Sunum İçeriği

Grip Nedir?Grip influenza virüslerinin neden olduğu, dönem dönem büyük çapta salgınlarla seyreden, çocukluk çağındaki olguların hastaneye yatışlarını gerektiren, komplikasyonlara zemin hazırlayan, yaşlılar ve süreğen hastalığı olanlarda ölümlere neden olabilen solunum yollarının bulaşıcı, önemli bir enfeksiyon hastalığıdır.  Ani başlayan ve yüksek ateşle (>38 0C ) seyreden GRİP'te  olguların büyük bölümü hastalığı ayakta geçiremezler, yatağa düşerler.Gribin Etkeni Nedir?Grip hastalığının etkeni, sürekli yapısal değişime uğrayarak insanların bağışıklık sisteminden kaçmayı başaran influenza virüsleridir. Yıllardan beri dünya çapında milyonlarca insanın grip salgınlarında hayatını kaybetmesi, bilim adamlarını bu virüs ile ilgilenmeye itmiş bu nedenle influenza virüsleri üzerinde oldukça fazla araştırma yapılmıştır. İnfluenza virüsünün A, B, ve C olmak üzere üç tipi mevcuttur. A tipi virüs hem insanlarda hem de yaban kuşları, kümes hayvanları ve domuz gibi hayvanlarda hastalık yaparken, B tipi sadece insanlarda hastalık yapar. C tipi ise çok hafif derecede hastalık yaptığı için salgınlara yol açmaz bu nedenle önemi çok azdır ve aşı içeriğinde bulunmaz. Grip denildiğinde söz konusu etkenler influenza A ve B tipleridir. İnfluenza A virüsü yüzeyinde bulunan ve sürekli yapısal değişime uğrayan hemaglutinin ve nöraminidaz gibi antijenik moleküllerinin özelliğine göre alt tiplere ayrılır. İnsanlarda bildiğimiz mevsimsel salgınlara yol açan alt tipler H1N1 ve H3N2 alt tipleridir. B tipinin ise alt tipleri yoktur; sadece serolojik olarak farklı özellik gösteren türleri vardır.İnfluenza virüsleri tıpkı HIV (AIDS etkeni) virüslerinde olduğu gibi devamlı değişikliğe uğrarlar. Bu nedenle grip geçirmiş bir kişi kabakulak ya da kızamık’ta olduğu gibi hastalığı geçirmekle ya da tek bir kez aşı olmakla gribe karşı uzun süreli ya da ömür boyu bağışıklık kazanamaz. Bundan ötürü gripten korunmak için her sene AŞI yaptırmak gerekmektedir. grip etkeni virüslerin elektron mikoskobik görüntüsüGribin Belirtileri Nelerdir?Her şeyden önce influenza virüslerinin neden olduğu gribin yol açtığı klinik tabloyu sayıları 250’yi bulan diğer solunum yolları etkenlerinin yol açtığı hastalıklardan ayırmak gerekirYanda çizimlerde gösterilen bulgulardan ani başlayan ateş, aşırı yorgunluk / kas ağrıları ve kuru öksürük gribin en tipik bulgularıdır. Çocuklarda bu bulguların yanında seyrek de olsa karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler de gözlenebilir.Fakat unutmamalı ki hastalığa yakalanan herkeste grip bulguları aynı şiddette seyretmeyebilir. Örneğin daha önce benzer bir influenza virüsü ile enfeksiyon geçirmiş ya da aşılanmış bir kişide bulguların ağır seyretme ihtimali düşüktür.  Grip soğuk algınlığı değildir!BELİRTİLERGRİPSOĞUK ALGINLIĞIAteşYüksek Ateş (>38 0C)NadirBaş AğrısıSıklıklaNadirKas - Eklem AğrısıSıklıklaHafifBitkinlikŞiddetli ve günlerce sürebilirYokBurun AkıntısıHafifSıklıklaHapşırmaKimi zaman SıklıklaÖksürükKuru, orta şiddetteHafifDiğer ÖzelliklerYatak İstirahatiGerektirirGerektirmezKomplikasyonlarSinüzit, orta kulak iltihabı, bronşit, zatürre, ensefalit, ölümSinüs konjeksiyonu, kulak ağrısıNasıl Bulaşır?Çok kolay ve hızla bulaşma özelliğine sahip influenza virüsleri, grip geçirmekte olan bir kişinin öksürüp hapşırması ve hatta konuşması yoluyla havaya dağılan virüsün hastanın 1-2 metre uzağındaki sağlam kişiler tarafından solunum yoluyla alınması ile bulaşır. Bunun yanında, hastaların ağız-burun akıntılarının bulaştığı eşyalara ve yüzeylere dokunduktan sonra virüsle kontamine olmuş elin ağızla ya da burunla teması ile de virüs bulaşabilmektedir. Unutmamalıyız ki grip virüsü dış ortamda, örneğin kapı kollarında, toplu taşıma araçlarındaki tutacaklarda,  elektrik/asansör düğmelerinde, kreşlerde ağza sokulabilen oyuncaklar üzerinde 48 saat kadar canlı kalabilmekte ve insana bulaşırsa enfekte etmeye devam edebilmektedir.Grip virüsü bulaşan bir kişide belirtiler 1-2 gün içinde görülmeye başlar. Virüsü kapmış bir yetişkin henüz hastalık belirtileri başlamadan 1 gün önceden başlayıp, hastalık belirtileri kaybolduktan 5 gün sonraya kadar virüsü etrafa bulaştırabilir. Bu süreler çocuklar da iki katı kadar daha uzundur. Yani çocuklar grip virüsünü bulaştırmada önemli rol oynarlar. Özellikle kreşlerde oyuncakların ağıza sokulmasıyla grip olan bir çocuktan diğerine virüs kolaylıkla bulaşabilmekte ve böylelikle virüsü alan çocuk da evdeki diğer bireylere virüsü bulaştırabilmektedir.Gripten Nasıl Korunurum?Gripten korunmanın en iyi yolu HER YIL aşı olmaktır. Aşılama ile ilgili detaylı bilgi için “tıklayınız” Aşı ile bağışıklamanın yanısıra bazı önlemler alınarak da gribin bulaşma riski azaltılabilir. Bu Önlemler:Yakın Temastan Uzak DurmakGrip olmuş kişilerle yakın temas kurmaktan kaçının. Eğer siz hastaysanız sağlıklı kişilerden uzak durun.Evde Kalıp DinlenmekGribi sağlıklı bireylere bulaşmasını engelleyerek toplumda yayılmasını önlemek amacıyla mümkün ise işe, okula ve alışverişe gitmeyin, evinizde dinlenin. Öksürme ve Hapşırma Esnasında Ağzı kağıt Mendil İle KapatmakÖksürürken hapşırırken ağzı bir kağıt mendille kapatıp, mendili hemen çöpe atmak gribin etrafınızdaki sağlıklı bireylere bulaşmasını engelleyecektir. Özellikle toplu taşım araçlarında, kreş ve okullarda, bakımevlerinde uygulanması bulaşmayı önemli ölçüde engelleyecektir.Dikkat: Ağzımızı elimizle kapatMAMAlıyız!Ağzımızı elimizle kapatırsak, virüs bulaşmış elimizi etraftaki eşyalara değdirdiğimizde virüsün etrafa saçılmasına ve diğer insanlara da bulaşmasına neden oluruz. Kâğıt mendil yok ise dirseğimizin iç kısmiyle de ağzımızı kapatarak virüsün etrafa saçılmasını önleyebiliriz.Elleri YıkamakEl yıkama ile sadece gripten değil diğer bulaşıcı hastalılardan da büyük oranda korunabiliriz.Ağız, burun ve gözlere dokunmaktan kaçınmakMikroplar genellikle insanların kontamine yüzeylere dokunduktan sonra bulaşmış eller ile ağız, burun ve gözlere dokunulması ile bulaşır.Sağlıklı Yaşam Tarzı SeçmekUnutmayalım ki yeterince ve düzenli uyku, dengeli beslenme, yeterince sıvı tüketme, düzenli spor ve stresten uzak kalma bağışıklık sistemimizin de iyi çalışmasını ve hastalıklarla daha iyi mücadele etmesini sağlar.Grip aşısı ne tip bir aşıdır?İki tip grip aşısı vardır. En yaygın olarak kullanılan ve ülkemizde de bulunan grip aşısı inaktive (ölü) grip aşısıdır. 2003 yılında canlı zayıflatılmış grip virüsü içeren grip aşısı ruhsat almış ve ABD’de kullanıma girmiştir.  Ülkemizde kullanılmayan bu aşının ABD’de de uygulanabileceği gruplar oldukça kısıtlıdır.Grip aşıları nasıl üretilir?Her yıl araştırmacılar ve üreticiler, bir sonraki grip sezonunda hastalık yapması muhtemel grip virüslerine karşı aşı geliştirmektedirler.Grip aşısı 3 tip grip virüsü içerir; 2 adet A tipi ve 1 adet B tipi. Grip aşılarında kullanılacak olan grip virüsleri yumurtada çoğaltılırlar. Ve sonra toplanan virüsler inaktive edilir, saflaştırılır ve kullanıma hazır enjektörler içine dolum yapılır.Grip aşısı nasıl uygulanır?İnaktive (ölü) grip aşısı kolun omuz kısmına (deltoid kasa), kas içine uygulanır. Kimler grip aşısı olmalıdır?T.C Sağlık Bakanlığı Grip Aşısı ÖnerileriSağlık Bakanlığı aşağıdaki gruplara giren kişilerin her yıl grip aşısı ile aşılanmasını “mutlaka” önermektedir.Gribin yaşamsal risk oluşturduğu ve tıbbi açıdan mutlaka aşılanması önerilenler:65 yaşından büyük kişilerŞeker hastaları (diyabet)Astım hastalarıKronik akciğer hastaları (bronşit vb.)Kronik kalp ve damar sistemi hastaları (koroner arter hastaları)Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kronik kan hastalığı – hemoglobinopati – olanlar, kanser hastaları, immünsupresif kullananlar)Huzurevi, bakımevi vb. ortamlarda yaşayanlarBöbrek bozukluğu (renal disfonksiyonu) olanlar6-18 yaş arasında olan ve uzun süreli aspirin tedavisi olan çocuk ve adölesanlar (gençler)T.C. Sağlık Bakanlığına Göre Grip aşısı olmaması gereken kişiler:6 aylıktan küçük bebeklerYumurtaya karşı anafilaktik tarzda alerjisi olanlar (yumurta yediğinde alerjik şoka girenler)Hamileliğin ilk 3 ayı içinde olan bayanlar (ancak doktor tarafından gerekli olduğu tespit edilirse grip aşısı olabilirler) Toraks Derneği Grip Aşısı ÖnerileriGrip aşısı yapılması önerilen kişiler: 65 yaş ve üzeriKronik pulmoner hastalık (KOAH, bronşektazi, bronş astması)Kronik kardiyovasküler hastalıkDiabetes mellitus, böbrek fonksiyon bozukluğu, çeşitli   hemoglobinopatileri olan ve bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerYüksek riskli hastalarla karşılaşma olasılığı olan hekim, hemşire   ve yardımcı sağlık personeliGrip yönünden riskli şahıslarla birlikte yaşayanlarGüvenlik görevlileri, itfaiyeciler gibi toplum hizmeti veren kişilerGrip geçirdiğinde ciddi komplikasyon gelişme olasılığı bulunan ve tıbbi sorunları olan gebeler2. - 3. trimestrde grip geçirme riski olan gebelerGrip çocuklarda, yaşlılarda ve eşlik eden kronik hastalığı olanlarda pnömoniyle komplike olabilir. 65 yaşın üzerindekilerde gripten ölümler sekonder bakteriyel pnömoniler ve kalp yetmezliğine bağlıdır. Aşı eylül, ekim ve en geç kasım aylarında yapılmalıdır. Böylece antikor titreleri epidemi başladığında tepe düzeye ulaşmış olur. A ve B tipini içeren trivalan aşı deltoid kas içine (intramusküler) her yıl uygulanmalıdır.ABD Hastalıkları Koruma Merkezi (CDC) ÖnerileriGripten korunmak isteyen herkes grip aşısından faydalanabilir. Ancak her yıl grip aşısının özellikle önerildiği gruplar vardır. Bunlar:50 yaşın üzerindeki yetişkinler6 ay 18 yaş arası çocuklar (influenzaya bağlı hastaneye yatma riski yüksek olduğu için).Kronik (uzun süreli) bir hastalığı olan ve uzun süreli bakım ünitelerinde kalan kişiler.6 aylık veya daha büyük olan ve kalp hastalığı, akciğer hastalığı, astım, böbrek hastalığı, diabet gibi metabolik hastalık, anemi (kansızlık) ve diğer kan hastalıkları gibi uzun süreli ciddi sağlık problemleri yaşayan kişiler 6-18 ay arası ve uzun süreli aspirin tedavisi alması gereken kişiler (grip geçirmeleri durumunda Reye sendromu riski taşırlar).Grip sezonunda hamileliklerinin 4. ay ve daha sonrasında olan hamileler Gribin komplikasyonları açısından yüksek risk taşıyan kişilerle (6 aylıktan küçük çocuklarla aynı evde yaşayan kişiler de dahil olmak üzere) temas eden aile bireyleri, sağlık çalışanlarıGrip aşısı olmayı dikkate alması gereken diğer gruplar:Ambulans ve acil servis çalışanları, polislerNisan ve Eylül ayları arasında güney yarımküreye veya yılın herhangi bir döneminde tropik bölgelere yolculuk yapacak kişilerOkul ve üniversitelerde okuyan öğrenciler ve çalışan kişiler, sporcular, sanatçılarGRİP OLMAK İSTEMEYEN HERKES!Çocuklara grip aşısı uygulanırken erişkinlerden farklı olan özel uygulamalar var mıdır?9 yaşından küçük ve ilk kez grip aşısı olacak çocuklar en az dört hafta arayla iki kez grip aşısı olmalıdır. 6 aylıktan 3 yaşına kadar olan çocuklara grip aşısı yarım doz (0.25 ml) uygulanmalıdır.Grip aşısını hangi aylarda yaptırmalıyım?Ülkemizdeki sürveyans verileri göz önüne alındığında grip salgınlarının kasım ayı itibariyle başladığı ve nisan ayı ile sonlandığı görülmektedir.  Aşı olunduktan sonra bir bağışıklığın oluşabilmesi için en az 10 gün geçmesi gerektiği göz önüne alınırsa eylül ayı sonundan başlayarak grip sezonu içinde herhangi bir tarihte aşı olunabilir (Ekim-Nisan).  Ama unutmayalım ki kasım ayında grip sezonu başlar başlamaz gribe yakalanma olasılığımız var, bu nedenle aşı olmayı düşünüyorsak sezon başlamadan aşımızı yaptırmakta fayda var.Yolculuk yapan kişiler tropik bölgelerde yıl boyunca, güney yarımkürede ise Nisan-Eylül ayları arasında grip sezonu olduğunu unutmamalıdırlar.Burada bir bilgiyi yeniden irdelemekta fayda var: Grip aşısı sadece ”GRİBE” karşı korur (gribin semptomları tıklanarak açılsın burada). Her solunum yolu enfeksiyonu grip değildir ve grip dışında çeşitli solunum yolu enfeksiyonları vardır. Bu nedenle grip aşısı olduktan sonra grip dışında herhangi bir solunum yolu enfeksiyonuna yakalanabilir ve bunu grip sanabiliriz. Gerçekten grip olup olmadığımızı grip bulgularının (TIKLA AÇILSIN) varlığı ve laboratuar testleri ile anlayabiliriz.Grip aşısı ne sıklıkta uygulanmalıdır?Grip aşısı her yıl bir kez uygulanmalıdır çünkü oluşturduğu bağışıklık bir yıl içinde azalır ve her yıl grip aşısının içeriği o yıl içinde hastalık yapması muhtemel grip virüslerini içerecek şekilde değiştirilir.Bakım evlerinde grip salgınlarını önlemek için öneriler var mıdır?Salgınları önlemede en önemli faktör bakımevlerinde kalan kişilerin ve buralarda çalışanların; ayrıca grip açısından yüksek risk grubunda olan kişilerin her yıl grip aşısı ile aşılanmasıdır. Grip açısından yüksek risk taşıyan grupla temas eden doktorlar, hemşireler ve hastane, uzun süreli bakımevi, poliklinik gibi sağlık hizmeti veren tüm kuruluşlarda çalışan personel hedef gruptur. Kronik hastalığı olan kişiler aşılandı ise, bu kişilerle temasta olan, aynı evde yaşayan kişiler yine de grip aşısı olmalı mıdır?Evet. Yüksek risk grubunda bulunan kişiler, 65 yaş ve üzerindeki kişiler, 6 aylıktan küçük bebeklerle aynı evde yaşayan kişiler her yıl grip aşısı olmalıdır.2 yaş altındaki sağlıklı çocukların aynı evde yaşayan kardeşleri aşılanmalı mıdır?Evet. Doğumdan iki yaşa kadar olan tüm çocuklarla aynı evde yaşayan kişiler, küçük çocuklar hastalığı çok ağır geçirdikleri için onları hastalıktan korumak amacıyla her yıl grip aşısı olmalıdır.Hamile kadınların grip aşısı olması güvenilir midir?Evet. Toraks derneği 2. - 3. trimestrde grip geçirme riski olan gebelerin aşılanmasını önermektedir. CDC, grip sezonunda hamileliklerinin 4. ay ve daha sonrasında olan hamile kadınların aşılanmalarını önermektedir. Hamile kadınlar gribe bağlı ciddi komplikasyonlar (istenmeyen sonuçlar) açısından daha fazla risk altındadır. Yakın zamanda yapılan bir klinik çalışmada gribe bağlı hastaneye yatma riski 14 haftalık veya daha büyük sağlıklı hamile kadınlarda, hamile olmayanlara kıyasla dört kat daha fazladır.Tıbbi açıdan yüksek risk taşıyan grupta bulunan hamile kadınlar (örneğin, astım, kalp hastalığı gibi herhangi bir hastalığı olan hamile kadınlar) hamileliklerinin dönemine bakılmadan grip sezonundan önce aşılanmalıdırlar.Grip aşısı ne kadar güvenilirdir?Grip aşısı güvenilir bir aşıdır. Grip aşısının en sık görülen yan etkileri aşının uygulandığı bölgede görülen ağrı, kızarıklık veya şişliktir. Bu reaksiyonlar geçicidir ve aşılanan kişilerin %15-20’sinde görülmektedir. Grip aşısı ile aşılanan kişilerin %1’inden azında ateş, titreme ve kas ağrıları gelişebilir. Bu reaksiyonların görülme ihtimali daha önce hiç grip virüsü veya aşısı ile karşılaşmamış kişilerde daha fazladır. Gripaşısından sonra bu yan etkilerin görülmesi gribe yakalanıldığı anlamına gelmez. Bu şikayetler sadece 1-2 gün devam eder ve kendiliğinden düzelir.Grip aşısına bağlı ciddi yan etki çok nadirdir. Bu reaksiyonlar aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı alerji (örneğin, şoka sokacak kadar ciddi alerjisi olan kişilerde) sonucunda gelişebilir.Grip aşıları ne kadar etkindir?Grip aşılarının gripten koruması o sezonda salgın yapan grip aşılarının, aşının içerisinde bulunan virüslerle uyuşmasına, ayrıca aşılanan kişinin yaşına ve sağlık durumuna göre değişmektedir. 65 yaşından büyük kişiler ve herhangi süregen bir hastalığı olan kişilerde bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak grip aşısının etkinliği de bir miktar azalabilmekle ve grip hastalığının oluşmasını tam olarak önleyememekle birlikte grip aşısının komplikasyon ve ölümleri önlemede etkin olduğunu bilmek önemlidir.Grip aşısı gribe neden olabilir mi?Hayır. Çünkü grip aşısı ölü virüslerle hazırlanmaktadır. Kimler grip aşısı olmamalıdır?Genel olarak, ölü grip aşısı daha önce yaptırdığı grip aşısına karşı veya yumurtaya karşı ciddi derecede alerjisi olan (yiyeceklerin içerisindeki az miktarda yumurta ile dahi şoka sokacak kadar ağır) kişilere uygulanmamalıdır. Yumurtaya karşı çok ciddi alerjisi olan (hayati tehlike yaratacak kadar) veya grip aşısının uygulanmasından sonra ciddi bir alerjik reaksiyon gelişen kişiler grip aşısı olmamalıdır. Grip ve komplikasyonları (istenmeyen sonuçları) açısından risk altında olan ve alerjisi olan kişiler, grip aşısına karşı alerjik reaksiyon ihtimali olup olmadığı veya alerjik hassasiyetlerinin azaltılması konusunda hekimlerine danışmalıdırlar.Diğer yandan ülkemizde bulunmayan canlı, zayıflatılmış ve burundan uygulanan grip aşısı sadece 5-49 yaş arası, herhangi bir hastalığı olmayan ve hamile olmayan kişilere uygulanabilir.Orta veya ciddi hastalık geçirmekte olan kişiler, grip aşısını hastalıkları düzelene kadar ertelemelidirler.