İşte Cevaplar
Cevap : Güzel Adlandırma
Güzel adlandırma Türkçe dilbilim terminolojisinde ''örtmece'' olarak da geçmektedir. Terimin İngilizce karşılığı ise ''euphemism''dir. Güzel adlandırma; rahatsız edici, ayıp, hakaret edici bir şey yerine ılımlı, kulağı tırmalamayan, dolaylı bir sözcük ya da tümce kullanılmasıdır. Doğan Aksan'a göre güzel adlandırma; kimi varlıklardan, nesnelerden söz edildiğinde doğacak korku, ürkme, iğrenme gibi duyguların, kötü izlenim ve çağrışımların önlenmesi amacına yönelen ve dünyanın her dilinde rastlanan bir değiştirme olayı olarak tanımlamaktadır. Kelimenin kökenine baktığımızda Yunanca Euphemismos'a dayandığını görürüz. Euphemos Yunanca 'iyi duyulan' anlamına gelmektedir.
Türkçe'de güzel adlandırmanın birçok örneğini görürüz. Mesela 'ölmek' yerine 'vefat etmek' kelime grubunu kullanmak bir güzel adlandırma örneğidir. Saygı duyulan bir insan ya da devlet büyüğü, dini önderler gibi insanların öldüğünü belirtirken saygıdan dolayı vefat etti deriz. Özellikle kırsal yerlerde görülen gelincik adlı hayvanın ismi başlı başına bir güzel adlandırma örneğidir. Ya da korkulduğu ve uğursuzluk getirileceği düşünüldüğü için doğa üstü bir varlık olan cinlere de ''üç harfliler'' ya da ''iyi saatte olsunlar'' kavramları kullanılır. Yine kökeni çok eski Türk kültürüne dayanan, loğusa kadınlara geldiği düşünülen 'al kızı'' terimi de yine bir güzel adlandırma örneğidir.
Burada bir şeyi belirtmek gerekmektedir. Bazı güzel adlandırmalar o kadar oturmuştur ki dilin resmi lehçesinin içinde kendisine yer bulmuştur. Yukarıda verilen gelincik ve al kızı bu örneklerin başında gelmektedir. Fakat bazıları vardır ki Anadolu'nun çeşitle şivelerinde ve ağızlarında kullanılır ve resmi dile uygun düşmedikleri için resmi lehçenin içerisinde kendisine yer bulamamıştır. Mesela Anadolu'nun bazı bölgelerinde şaşı kimseler için 'gözü akık' kelimesi kullanılır. Ya da baykuş için 'altın baş' kullanılır. Bunlar yerel lehçelerde kullanılan ve o bölgenin dışında bilinmesi zor olan bazı güzel adlandırmalardır.
Güzel Adlandırmanın Özellikleri
Güzel adlandırmalar başlıca şu özellikleri gösterirler;
1) Anlambilimsel olarak daha karmaşıktır.
2) Kültür odaklıdırlar. (Başka kültürden insanların anlaması daha zordur)
3) Daha kibar kullanıma olanak sağlarlar.
4)Genellikle resmi olmayan lehçelerde kullanılırlar. ( Resmi dile yerleşmiş olanları da vardır.)
5) Konuşmayı ve iletişimi kolaylaştırma özellikleri vardır.
6) Güzel adlandırmalar, beynin karmaşık düşüncelerin oluştuğu yerinde oluşturulur.
7) Konuşucular tarafından uzlaşımsal olarak belirlenmesi ve anlaşılması beklenir.
Güzel adlandırmaya örnek
İshal - Bozgun
Verem - İssice
Nezle - Kötüce
Kolera - Kusağ
Menenjit - Kısma
Atmaca - Alıcı
Sıpa - Avanak
Ayı yavrusu - Fasıl
Köstebek - Gözsüz
Akrep - Kuyruklu
Kadın - Çorbacı
Görümce - Kadıncık
Üvey Kız - Kızlık
Hamile - Gövdeli
Beceriksiz Kız - Kel kiraz
Dul Kadın - Celep
Ahlaksız Kadın - Çapaklı
Metres - Ekti
Kötü Kadın - Boydah
Hafif Kadın - Bandırmalı
Azrail - Alıcı
Kefen - Çadır
Mezar - Gömeç
Ölmek - Kara Babaya Tutulmak
Tabut - Ağaç At
İnsan Dışkısı - Gebertü
Büyük Abdest - Be
Piç - Göbel
Yalancı - Attırgeç
Homoseksüel Erkek - Çelebi
Namussuz - Evraksız
Çapkın - Gücük
Belalı - Kılçıklı
Gece Bekçisi - Kara
Cin - Erişik
İç Güveyi - Girinti
Rüşvet - Gevik
Özürlü - Engelli
Kusmak - İstifra Etmek
Kör - Görme Engelli
Sağır - İşitme Engelli
Terörist - Özgürlük Savaşçısı
Şeytan - Çör
Genel Ev - Mektep
Sınıfta Kalmak - Çift Dikiş
Deli - Akıl Hastası
Evlilik Dışı İlişki - Dost Tutmak
Şişman - Toplu
Faiz - Kar Payı
Kürtaj - Aldırma
Aptal - Dedem Akıllı
Geveze - Ağzı Kalabalık
Ayyaş - Akşamcı
Basur - Hemoroit
Ceset - Naaş
Diğer Cevaplara Gözat
Güzel adlandırma Türkçe dilbilim terminolojisinde ''örtmece'' olarak da geçmektedir. Terimin İngilizce karşılığı ise ''euphemism''dir. Güzel adlandırma; rahatsız edici, ayıp, hakaret edici bir şey yerine ılımlı, kulağı tırmalamayan, dolaylı bir sözcük ya da tümce kullanılmasıdır. Doğan Aksan'a göre güzel adlandırma; kimi varlıklardan, nesnelerden söz edildiğinde doğacak korku, ürkme, iğrenme gibi duyguların, kötü izlenim ve çağrışımların önlenmesi amacına yönelen ve dünyanın her dilinde rastlanan bir değiştirme olayı olarak tanımlamaktadır. Kelimenin kökenine baktığımızda Yunanca Euphemismos'a dayandığını görürüz. Euphemos Yunanca 'iyi duyulan' anlamına gelmektedir.
Türkçe'de güzel adlandırmanın birçok örneğini görürüz. Mesela 'ölmek' yerine 'vefat etmek' kelime grubunu kullanmak bir güzel adlandırma örneğidir. Saygı duyulan bir insan ya da devlet büyüğü, dini önderler gibi insanların öldüğünü belirtirken saygıdan dolayı vefat etti deriz. Özellikle kırsal yerlerde görülen gelincik adlı hayvanın ismi başlı başına bir güzel adlandırma örneğidir. Ya da korkulduğu ve uğursuzluk getirileceği düşünüldüğü için doğa üstü bir varlık olan cinlere de ''üç harfliler'' ya da ''iyi saatte olsunlar'' kavramları kullanılır. Yine kökeni çok eski Türk kültürüne dayanan, loğusa kadınlara geldiği düşünülen 'al kızı'' terimi de yine bir güzel adlandırma örneğidir.
Burada bir şeyi belirtmek gerekmektedir. Bazı güzel adlandırmalar o kadar oturmuştur ki dilin resmi lehçesinin içinde kendisine yer bulmuştur. Yukarıda verilen gelincik ve al kızı bu örneklerin başında gelmektedir. Fakat bazıları vardır ki Anadolu'nun çeşitle şivelerinde ve ağızlarında kullanılır ve resmi dile uygun düşmedikleri için resmi lehçenin içerisinde kendisine yer bulamamıştır. Mesela Anadolu'nun bazı bölgelerinde şaşı kimseler için 'gözü akık' kelimesi kullanılır. Ya da baykuş için 'altın baş' kullanılır. Bunlar yerel lehçelerde kullanılan ve o bölgenin dışında bilinmesi zor olan bazı güzel adlandırmalardır.
Güzel Adlandırmanın Özellikleri
Güzel adlandırmalar başlıca şu özellikleri gösterirler;
1) Anlambilimsel olarak daha karmaşıktır.
2) Kültür odaklıdırlar. (Başka kültürden insanların anlaması daha zordur)
3) Daha kibar kullanıma olanak sağlarlar.
4)Genellikle resmi olmayan lehçelerde kullanılırlar. ( Resmi dile yerleşmiş olanları da vardır.)
5) Konuşmayı ve iletişimi kolaylaştırma özellikleri vardır.
6) Güzel adlandırmalar, beynin karmaşık düşüncelerin oluştuğu yerinde oluşturulur.
7) Konuşucular tarafından uzlaşımsal olarak belirlenmesi ve anlaşılması beklenir.
Güzel adlandırmaya örnek
İshal - Bozgun
Verem - İssice
Nezle - Kötüce
Kolera - Kusağ
Menenjit - Kısma
Atmaca - Alıcı
Sıpa - Avanak
Ayı yavrusu - Fasıl
Köstebek - Gözsüz
Akrep - Kuyruklu
Kadın - Çorbacı
Görümce - Kadıncık
Üvey Kız - Kızlık
Hamile - Gövdeli
Beceriksiz Kız - Kel kiraz
Dul Kadın - Celep
Ahlaksız Kadın - Çapaklı
Metres - Ekti
Kötü Kadın - Boydah
Hafif Kadın - Bandırmalı
Azrail - Alıcı
Kefen - Çadır
Mezar - Gömeç
Ölmek - Kara Babaya Tutulmak
Tabut - Ağaç At
İnsan Dışkısı - Gebertü
Büyük Abdest - Be
Piç - Göbel
Yalancı - Attırgeç
Homoseksüel Erkek - Çelebi
Namussuz - Evraksız
Çapkın - Gücük
Belalı - Kılçıklı
Gece Bekçisi - Kara
Cin - Erişik
İç Güveyi - Girinti
Rüşvet - Gevik
Özürlü - Engelli
Kusmak - İstifra Etmek
Kör - Görme Engelli
Sağır - İşitme Engelli
Terörist - Özgürlük Savaşçısı
Şeytan - Çör
Genel Ev - Mektep
Sınıfta Kalmak - Çift Dikiş
Deli - Akıl Hastası
Evlilik Dışı İlişki - Dost Tutmak
Şişman - Toplu
Faiz - Kar Payı
Kürtaj - Aldırma
Aptal - Dedem Akıllı
Geveze - Ağzı Kalabalık
Ayyaş - Akşamcı
Basur - Hemoroit
Ceset - Naaş
Diğer Cevaplara Gözat
Cevap Yaz Arama Yap
Cevap : Örnekler:
Gözleri görmeyen birine, "kör" denilmesi kaba bulunur, "görme engelli" denir, kulakları duymayan birine de "işitme engelli" denir.
"Tuvalet" yerine "Yüz numara, ayakyolu, lavaboya gitmek" sözleri; tüberküloz (verem) yerine "ince hastalık"denilmesi birer güzel adlandırma örneğidir.
Sevilen biri için "öldü" denmez, "hayata veda etti, sizlere ömür, son yolculuğuna çıktı, onu kaybettik" denir.
İnsanlar genel olarak "cin" sözünü kullanmaz, onun yerine "iyi saatte olsunlar"ya da "üç harfli" derler.
Gözleri görmeyen birine, "kör" denilmesi kaba bulunur, "görme engelli" denir, kulakları duymayan birine de "işitme engelli" denir.
"Tuvalet" yerine "Yüz numara, ayakyolu, lavaboya gitmek" sözleri; tüberküloz (verem) yerine "ince hastalık"denilmesi birer güzel adlandırma örneğidir.
Sevilen biri için "öldü" denmez, "hayata veda etti, sizlere ömür, son yolculuğuna çıktı, onu kaybettik" denir.
İnsanlar genel olarak "cin" sözünü kullanmaz, onun yerine "iyi saatte olsunlar"ya da "üç harfli" derler.