençesinde yavru kuş gibi
Seher sabahında rüya düş gibi
Çağıta bağırta aldı dert beni

2) Tam Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek-1
Yollarda kalan gözlerimin nurunu yordum,
Kimdir o, nasıldır diye rüzgarlara sordum,
Hulyamı tutan bir büyü var onda diyordum


Örnek-2
Sen miydin o afet ki dedim, bezm-i ezelde
Bir kanlı gül ağzında ve mey kasesi elde,
Bir sofrada içtik, ikimiz aynı emelde,
Karşımda uyanmış gibi bir baktı sarardı.

Örnek-3
On atlıya karar verdim yaşını
Yenice sevdaya salmış başını
El yanında yakar gider kaşını
Tenhalarda gülüşünü sevdiğim.

3) Zengin Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek-1
Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk,
Soğuk bir mart sabahı.. Buz tutuyor her soluk

Örnek-2
Baygın bir ihtizaz ile bi-huş akar dere,
Sahillerinde çocuklar uzanmış çemenlere…

Örnek-3
Miskin Yunus biçareyim
Baştan ayağa yareyim
Dost ilinden avareyim
Gel gör beni aşk neyledi

4) Tunç Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek 1
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

(“-aşarım“: Tunç Kafiye)

Örnek 2
Bursa’da bir eski cami avlusu
Mermer şadırvanda şakırdayan su

(“-su“: Tunç Kafiye)

5) Cinaslı Uyak (Kafiye) Örnekleri

Örnek-1
Niçin kondun a bülbül
Kapımdaki asmaya
Ben yarimden vazgeçmem
Götürseler asmaya


Örnek-2
Bilmem ki yaz mı gelmiş
Niçin açmış gül erken
Aklımı kayıp ettim
Nazlı yarim gülerken

Örnek-3
Kendin çöz kendin tara Bağ bana
Değmesin el başına Bahçe sana bağ bana
Ben yarime kavuştum Değme zincir kar etmez
Darısı el başına Zülfün teli bağ bana

Redif Örnekleri

Örnek-1
Bizim elde bahar olur, yaz olur.
Göller dolu ördek olur, kaz olur.
Sevgi arasında yüz bin naz olur.
Suçumu bağışla, ben sana kurban.

Örnek-2
Bu ıslıkla uzayan, dönen, kıvrılan yollar,
Uykuya varmış gibi görünen yılan yollar
Başını kaldırarak boşluğu dinliyordu.
Gökler bulutlanıyor, rüzgar serinliyordu.

Sözlükte FORMAT Nedir:
format : ingilizce format. “boyut, ölçü, kitap boyutu” anlamında dilimizde kullanılan bu söz için kurulumuz, boyut veya çokluk ekiyle boyutlar kelimelerini önermektedir. örnekler: masrafı ve maliyeti düşünerek daha ucuz boyutları seçiyorlar. gazetenin bu boyutlarla çıkması ek masraflar gerektiriyor. sözün bilgisayar alanındaki kullanımları için de biçim ve biçimlemek karşılıkları önerilmiştir.

Sözlükte DALAN Nedir:
Lobi

Sözlükte FASON Nedir:

Fason Nedir

1. Fason üretim veya kısaca Fason, gerçek üretici firmadan anlaşma üzerine toplu ürün sipariş ederek, ürünlere gerçek üretici adını değil de sipariş verenin adının yazdırılmasıdır.
2. Fason: Ticaret malzemesi marka sahibi tarafından karşılanarak başka bir firmaya yaptırılan mal, fason mal.
3. Kesim
4. Harici işleme

Fason Örnekleri

1. Nike spor ürünleri markasının kendi fabrikalarında değil tayland, malezya gibi ülkelerde ürettirdiği mallara kendi markasını etiketlemesi gibi. Çünkü bu ülkelerde işçi ve hammadde daha ucuz. Ürün kalitesi düşüyor fakat marka vurularak bu ürün piyasaya sunuluyor.
2. Toshibanın kendi fabrikaları varken üretim azlığı nedeniyle yine üçüncü dünya ülkerinde ürünlerini ürettirip sattırması
3. Günümüzde herkesin bildiği üzere dünyadaki bütün büyük markaların üretiminin çindeki fabrikalara yaptırıp sonra üzerlerine kendi markalarını basmaları. Çünkü markanın kendisi olduğu ülkede üretse maliyeti 5-6 kat artacak çinde ucuz işgücü ve malzeme nedeniyle çok daha ucuza malediyor. İşte bu işlemlere fason üretim deniyor.

Sözlükte FORMA Nedir:
Biçim, şekil.

Sözlükte HEYET Nedir:

1. Konsey: Heyet veya Kurul, Bir işi yapmak, yönetmek ve o işle ilgilenmekle veya bir kurumu temsil etmekle görevli topluluğa verilen isim.
2. Konsey; bir işi yapmak, yönetmek veya bir kurum ve kuruluşu temsil etmek için görevlendirilmiş kişilerden oluşmuş topluluk, heyet, konsey, asamble.
3. Bazı sorunları görüşüp tartışmak için toplanan meclis: milli güvenlik konseyi. birleşmiş milletler güvenlik konseyi.

Heyet Örnekleri

 Avrupa Konseyi
 Heyet-i Temsiliye
 Bakanlar Kurulu
 Disiplin Kurulu
 Radyo Televizyon Üst Kurulu
 Sigorta Teftiş Kurulu
 Kaçakçılık İstihbarat Koordinasyon Kurulu

Sözlükte MODEL Nedir:
model nedir ? model, fiziksel hayata ait gerçekliklerin bir takım anlamlı sembollerle ifade edilmesidir. diğer taraftan model gerçek hayatta olması gerektiği düşünülenin ifadesidir. yani gerçekliğin idealleştirilmiş halidir. çoğu kez karmaşık olanın basite indirgenmesidir. aslında gerçeklik hiç bir zaman bir model ile yüzde yüz ifade edilemez. bu anlamda model gerçekliğin daha basitleştirilmiş halidir. gerçek hayat çoğu kez bir model ile tam anlamıyla ifade edilemez. bunun en önemli nedeni, model oluşturulurken yeterince ifade edilemeyen, anlaşılamayan, ya da modelin oluşturulması esnasında ortada olmayan gerçeklikler sebebiyle yapılan varsayımlardır. örneğin, fizikçiler serbest düşmenin modelini oluşturup hesapları yaparken, havanın direncini yok farzettiklerinden (yoksayım demek daha uygun olacak) gökyüzünden aynı anda yere bırakılan 10 tonluk bir demir ile birkaç gramlık tüyün aynı zamanda yere düşeceğini hesaplarlar. birisini model alan kişi o kişiyi ideal olarak kabul etmekte ve her ne kadar onun aynısı olamasa da onun gibi olmaya çalışmaktadır. modacıların yeni giysi tasarımlarını ve takı ürünlerini insanlara göstermek için yararlandıkları foto modellere bakalım. fiziksel görünüş itibarıyle idealleştirilmiş ölçüler esas alınarak seçilen modellerin üzerinde sergiledikleri elbiseler acaba kaç insanda aynı güzellikte durabilir?