İşte Cevaplar
Sunum İçeriği
1. SayfaFİİLDE KİP (ANLAM) KAYMASIstyle.visibilityppt_xppt_yr
2. Sayfa
FİİLDE KİP (ANLAM) KAYMASIKip eklerinin, cümlede kendi kip anlamının dışında başka bir kip ekinin yerinde kullanılmasına kip kayması denir.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
3. Sayfa
Sınav bir hafta sonra yapıl-ı-yor.Sınav bir hafta sonra yapıl-ı-acak.AÇIKLAMAYapılmak eylemi cümlede şimdiki zamanda değil,gelecek zamanda olacak bir eylemdir.Dolayısıyla yapılmak eylemi kip kaymasına uğrayarak gelecek zamanda kullanılmıştır.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
4. Sayfa
Geçenlerde bir gün okula gid-er. Geçenlerde bir gün okula git-ti.İşlerimi bitirdikten sonra ben de sizin yanınıza gel-i-r-im.İşlerimi bitirdikten sonra ben de sizin yanınıza gel-eceğ-im.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
5. Sayfa
Örneklere devam!!! Hafta sonu arkadaşımla alışverişe gid-eceğ-iz. Hafta sonu arkadaşımla alışverişe gid-yor-uz. (kip kayması)Ödevlerini bu gece mi yap-ar-sın?Ödevlerini bu gece mi yap-acak-sın?style.visibilityppt_xppt_y
6. Sayfa
Bir gün oynarken topum patla-r.Bir gün bahçede oynarken topum patla-dı.Bundan sonra sabahları süt içi-yor-sun.Bundan sonra sabahları süt içi-er-sin.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
7. Sayfa
Fatih Sultan Mehmet, o gün İstanbul’u doya doya seyred-er.Fatih Sultan Mehmet, o gün İstanbul’u doya doya seyred-miş.Büyük ihtimalle bu yaz,tatile Trabzon’a gid-er-iz.Büyük ihtimalle bu yaz,tatile Trabzon’a gid-eceğ-iz.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
8. Sayfa
Başka bir fotoğrafta babamla masa başında pasta yi-yor-uz.Başka bir fotoğrafta babamla masa başında pasta ye-di-k.Usta yazar, bu kitabın yazımına iki yıl önce başlı-yor.Usta yazar, bu kitabın yazımına iki yıl önce başla-mış.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
9. Sayfa
SBS-2 15.SORU Sizi yarın durakta bekli-yor-um. Sizi yarın durakta bekle-y-eceğ-im.style.visibilityppt_xppt_y
10. Sayfa
Örnek Soru Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kip kayması vardır?Sonbahar, Ankara’da sürekli soğuk geçiyor.Çocuk şu anda odada uyuyor.Herkes işin sonucuna sevindi.Konuyu yeniden ailesiyle görüşecek.style.visibilityppt_xppt_y
11. Sayfa
Örnek Soru Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman (anlam) kayması olmuştur?Çocuk ödevlerini yapmışmış.Anlattıklarını bütün ahali biliyordu.Bu yokuşu her gün çıkıyorum.Bunu bir de o anlasaydı.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
12. Sayfa
style.visibilityppt_xppt_y
Cevap : Cümlede yüklemin çekimlendiği kip veya zamanla işin yapıldığı kip veya zamanın farklı olmasına anlam kayması denir.
“Sizi yarın burada bekliyorum.” cümlesinde “bekliyorum” yüklemi şimdiki zamanla çekimlendiği halde iş “yarın” yani gelecek zamanda yapılacaktır. Öyleyse burada zaman kayması vardır.
Bir kipin-zamanın, bir başka kip yerinde kullanılmasıdır. Bir başka ifadeyle; eylemin, çekimlenişine göre taşıması gereken anlamın dışına çıkmasıdır.
1) Geniş Zamanda Kayma Örnekler: Nasrettin Hoca bir gün pazara gider. ("gitmiş" yerine) Çocuk bir de bakar ki çantası yerinde yok. ("bakmış") Şimdi eve gider, parayı alır, gelirsin. (Emir yerine: git, al, gel.) Paramı hemen şimdi isterim. (İstiyorum.) Şimdi bırak, birkaç dakika sonra okursun. (Gelecek zaman yerine) Acele etme, birazdan gideriz. (Gelecek zaman yerine) Arabayı yazın alırız. (Gelecek zaman yerine) 2) Şimdiki Zamanda Kayma Örnekler: Burada cuma günleri pazar kuruluyor. (Geniş zaman yerine: ... kurulur.) O, bu eşek şakalarını hep yapıyor. (...yapar) Annen yarın baklava yapıyor mu? (Gelecek zaman yerine: yapacak mı?) Pazarlığa girişiyorum, kafesi istediğim fiyata satın alıyorum. ("-di'li" geçmiş yerine:... giriştim, satın aldım.) Başat bir de bakıyor ki Tepegöz mışıl mışıl uyuyor. ("-miş'li" geçmiş yerine:... bakmış ki ...) İncili Çavuş, yine bir gün kantarın topuzunu kaçırıyor. ("-miş'li geçmiş yerine:... kaçırmış.) 3) Gelecek Zamanda Kayma Örnekler: Bunu alacak, götürecek, dayına teslim edeceksin. (Emir kipi yerine: al, götür, teslim et.) Ama, çok dikkatli olacaksın. (Emir veya gereklilik yerine:... ol, olmalısın.) Trafik tıkanmış olacak. (Olasılık - tahmin anlamlı:... olmalı.) 4) Gereklilik Kipinde Kayma Gereklilik ekiyle çekimlenmiş "olmak" yardımcı eylemi, olasılık - tahmin anlamı verecek biçimde kullanılabilir. Örnek: Telefon etmediğine göre vazgeçmiş olmalı. (... olabilir, olacak) 5) Belirli Geçmiş Zamanda Kayma Örnek: Altı aylıkken dişim çıktı, bir yaşımda yürüdüm, iki yaşımda konuştum. (Belirli geçmiş zaman ekleri "çıkmış, yürümüşüm, konuşmuşum" anlamında belirsiz geçmiş zaman kipi yerine kullanılmıştır.) 6) İstek Kipinde Kayma Örnekler: İki soru daha yapaydın, tercih yapmakta hiçbir sıkıntı olmayacaktı. (yapaydın: yapsaydın; istek kipi koşul kipi yerine kullanılmıştır.) Böyle bir konuyu anlatırken arkadaşımızın dikkatini dağıtmayalım. (dağıtmayalım: dağıtmayın; istek kipi emir kipi yerine kullanılmıştır.) 7) Emir Kipinde Kayma Örnekler: Kolay gelsin! ("Kolay gele" anlamında istek kipi yerine emir kipi kullanılmıştır.) Allah ne muradın varsa versin! (versin: vere anlamında istek kipi yerine emir kipi kullanılmıştır.)
“Sizi yarın burada bekliyorum.” cümlesinde “bekliyorum” yüklemi şimdiki zamanla çekimlendiği halde iş “yarın” yani gelecek zamanda yapılacaktır. Öyleyse burada zaman kayması vardır.
Bir kipin-zamanın, bir başka kip yerinde kullanılmasıdır. Bir başka ifadeyle; eylemin, çekimlenişine göre taşıması gereken anlamın dışına çıkmasıdır.
1) Geniş Zamanda Kayma Örnekler: Nasrettin Hoca bir gün pazara gider. ("gitmiş" yerine) Çocuk bir de bakar ki çantası yerinde yok. ("bakmış") Şimdi eve gider, parayı alır, gelirsin. (Emir yerine: git, al, gel.) Paramı hemen şimdi isterim. (İstiyorum.) Şimdi bırak, birkaç dakika sonra okursun. (Gelecek zaman yerine) Acele etme, birazdan gideriz. (Gelecek zaman yerine) Arabayı yazın alırız. (Gelecek zaman yerine) 2) Şimdiki Zamanda Kayma Örnekler: Burada cuma günleri pazar kuruluyor. (Geniş zaman yerine: ... kurulur.) O, bu eşek şakalarını hep yapıyor. (...yapar) Annen yarın baklava yapıyor mu? (Gelecek zaman yerine: yapacak mı?) Pazarlığa girişiyorum, kafesi istediğim fiyata satın alıyorum. ("-di'li" geçmiş yerine:... giriştim, satın aldım.) Başat bir de bakıyor ki Tepegöz mışıl mışıl uyuyor. ("-miş'li" geçmiş yerine:... bakmış ki ...) İncili Çavuş, yine bir gün kantarın topuzunu kaçırıyor. ("-miş'li geçmiş yerine:... kaçırmış.) 3) Gelecek Zamanda Kayma Örnekler: Bunu alacak, götürecek, dayına teslim edeceksin. (Emir kipi yerine: al, götür, teslim et.) Ama, çok dikkatli olacaksın. (Emir veya gereklilik yerine:... ol, olmalısın.) Trafik tıkanmış olacak. (Olasılık - tahmin anlamlı:... olmalı.) 4) Gereklilik Kipinde Kayma Gereklilik ekiyle çekimlenmiş "olmak" yardımcı eylemi, olasılık - tahmin anlamı verecek biçimde kullanılabilir. Örnek: Telefon etmediğine göre vazgeçmiş olmalı. (... olabilir, olacak) 5) Belirli Geçmiş Zamanda Kayma Örnek: Altı aylıkken dişim çıktı, bir yaşımda yürüdüm, iki yaşımda konuştum. (Belirli geçmiş zaman ekleri "çıkmış, yürümüşüm, konuşmuşum" anlamında belirsiz geçmiş zaman kipi yerine kullanılmıştır.) 6) İstek Kipinde Kayma Örnekler: İki soru daha yapaydın, tercih yapmakta hiçbir sıkıntı olmayacaktı. (yapaydın: yapsaydın; istek kipi koşul kipi yerine kullanılmıştır.) Böyle bir konuyu anlatırken arkadaşımızın dikkatini dağıtmayalım. (dağıtmayalım: dağıtmayın; istek kipi emir kipi yerine kullanılmıştır.) 7) Emir Kipinde Kayma Örnekler: Kolay gelsin! ("Kolay gele" anlamında istek kipi yerine emir kipi kullanılmıştır.) Allah ne muradın varsa versin! (versin: vere anlamında istek kipi yerine emir kipi kullanılmıştır.)