Sunum İçeriği

KIRILMA VE IŞIKTA RENKLERIŞIĞIN KIRILMASIIşık ışınları saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçerken ışınların bir kısmı yansıyarak geldiği ortama dönerken bir kısmı da ikinci ortama, doğrultusu ve hızı değişerek geçer. Işığın ikinci ortama geçerken doğrultu değiştirmesine ışığın kırılması denir. Kırılma Kanunları1. Gelen ışın, normal ve kırılan ışın aynı düzlemdedir.2. Gelme açısının sinüsünün, kırılma açısının sinüsüne oranı her zaman sabittir. Bu sabit, ikinci ortamın birinci ortama göre kırılma indisine eşittir. Şekildeki açılara göre,                                                    şeklinde ifade edilir. Bu bağıntıya Snell bağıntısı denir. Bağıntıdaki sabit değere ışığın havadan saydam maddeye girişte kırılma indisi veya sadece ortamın kırılma indisi denir. Kırılma indisi saydam maddelerin ayırt edici bir özelliğidir. Burada kırılma indisi bağıl kırılma indisi ve mutlak kırılma indisi olmak üzere ikiye ayrılır.Işık kırılma indisi küçük ortamlardan büyük ortamlara geçerken normale yaklaşır.Kırılma indisi büyük ortamlardan küçük ortamlara geçerken normalden uzaklaşır.rKırılma indisi büyük ortamlara çok yoğun ortam, kırılma indisi küçük ortamlara az yoğun ortam denir. Buradaki yoğun kelimesinin özkütle ile ilgisi yoktur.                                     Işık az yoğun ortamdan çok yoğun ortama veya çok yoğun ortamdan az yoğun ortama dik olarak geçerse doğrultusu değişmez, fakat hızı ve dalga boyu değişir Sınır Açısı ve Tam YansımaIşık ışınları, kırılma indisi küçük ortamlardan büyük ortamlara hangi açı ile gelirse gelsin normale yaklaşarak kırılır ve ikinci ortama geçer. Işık ışınları çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden uzaklaşarak kırılır. Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama gelen ışınlar ikinci ortama her zaman geçemez. Ancak belli açılardan küçük açılarla geldiği zaman geçer. Sınır AçısıGelme açısı büyüdükçe kırılma açısı da büyür ve ışığın kırılma açısı 90° olduğu andaki gelme açısına sınır açısı denir. Eğer ışık ışınları sınır açısından daha büyük açıyla gelirse ikinci ortama geçemez ve geldiği ortama normalle eşit açı yaparak geri döner.Bu olaya tam yansıma denir.Örneğin, sudan havaya gelen ışınlar için sınır açısı 48°, camdan havaya gelen ışınlar için ise 42° dir.Bu iki örnekten de anlaşılacağı gibi ortamların kırılma indisleri arasındaki fark büyüdükçe sınır açısı küçülür. Aynı sonuç Snell bağıntısından da anlaşılabilir. Işığın Paralel Yüzlü Ortamdan GeçişiIşık ışınları d kalınlığında paralel yüzlü bir cama şekildeki gibi geldiğinde önce normale yaklaşarak, çıkışta ise normalden uzaklaşarak kırılır. Kırılan ışın ile gelen ışın, birbirine paralel olur. Sadece paralel bir kaymaya uğrar. Kayma miktarı camın kalınlığına ve q1 ve q2 açılarına bağlıdır. q2 ise ortamların kırılma indislerine bağlıdır.Görünür DerinlikBulunduğumuz ortamdan kırıcılık indisleri farklı saydam ortamlardaki cisimlere baktığımızda, bulundukları yerlerden farklı yerlerde görürüz. Mesela akvaryuma üstten bakıldığında balıklar yüzeye çok yakın görülür. Su dolu havuza üstten bakıldığında, havuzun derinliği, olduğundan daha yakın algılanır. Sonuç olarak az yoğun ortamdan çok yoğun ortamdaki cisimlere bakan gözlemciler cismi daha yakında, çok yoğun ortamdan az yoğun ortama bakan gözlemciler ise daha uzakta görür.Şekilde görüldüğü gibi az yoğun ortamdan çok yoğun ortama normal ya da normale yakın yerden bakılırsa cisim gerçek yerinden daha yakında görülür. Şekilde ise çok yoğun ortamdan az yoğun ortama bakıldığında ise cisim gerçek bulunduğu yerden daha uzakta görülür. Bunların sebebi, ışığın kırılarak göze gelmesi ve gözün de kırılan ışınların uzantısında görmesindendir. Küresel Yüzeylerde KırılmaKüresel camlara gönderilen ışık camdan geçerken kırılmaya uğrar. Önce girişte normale yaklaşır. Çıkarken de normalden uzaklaşarak kırılır. Burada unutulmaması gereken olay, küresel yüzeylerde merkezden geçen bütün doğruların normal olduğu ve normal üzerinden gelen ışınların kırılmayacağıdır. Şimdi de bir kaç şekil üzerinde bu olayı inceleyelim.                       Şekil (e) de açı 45° den büyük olduğu için tam yansımıştır. Şekil (f) de ise ışık yarım kürenin merkezine gelmesine rağmen normal üzerinden gelmediği için kırılmıştır. Fakat çıkarken kürenin merkezinden geçecek şekilde geldiği için normal üzerinden doğrultu değiştirmeden çıkar.IŞIKTA RENKLERBeyaz ışık demeti bir prizmaya gönderildiğinde ışığın şekildekigibi doğrultuları farklı altı renge ayrıldığı görülür. Bu ışınlarbeyaz bir ekran üzerine düşürülürse şekildeki gibi sırasıyla kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor renklerinden oluşan bir şeritoluşur. Buna görünür ışık spektrumu (tayfı) denir.Ekran üzerinde oluşan bu altı renk temel renk olup tekrar birprizmadan geçirilirlerse artık farklı bir renge ayrılmadıkları fakatdoğrultularının değiştiği görülür.fiekilde görüldüğü gibi ışık demeti prizma içinden geçerkenkırmızı en az, mor ise en fazla sapar yani kırılır.ANA RENKLERGüneş ışığında bulunan kırmızı, yeşil, mavi renklerine ışığınana renkleri denir. Tüm ışık renkleri kırmızı, yeşil ve mavi ışığındeğişik oranlardaki karışımından elde edilir.Ana renklerin eşit oranlarda birleştirilmesiyle de beyaz renkelde edilir.Kırmızı ışık + Yeşil ışık + Mavi ışık = Beyaz ışık ARA RENKLERSarı, cyan ve magenta renklerine ışığın ara renkleri denir.Kırmızı ışık + Yeşil ışık = Sarı ışıkKırmızı ışık + Mavi ışık = Magenta ışıkYeşil ışık + Mavi ışık = Cyan ışıkBirden fazla renkten oluşmuş ışığa çok renkli (polikromatik),tek renkten oluşmuş ışığa ise tek renkli (monokromatik)ışık denir. TAMAMLAYICI RENKLEREn az iki farklı renk ışık kullanılarak perde üzerinde beyaz ışıkoluşturulabilir. Birleştiklerinde beyaz rengi oluşturan iki renge tamamlayıcı renkler denir.Sarı ile mavi, kırmızı ile cyan ve yeşil ile magenta birbirinin tamamlayıcı renkleridir. Sarı ışık + Mavi ışık = Beyaz ışıkMagenta ışık + Yeşil ışık = Beyaz ışıkCyan ışık + kırmızı ışık = Beyaz ışık