Nedir.Org
Soru Tara Cevapla Giriş


Cevap Ara?

14.756.348 den fazla soru içinde arama yap.

Sorunu Tarat
Kitaptan resmini çek hemen cevaplansın.
T

Fiillerin mastar hali konu anlatımı

Fiillerin mastar hali konu anlatımı

Bu soruya 1 cevap yazıldı. Cevap İçin Alta Doğru İlerleyin.
    Şikayet Et Bu soruya 0 yorum yazıldı.
    Cevaplar Aşağıda
    Cevaplara ulaşmak için lütfen aşağı doğru ilerleyin.

    İşte Cevaplar


    esoes

    • 2021-02-08 12:02:10

    Cevap :

    Mastar Hâlindeki Fiiller (Eylemler)

    Fiillerin kök ve gövdelerine -mak/-mek eklerini getirdiğimizde fiilin mastarını bulmuş oluruz.

    Fiil (Eylem) Fiilin (Eylemin) Mastarı
    yazıştık yazışmak
    incelettirildi incelettirilmek
    geldiler gelmek
    boyutlandırdık boyutlandırmak
    doyduk doymak
    Fiillerin kök ve mastarı birbirine karıştırılmamalıdır. Fiilin mastarı, sözcükten çekim ekleri (kip ve şahıs ekleri) atıldıktan sonra geriye kalan kısmıdır.
    1. Örnekler
    1. Çarpıştırdık
    2. Kökü: Çarp- ya da çarp(mak) Mastarı: Çarpıştırmak
    1. Yıkattırıldı
    2. Kökü: Yıka- ya da yıka(mak) Mastarı: Yıkattırılmak

    FİİLLERİN ANLAM ÖZELLİKLERİ

    1. İş (Kılış) Fiilleri

    İş/kılış fiilleri; bir işi, hareketi anlatan fiillerdir.
    İşi yapan bir özne vardır ve bu işten etkilenen bir varlık (nesne) bulunur.

    İş/kılış fiillerinin başına “onu” sözcüğünü getirdiğimizde anlamlı olur.

    1. İş/kılış fiilleri; “Neyi?”, “kimi?” sorularına cevap verirler.
    1. Örnekler
    1. “Sincap fındık yedi.” cümlesini inceleyelim:
    2. “Ye-” eylemi bir işi, hareketi anlatıyor.
      Yeme eylemini yapan, sincap; sincabın yaptığı işten etkilenen varlık, fındık.
    1. “Onu yedi.” dediğimizde anlamlı oluyor.
      “Sincap neyi/kimi yedi?” şeklinde soru sorabiliyoruz.
    1. iç(mek), getir(mek), anlat(mak), kaldır(mak), topla(mak), karıştır(mak)…

    2. Oluş Fiilleri

    Oluş fiilleri, varlıkta kendiliğinden oluşan değişikliği anlatan fiillerdir.
    Eylemin gerçekleşmesi için belli bir süre gerekir çünkü zamanla ortaya çıkan durumu anlatırlar.
    Oluş fiillerinde işten etkilenen bir varlık (nesne) bulunmaz.

    Oluş fiillerinin başına “onu” sözcüğünü getirdiğimizde anlamsız olur.

    Oluş fiilleri; “Neyi?”, “kimi?” sorularına cevap vermezler.

    1. Örnekler
    1. “Ayşe teyze çok yaşlanmış.” cümlesini inceleyelim:
    2. “Yaşlan-” kişinin elinde olmayan bir eylemdir ve kendiliğinden oluşan değişikliği anlatır.
      Yaşlanmak için belirli bir süre gereklidir.
    1. “Onu yaşlandı.” dediğimizde anlamsız oluyor.
      “Ayşe teyze neyi/kimi yaşlanmış?” şeklinde soru soramıyoruz.
    1. şişmanla(mak), doğ(mak), çürü(mek), büyü(mek), hastalan(mak), bayatla(mak)…

    3. Durum Fiilleri

    Öznenin içinde bulunduğu durumu anlatan fiillerdir.
    İşi başlatmak ve bitirmek işi yapan kişinin (öznenin) elindedir.
    İşi yapan bir kişi (özne) vardır ancak bu işten etkilenen bir varlık (nesne) yoktur.

    Durum fiillerinin başına “onu” sözcüğünü getirdiğimizde anlamsız olur.

    Durum fiilleri; “Neyi?”, “kimi?” sorularına cevap vermezler.

    1. Örnekler
    1. “Betül beni görünce güldü.” cümlesini inceleyelim:
    1. “Gül-” eylemini başlatmak ve bitirmek elimizdedir.
      “Onu güldü.” dediğimizde anlamsız oluyor.
      “Betül neyi/kimi güldü?” şeklinde soru soramıyoruz.
    1. Durum Fillerine Örnekler: Uyu(mak),otur(mak), sus(mak), ağla(mak), dur(mak), uzan(mak), çık(mak)…
    1. Uyarı
    Kimi eylemlerin kılış, durum ya da oluş anlamı taşıması eylemlerin cümlede kullanılışlarına (anlamlarına) bağlıdır.
    1. Çocuk kapıyı açtı. (İş/Kılış)
    2. Bütün çiçekler açtı. (Oluş)

    FİİL KİPLERİ

    A. Haber (Bildirme) Kipleri

    Zaman anlamı taşıyan fiillerdir.
    Eylemin geçmişte, şu anda, gelecekte ya da her zaman yapıldığını bildirir.
    Kip ve kişi ekleriyle eylemlerin olumlu, olumsuz, olumlu soru ya da olumsuz soru biçiminde çekimleri yapılır.
    Dört ana başlıkta incelenir:

    1. Geçmiş Zaman Kipi

    a. Görülen (Bilinen) Geçmiş Zaman

    Eki “-dı, -di, -du, -dü; -tı, -ti, -tu, -tü“dür.

    Kişinin yaşadığı ya da gördüğü bir eylemi anlatır.

    Fiilin gerçekleştiği kesindir.
    1. Örnekler
    1. Dayım dün akşam geldi. (Görülen bir eylem)
    2. Top oynarken düştüm. (Yaşanan bir eylem)
    b. Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş Zaman

    Eki “-mış, -miş, -muş, -müş“tür.

    Kişinin duyduğu ya da öğrendiği bir eylemi anlatır.

    Fiilin gerçekleştiği kesin değildir.
    Sonradan fark edilme anlamı da katar.
    1. Örnekler
    1. Dayısı dün akşam gelmiş. (Duyulan, öğrenilen bir eylem)
    2. Üzerime yemek dökmüşüm. (Sonradan fark edilme anlamı)

    2. Şimdiki Zaman Kipi

    Eki “-yor“dur. “-makta,-mekte” ekleri de şimdiki zaman anlamı veren eklerdir.

    Eylemin yapılma zamanı ile söylenme zamanı aynıdır.
    1. Örnekler
    1. Odasında müzik dinliyor. (Şu an yapılan bir eylem)
    2. Odasında müzik dinlemekte.

    3. Gelecek Zaman Kipi

    Eki “-acak, -ecek“tir.

    Eylemin henüz yapılmamış, söylendikten sonraki bir zamanda yapılacağı anlamı verir.
    1. Örnekler
    1. Az sonra ders çalışmaya başlayacağım. (Gelecekte yapılacak bir eylem)

    4. Geniş Zaman Kipi

    Eki “-r, -ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür“dür. Olumsuz birinci şahıs çekimlerinde “-ma, -me“, ikinci ve üçüncü şahıs çekimlerinde “-maz, -mez” ekleri kullanılır.

    Her zaman yapılan, sürekli tekrarlanan eylemleri ifade eder.
    1. Örnekler
    1. Sabahları yürüyüş yaparım. (Her sabah yapılan bir eylem)
    2. İki güne bir dükkâna uğrar.(Her zaman yapılan bir eylem)

    HABER (BİLDİRME) KİPLERİNİN ÇEKİM TABLOSU

    “Gel-” fiilinin haber (bildirme) kiplerine göre çekimidir.

     

    Kişi (Şahıs)

    Görülen (Bilinen) Geçmiş Zaman

    Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş Zaman

    Şimdiki Zaman

    Gelecek Zaman

    Geniş Zaman

    Olumlu

    		 1. Tekil Geldim Gelmişim Geliyorum Geleceğim Gelirim
    2. Tekil Geldin Gelmişsin Geliyorsun Geleceksin Gelirsin
    3. Tekil Geldi Gelmiş Geliyor Gelecek Gelir
    1. Çoğul Geldik Gelmişiz Geliyoruz Geleceğiz Geliriz
    2. Çoğul Geldiniz Gelmişsiniz Geliyorsunuz Geleceksiniz Gelirsiniz
    3. Çoğul Geldiler Gelmişler Geliyorlar Gelecekler Gelirler

    Olumsuz

    		 1. Tekil Gelmedim Gelmemişim Gelmiyorum Gelmeyeceğim Gelmem
    2. Tekil Gelmedin Gelmemişsin Gelmiyorsun Gelmeyeceksin Gelmezsin
    3. Tekil Gelmedi Gelmemiş Gelmiyor Gelmeyecek Gelmez
    1. Çoğul Gelmedik Gelmemişiz Gelmiyoruz Gelmeyeceğiz Gelmeyiz
    2. Çoğul Gelmediniz Gelmemişsiniz Gelmiyorsunuz Gelmeyeceksiniz Gelmezsiniz
    3. Çoğul Gelmediler Gelmemişler Gelmiyorlar Gelmeyecekler Gelmezler

    Olumlu Soru

    		 1. Tekil Geldim mi Gelmiş miyim Geliyor muyum Gelecek miyim Gelir miyim
    2. Tekil Geldin mi Gelmiş misin Geliyor musun Gelecek misin Gelir misin
    3. Tekil Geldi mi Gelmiş mi Geliyor mu Gelecek mi Gelir mi
    1. Çoğul Geldik mi Gelmiş miyiz Geliyor muyuz Gelecek miyiz Gelir miyiz
    2. Çoğul Geldiniz mi Gelmiş misiniz Geliyor musunuz Gelecek misiniz Gelir misiniz
    3. Çoğul Geldiler mi Gelmişler mi Geliyorlar mı Gelecekler mi Gelirler mi

    Olumsuz Soru

    		 1. Tekil Gelmedim mi Gelmemiş miyim Gelmiyor muyum Gelmeyecek miyim Gelmem mi
    2. Tekil Gelmedin mi Gelmemiş misin Gelmiyor musun Gelmeyecek misin Gelmez misin
    3. Tekil Gelmedi mi Gelmemiş mi Gelmiyor mu Gelmeyecek mi Gelmez mi
    1. Çoğul Gelmedik mi Gelmemiş miyiz Gelmiyor muyuz Gelmeyecek miyiz Gelmez miyiz
    2. Çoğul Gelmediniz mi Gelmemiş misiniz Gelmiyor musunuz Gelmeyecek misiniz Gelmez misiniz
    3. Çoğul Gelmediler mi Gelmemişler mi Gelmiyorlar mı Gelmeyecekler mi Gelmezler mi
     

    B. Dilek (Tasarlama) Kipleri

    Zaman anlamı taşımayan fiillerdir.
    Bir dileği, bir isteği, yapılması gereken bir durumu ifade eden kiplerdir.
    Kip ve kişi ekleriyle eylemlerin olumlu, olumsuz, olumlu soru ya da olumsuz soru biçiminde çekimleri yapılır.
    Dört ana başlıkta incelenir:

    1. Dilek (Şart) Kipi

    Eki “-sa, -se“dir.

    Eylemin gerçekleşmesi dilek ya da şarta bağlıdır.
    1. Örnekler
    1. Keşke tüm soruları doğru cevaplayabilsem. (Dilek anlamı)
    2. Düzenli ve disiplinli çalışırsa zaten başarır. (Koşul/Şart anlamı)

    2. İstek Kipi

    Eki “-a, -e“dir.

    Eylemin gerçekleşmesine istek bildirir.
    1. Örnekler
    1. Ben de sizinle geleyim mi? (İstek anlamı)
    2. Birazdan mola verelim. (İstek anlamı)

    3. Gereklilik Kipi

    Eki “-malı, -meli“dir.

    Eylemin mutlaka yapılması gerektiği anlamı verir.
    1. Örnekler
    1. Saat üçte kardeşimi okuldan almalıyım. (Gereklilik anlamı)
    2. Ödevimi bu akşam bitirmeliyim. (Gereklilik anlamı)

    4. Emir Kipi

    Eki yoktur.
    Eylemin yapılması gerektiğini emir şeklinde bildirir.
    1. Örnekler
    1. Odanı çabuk topla! (Emir anlamı)
    2. Biraz acele et! (Emir anlamı)

    DİLEK (TASARLAMA) KİPLERİNİN ÇEKİM TABLOSU

    “Gel-” fiilinin dilek (tasarlama) kiplerine göre çekimidir.

     

    Diğer Cevaplara Gözat
    Cevap Yaz Arama Yap

    Soru Sor
    Aradığın cevap bu değil mi sor hemen yanıtlayalım.

    Cevap Yaz




    Başarılı

    İşleminiz başarıyla kaydedilmiştir.

     

    Kişi (Şahıs)

    Dilek (Şart) Kipi

    İstek Kipi

    Gereklilik Kipi

    Emir Kipi

    Olumlu

    		 1. Tekil Gelsem Geleyim Gelmeliyim

    –
    2. Tekil Gelsen Gelesin Gelmelisin Gel
    3. Tekil Gelse Gele Gelmeli Gelsin
    1. Çoğul Gelsek Gelelim Gelmeliyiz

    –
    2. Çoğul Gelseniz Gelesiniz Gelmelisiniz Gelin (Geliniz)
    3. Çoğul Gelseler Geleler Gelmeliler Gelsinler

    Olumsuz

    		 1. Tekil Gelmesem Gelmeyeyim Gelmemeliyim

    –
    2. Tekil Gelmesen Gelmeyesin Gelmemelisin Gelme
    3. Tekil Gelmese Gelmeye Gelmemeli Gelmesin
    1. Çoğul Gelmesek Gelmeyelim Gelmemeliyiz

    –
    2. Çoğul Gelmeseniz Gelmeyesin Gelmemelisiniz Gelmeyin (Gelmeyiniz)
    3. Çoğul Gelmeseler Gelmeye Gelmemeliler Gelmesinler

    Olumlu Soru

    		 1. Tekil Gelsem mi Geleyim mi Gelmeli miyim

    –
    2. Tekil Gelsen mi Gelesin mi Gelmeli misin

    –
    3. Tekil Gelse mi Gele mi Gelmeli mi Gelsin mi
    1. Çoğul Gelsek mi Gelelim mi Gelmeli miyiz

    –
    2. Çoğul Gelseniz mi Gelesiniz mi Gelmeli misiniz

    –