İşte Cevaplar
Cevap : “Kabaca, ilköğretim ve ortaöğretimden sonra zorlu ÖSS sınavına girilir.”(Radikal İKİ, 29 Haziran 2008) İhsan Çetin’in bu cümlesinde olduğu gibi sınava giren bir aday da ÖSS kısaltmasından sonra “sınav” sözcüğün getirebilir mi acaba?
“ÖSS sınavına gençler ortalama yirmi yaş dolayında giriyorlar…”(Star, 14 Haziran 2009) Eser Karakaş da ÖSS kısaltmasından sonra “sınavına” sözcüğünü yazabiliyor, “gereksiz sözcük” uyarısını dikkate almadan.
“Bu roman için deyim yerindeyse ‘sosyolojik bir iman’ gerekmiştir diye düşünüyorum.” (Radikal Kitap,13 haziran 2008) Sema Aslan’ın cümlesindeki “deyim” sözcüğünün “deyiş” olması gerektiğini gör(e)meyen aday, yanlış anlamlı sözcük kullanmaktan bir soru kaybederdi.
“Herkesin meşrebine göre bir futbol yorumu var.” (Star AÇIK GÖRÜŞ, 6 Temmuz 2008) Salih Kılıç, önemsememiş olabilir; ancak “herkesin” sözcüğünden sonra “virgül” kullanamamak, cümlenin anlamını nasıl da değiştiriyor.
“Güçlü bir savunma yapan Av. Labori’yi, 14 Ağustosta bir kişi tabanca ile yaralar.” (Star, 30 Haziran 2009) Sınava giren herhangi bir aday, Sami Selçuk gibi davranıp “Ağustosta” sözcüğünü “kesme işareti” kullanmadan yazabilir miydi acaba?
“Şanlıurfa’nın Viranşehir İlçesi’nden Diyarbakır’a gelirken (…)” (Star, 5 Temmuz 2009) Mehmet Altan’ın yazdığı gibi “İlçesi’nden” sözcüğüne büyük harfle başlayıp sonra da ek ayırmak için “kesme işareti” kullanabilir misiniz?
“İki gün önce, Murat Bardakçı ve (bir okuyucumun deyimiyle) “tarihin sansür odası” ya da (bir başka okuyucumun deyimiyle) “tarihin televolesi” ile uğraşma faslına bir ara verip, dar anlamda politikaya dönerek “asıl şimdi anladı[ğı]m”ı kâğıda dökmek, karşılamadı günün icaplarını.” (Taraf, 4 Temmuz 2009) Halil Berktay da “deyiş” yerine, “deyim” sözcüğünü bir cümlede iki kez kullanabilmektedir.
“Örnek pekçok… ” (Yeni Şafak, 7 Temmuz 2009) Ali Bayramoğlu, bir “tık”la, birleşik sözcüklerin yazım yanlışından kurtulabilirdi.
“Öyle ki, ayrıntı detektörü H. Devrim dahi sizi farketmez.” (Radikal,11 Temmuz 2009) Serhan Ada da tıpkı Ali Bayramoğlu gibi, bir “tık”la “farketmez” yanlış yazımını düzeltebilirdi.
“Öbür dikkatimi çeken Mehmet Altan’ın Star’daki yazısı, daha doğrusu yazısının başlığı idi.” (Milliyet, 9 Temmuz 2009) Doğan Heper, “öbür” sözcüğünü yanlış yerde kullanmakla cümlenin anlamını nasıl da değiştirmiş; dikkat ettiniz mi?
“Hükümetlerin kurulma düzenlerinden tutun, dinlerin “işletmelerine,” çocuk olma mevhumundan tutun, kadın haklarına, tarihi yorumlamaktan tutun, birey/toplum ilişkilerine...” “Antik Yunanistan, Sokrat ve öğrencileri Eflatun ve Aristo’nun diyalogları sayesinde demokrasiyi keşfetmiştir.” “Rousseau, prangalı halimizi yüzümüze çarparak Fransız devrimininin altyapısını kurmuştur.” “Şunu unutmamak gerekir: felsefe, tarihten, matematikten, teolojiden, edebiyattan, sosyolojiden bağımsız olamaz.” “Hume’suz bir Frege düşünülemez çünkü bütün bu şahıslar tarihi ve onun ürünlerini delik deşik ederek “yeniyi” keşfetmiştir.”(Habertürk, 11 Temmuz 2009) Pelin Batu, ilk cümlede “kavram” anlamındaki “mefhum” ile “mevhum” sözcüğünü karıştırış gibi. İkinci cümlenin başlangıcındaki “Antik” nitelemesi, “Yunanistan” değil, “Yunan” sözcüğünün önüne yazılabilir. “Fransız Devrimi” özel addır; bu bakımdan her iki sözcüğünün de ilk harfi büyük yazılmalıdır. Özel adlara eklenen çekim ekleri, “kesme işareti” ile ayrılır. Sınava giren bir aday, Pelin Batu’nun dördüncü cümlesindeki gibi “üst üste iki nokta” işaretinden sonra yargı bildiren cümleye küçük harfle başlamayı onaylayabilir mi acaba? Son cümle, “noktalı virgül” eksikliği için örnek bir cümledir; çünkü burada iki ayrı yargı belirtildiğinden cümledeki “çünkü” sözcüğünden önce “noktalı virgül” kullanılmalıdır.
“En saçması da 1 milyona yakın aday sınava girdi.” (Milliyet,11 Temmuz 2009) Abbas Güçlü’nün bu cümlesinde saçmalığın nerede olduğunu sorabilirsiniz. Şaşkınlığınızı giderebilmek için cümlenin devamındaki “978 bini barajı aştı.” cümlesini okumanız gerekiyor. Dikkat ederseniz burada iki ayrı cümle yoktur. Birinci cümlenin yüklemi “girdi” sözcüğünden sonra “virgül” konularak devam edilmelidir.
“Ortak çözümler bulmak ve hayata geçirmek zorundayız.” (Habertürk, 11 Temmuz 2009) Yiğit Bulut’un cümlesi, nesnesi eksik olduğu için anlatım bozukluğuna neden olmuştur: bu bakımdan “ve” bağlacından hemen sonra “onları” sözcüğü eklenmelidir.
“…yayınlanan yazıların önemli bir bölümü İngilizce ve İbranice dillerine çevrildi.” (Zaman, 13 temmuz 2009) Ali Bulaç, iki ayrı dil adını; “İngilizce” ve “İbranice” yazdıktan sonra “dillerine” sözcüğü yerine “-a/-e” yönelme ekini dil adına ekleyerek kullanmalıydı. Cümle içinde, “dillerine” sözcüğü, “İngiliz” ve İbrani” soy adlarından sonra gelebilir.
“Bir tutum almak, tutum sahibi olmak dediğimde bir ülkenin köklü değişim noktalarındaki, kavşaklarda, dönemeçlerdeki hal ve tavrımızdan, söz ve eylemlerimizden söz ediyorum.” (Taraf, 13 Temmuz 2009) Nabi Yağcı’nın cümlesinde “noktalarındaki” sözcüğünden sonra kullanılan “virgül”, bir cümlede asla “virgül kullanılmayacak yer” için güzel bir örnektir.
“Sanıyorum Latince'deki "revoltum" kökünden gelen ve "revolution" benzeri sözcüklerle ifade edilen bu kavram, Türkçemiz'de farklı iki sözcükle ifade edilmektedir.”(Bugün, 14 temmuz 2009) Toktamış Ateş, iki ayrı dil adını gösteren her iki sözcükte de “kesme işareti”ni gereksiz kullanmış, noktalama yanlışına neden olmuştur.
“Öğrenciler dün başlayan tercih yapma işlemlerini 17 Temmuz'da sona erecek.” (Sabah, 14 Temmuz 20009) Yaşar Özay, sınavlarda sorulan “aşağıdakilerden hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?” sorusuna uygun seçenek olacak bir cümle yazmıştır.
“Gerçektende, öğreneceğiniz her yabancı dil, sizi 2'ye çarpacaktır.” (Posta, 14 Temmuz 2009) M. Ali Brand, yine aceleye getirmiş olacak ki cümlesinin ilk sözcüğündeki “de” bağlacını bir “tık”la ayıramamıştır. Yine anı nedenle olmalı ki “2’yle” yazılamamıştır.
Diğer Cevaplara Gözat
“ÖSS sınavına gençler ortalama yirmi yaş dolayında giriyorlar…”(Star, 14 Haziran 2009) Eser Karakaş da ÖSS kısaltmasından sonra “sınavına” sözcüğünü yazabiliyor, “gereksiz sözcük” uyarısını dikkate almadan.
“Bu roman için deyim yerindeyse ‘sosyolojik bir iman’ gerekmiştir diye düşünüyorum.” (Radikal Kitap,13 haziran 2008) Sema Aslan’ın cümlesindeki “deyim” sözcüğünün “deyiş” olması gerektiğini gör(e)meyen aday, yanlış anlamlı sözcük kullanmaktan bir soru kaybederdi.
“Herkesin meşrebine göre bir futbol yorumu var.” (Star AÇIK GÖRÜŞ, 6 Temmuz 2008) Salih Kılıç, önemsememiş olabilir; ancak “herkesin” sözcüğünden sonra “virgül” kullanamamak, cümlenin anlamını nasıl da değiştiriyor.
“Güçlü bir savunma yapan Av. Labori’yi, 14 Ağustosta bir kişi tabanca ile yaralar.” (Star, 30 Haziran 2009) Sınava giren herhangi bir aday, Sami Selçuk gibi davranıp “Ağustosta” sözcüğünü “kesme işareti” kullanmadan yazabilir miydi acaba?
“Şanlıurfa’nın Viranşehir İlçesi’nden Diyarbakır’a gelirken (…)” (Star, 5 Temmuz 2009) Mehmet Altan’ın yazdığı gibi “İlçesi’nden” sözcüğüne büyük harfle başlayıp sonra da ek ayırmak için “kesme işareti” kullanabilir misiniz?
“İki gün önce, Murat Bardakçı ve (bir okuyucumun deyimiyle) “tarihin sansür odası” ya da (bir başka okuyucumun deyimiyle) “tarihin televolesi” ile uğraşma faslına bir ara verip, dar anlamda politikaya dönerek “asıl şimdi anladı[ğı]m”ı kâğıda dökmek, karşılamadı günün icaplarını.” (Taraf, 4 Temmuz 2009) Halil Berktay da “deyiş” yerine, “deyim” sözcüğünü bir cümlede iki kez kullanabilmektedir.
“Örnek pekçok… ” (Yeni Şafak, 7 Temmuz 2009) Ali Bayramoğlu, bir “tık”la, birleşik sözcüklerin yazım yanlışından kurtulabilirdi.
“Öyle ki, ayrıntı detektörü H. Devrim dahi sizi farketmez.” (Radikal,11 Temmuz 2009) Serhan Ada da tıpkı Ali Bayramoğlu gibi, bir “tık”la “farketmez” yanlış yazımını düzeltebilirdi.
“Öbür dikkatimi çeken Mehmet Altan’ın Star’daki yazısı, daha doğrusu yazısının başlığı idi.” (Milliyet, 9 Temmuz 2009) Doğan Heper, “öbür” sözcüğünü yanlış yerde kullanmakla cümlenin anlamını nasıl da değiştirmiş; dikkat ettiniz mi?
“Hükümetlerin kurulma düzenlerinden tutun, dinlerin “işletmelerine,” çocuk olma mevhumundan tutun, kadın haklarına, tarihi yorumlamaktan tutun, birey/toplum ilişkilerine...” “Antik Yunanistan, Sokrat ve öğrencileri Eflatun ve Aristo’nun diyalogları sayesinde demokrasiyi keşfetmiştir.” “Rousseau, prangalı halimizi yüzümüze çarparak Fransız devrimininin altyapısını kurmuştur.” “Şunu unutmamak gerekir: felsefe, tarihten, matematikten, teolojiden, edebiyattan, sosyolojiden bağımsız olamaz.” “Hume’suz bir Frege düşünülemez çünkü bütün bu şahıslar tarihi ve onun ürünlerini delik deşik ederek “yeniyi” keşfetmiştir.”(Habertürk, 11 Temmuz 2009) Pelin Batu, ilk cümlede “kavram” anlamındaki “mefhum” ile “mevhum” sözcüğünü karıştırış gibi. İkinci cümlenin başlangıcındaki “Antik” nitelemesi, “Yunanistan” değil, “Yunan” sözcüğünün önüne yazılabilir. “Fransız Devrimi” özel addır; bu bakımdan her iki sözcüğünün de ilk harfi büyük yazılmalıdır. Özel adlara eklenen çekim ekleri, “kesme işareti” ile ayrılır. Sınava giren bir aday, Pelin Batu’nun dördüncü cümlesindeki gibi “üst üste iki nokta” işaretinden sonra yargı bildiren cümleye küçük harfle başlamayı onaylayabilir mi acaba? Son cümle, “noktalı virgül” eksikliği için örnek bir cümledir; çünkü burada iki ayrı yargı belirtildiğinden cümledeki “çünkü” sözcüğünden önce “noktalı virgül” kullanılmalıdır.
“En saçması da 1 milyona yakın aday sınava girdi.” (Milliyet,11 Temmuz 2009) Abbas Güçlü’nün bu cümlesinde saçmalığın nerede olduğunu sorabilirsiniz. Şaşkınlığınızı giderebilmek için cümlenin devamındaki “978 bini barajı aştı.” cümlesini okumanız gerekiyor. Dikkat ederseniz burada iki ayrı cümle yoktur. Birinci cümlenin yüklemi “girdi” sözcüğünden sonra “virgül” konularak devam edilmelidir.
“Ortak çözümler bulmak ve hayata geçirmek zorundayız.” (Habertürk, 11 Temmuz 2009) Yiğit Bulut’un cümlesi, nesnesi eksik olduğu için anlatım bozukluğuna neden olmuştur: bu bakımdan “ve” bağlacından hemen sonra “onları” sözcüğü eklenmelidir.
“…yayınlanan yazıların önemli bir bölümü İngilizce ve İbranice dillerine çevrildi.” (Zaman, 13 temmuz 2009) Ali Bulaç, iki ayrı dil adını; “İngilizce” ve “İbranice” yazdıktan sonra “dillerine” sözcüğü yerine “-a/-e” yönelme ekini dil adına ekleyerek kullanmalıydı. Cümle içinde, “dillerine” sözcüğü, “İngiliz” ve İbrani” soy adlarından sonra gelebilir.
“Bir tutum almak, tutum sahibi olmak dediğimde bir ülkenin köklü değişim noktalarındaki, kavşaklarda, dönemeçlerdeki hal ve tavrımızdan, söz ve eylemlerimizden söz ediyorum.” (Taraf, 13 Temmuz 2009) Nabi Yağcı’nın cümlesinde “noktalarındaki” sözcüğünden sonra kullanılan “virgül”, bir cümlede asla “virgül kullanılmayacak yer” için güzel bir örnektir.
“Sanıyorum Latince'deki "revoltum" kökünden gelen ve "revolution" benzeri sözcüklerle ifade edilen bu kavram, Türkçemiz'de farklı iki sözcükle ifade edilmektedir.”(Bugün, 14 temmuz 2009) Toktamış Ateş, iki ayrı dil adını gösteren her iki sözcükte de “kesme işareti”ni gereksiz kullanmış, noktalama yanlışına neden olmuştur.
“Öğrenciler dün başlayan tercih yapma işlemlerini 17 Temmuz'da sona erecek.” (Sabah, 14 Temmuz 20009) Yaşar Özay, sınavlarda sorulan “aşağıdakilerden hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?” sorusuna uygun seçenek olacak bir cümle yazmıştır.
“Gerçektende, öğreneceğiniz her yabancı dil, sizi 2'ye çarpacaktır.” (Posta, 14 Temmuz 2009) M. Ali Brand, yine aceleye getirmiş olacak ki cümlesinin ilk sözcüğündeki “de” bağlacını bir “tık”la ayıramamıştır. Yine anı nedenle olmalı ki “2’yle” yazılamamıştır.
Diğer Cevaplara Gözat