Geçiş ve bağlantı ifadeleri nedir

Konuşmalarda veya yazılarda düşünceler ifade edilirken kullanılan, farklı düşünmeye yönlendiren, düşünceyi destekleyen ve açıklayan, özetleyen ve sonuç bildiren cümleler kurmadan önce kullanılan ifadelere geçiş ve bağlantı ifadeleri denir. Geçiş ve bağlantı ifadelerine yönlendirici ifadeler de denir.

Bir konu hakkında düşüncemizi ifade ederken, kelimeler veya cümleler arasında geçiş ve bağlantı ifadeleri kullanırız. Bu ifadeler yazılı veya sözlü dilde dile getirdiğimiz duygu ve düşünceler arasında olumlu veya olumsuz yönde bağlantılar kurar, düşünceyi aynı veya farklı yönde devam ettirmemizi sağlar. Aslında günlük hayatta sıkça kullandığımız bu ifadeler sayesinde konuşmamızı dinleyen veya yazımızı okuyan kişi, cümlenin devamında nasıl bir anlamın geleceğini önceden kestirebilir. Buradan hareketle; Türkçede “aralarında anlam ilgisi bulunan varlık, kavram, olay veya durumları aynı veya farklı yönde geliştirerek tek bir yargıya bağlayan ögelere” geçiş ve bağlantı ifadeleri denir.

Geçiş ve bağlantı ifadeleri üç başlıkta incelenebilir:

Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeler: ama, yine de, fakat, buna rağmen, lakin, ne var ki, yalnız, oysaki, ancak.

Destekleyici ve açıklayıcı ifadeler: yani, özellikle, başka bir deyişle, örneğin, açıklamak gerekirse, örnek olarak, açıkçası, mesela, hatta, üstelik, ayrıca.

Özetleyen ve sonuç bildiren ifadeler: kısacası, son olarak, böylece, görüldüğü gibi, özetle, sonucunda, böylelikle.

Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeler: Günlük konuşma ve yazılarda cümle kurulurken farklı düşüncelere yer verilir. Yani düşünceyi değişik yönetebilmek amaçlı belli başlı bazı ifadeler kullanılır.

Farklı düşünceye yönlendiren ifadelere örnekler

• Hayvanları çok seviyorum ama astım hastalığım nedeniyle evde hayvan besleyemiyorum.
• Erken kalkmasına rağmen trafik yüzünden işe geç kaldı.
• Sandalyeye çıktım yine de lambaya erişemedim.
• Topu ağlarla buluşturdu fakat ofsayta düştüğü için gol sayılmadı.
• Bütün bir yıl boyunca çok çalıştı lakin yeterli parayı biriktiremedi.
• Bu sefer fırının başında bekledim ne var ki keki yine yaktım.
• Gömlek alacaktım yalnız bir türlü rengine karar veremedim.
• Fena hasta olmuşum oysaki sıkı giyiniyor, yediğime içtiğime dikkat ediyordum.
• Belki aşçı olabilirsin ancak matematik bilmeden gıda mühendisi olamazsın.
• Ödevimi yapacaktım ama dün gece elektrikler kesilince yapamadım.

Destekleyici ve açıklayıcı ifadeler: Bazen cümle kurarken istenilen etkiyi yaratmadığı düşünülür ve destekleyici ifadeler kullanılır. Böylece cümle daha etkin ve açıklayıcı olarak karşı tarafa aktarılır.

Destekleyici ve açıklayıcı ifadelere örnekler

• Bu ayın 24’ünde yani Ramazan’ın ilk gününde köyde olacağım.
• Bu tür hastalıklar baharın aylarında özellikle Nisan ayında yaygın olarak görülür.
• Dünkü maç onun son maçıydı başka bir deyişle jübilesini yaptı.
• Çoğu insanın yaptığı yazım yanlışları var örneğin herkes yerine herkez, yalnız yerine yanlız yazmak gibi…
• Denize kıyısı olan şehirlerden ikinci el araç alırken neden daha dikkatli olmamız gerektiğini açıklamak gerekirse bu şehirlerdeki yoğun nem oranını sebep olarak gösterebiliriz.
• Peygamber efendimiz temizliğine çok dikkat ettiğini örnek olarak her yemekten sonra misvakla dişlerini fırçaladığını anlatırlar.
• Onu üzmek için söylemedim, açıkçası yaptığı resmi hiç beğenmedim.
• Yazın bazı aktivitelere katılabilirsiniz mesela kamp yapmak, bisiklet turlarına katılmak bunlardan birkaçı…
• Emekli olunca köye gitmeyi hatta orada bir çiftlik kurmayı düşünüyorum.
• Bütün gün evde temizlik yapmış üstelik mantı bile açmış.
• Bilgisayara format atmış ayrıca gerekli tüm programları kurup öyle teslim etmiş.

Özetleyen ve sonuç bildiren ifadeler: Yazıları ve konuşmaları sonuca bağlamak ve kısaca özetlemek adına bazı ifadeler değerlendirilir.

Özetleyen ve sonuç bildiren ifadelere örnekler

• Bütün yıl gezdin, tozdun, bilgisayarla oynadın, öğlene kadar uyudun, kitabın kapağını bile açmadın. Kısacası sen sınavı üniversiteyi falan kazanamazsın.
• Geçmişten günümüze kullanılan iletişim araçlarına son olarak cep telefonları ve interneti örnek olarak verebiliriz.
• Tarım bakanı çiftçilerden bu sene patates ekmelerini böylece patateste dışa olan bağımlılığımızı ona erdireceğimizi dile getirdi.
• Grafiklerde de görüldüğü gibi korona virüsü en fazla yaşlıları etkilemektedir.
• Özetle günümüzdeki hastalıkların bir çoğunun nedeni stresli bir yaşam ve hava kirliliğidir.
• Tüm bunların sonucunda araç kullanırken mutlaka emniyet kemeri takmamız gerektiğini anlamışızdır sanıyorum.
• Ne anladığımı söyleyeyim, kısaca sen artık beni eskisi kadar sevmiyorsun.
• Böylelikle bir örnekler içeriğimizin daha sonuna gelmiş bulunuyoruz.