Nedir.Org
Soru Tara Cevapla Giriş


Cevap Ara?

14.756.348 den fazla soru içinde arama yap.

Sorunu Tarat
Kitaptan resmini çek hemen cevaplansın.

Halk edebiyatı ve halkbiliminin kaynakları

...

Bu soruya 1 cevap yazıldı. Cevap İçin Alta Doğru İlerleyin.
    Şikayet Et Bu soruya 0 yorum yazıldı.

    İşte Cevaplar


    muzur06

    • 2020-11-27 19:13:09

    Cevap :
    HALK EDEBİYATI VE HALK BİLİMCİLERİN KAYNAKLARI

    Türklerin XI. yy'dan başlayarak yurt edindikleri Anadolu'da sözlü geleneğin bir devamı olarak günümüze kadar sürdürülen sözlü edebiyata, halk edebiyatı denir. Kaynağını geleneklerden, halkın kültüründen alan Halk Edebiyatı, İslamiyet öncesi sözlü edebiyatın uzantısıdır. Halkın duygu ve düşüncelerini, yaşama ve dünyaya bakışını yansıtır. Dil, biçim, konular, duyarlıklar bakımından halk kültürüne sıkı sıkıya bağlıdır.

    Halk Edebiyatı ve Halk Bilimcilerin Kaynakları  yazılı ve sözlü olmak üzere ikiye ayrılır.

    Sözlü Kaynak:
    Halk edebiyatının masal, tekerleme, ninni, mani, fıkra, bilmece, atasözü, beddua, vb. gibi türleri, ileri yaştaki insanların dedelerinden, ninelerinden ya da anne-baba ve o çevredeki yaşlı kimselerden duyduklarını  yeni kuşağa aktarmayı sağlamışlardır. Halkbilim ve halk edebiyatı araştırmacıları bu yaşlı kaynaklardan derledikleri metinleri yazılı hale getirerek halk edebiyatı kaynağını zenginleştirirler. Halk ozanları, özellikle de saz şairleri sözlü halk edebiyatı ürünlerinin günümüze taşınmasında başlıca kaynaklardır.

    Yazılı Kaynak:
    Halk edebiyatımızla ilgili yazılı kaynaklar oldukça çeşitlidir. Şöyle bir sıralayacak olursak bunların başlıcaları şunlardır:

    1. Çin Yıllıkları: Eski Çin tarihlerinde Hunlar, Göktürkler, Uygurlar ve Kırgız­lar başta olmak üzere Türk boyları ve kültürleri hakkında son derece önem­li bilgiler yer alır.

    2. Bengütaş Yazıtlar (Göktürk Abideleri): Göktürk alfabesi ile çoğunluğu taş­lar üzerine yazılmış yazıtlar. En meşhurları, Orhun ırmağı kıyısında bulunan altı yazıttan oluşur. Bunlardan verdikleri bilgiler ve metinlerinin hacmi bakımından en önemlileri, VIII. Yüzyılda Kültigin, Bilge Kağan, Tonyukuk adına dikilen ve "Orhun Abideleri" adıyla tanınan anıt­lardır .

    3. Eski Uygur Metinleri: Başta Uygur harfli Oğuz Kağan Destanı olmak üzere Uygur döneminden kalan şi­irler ve çeşitli dillerden Türkçeye tercüme edilmiş kitaplardan oluşan eski Uygur metinleri, Türk Halk Edebiyatının İslâm öncesi dönemini aydınlatma­da son derece önemli kaynaklardır.

    4. Kutadgu Bilig: Yusuf Has Hacib'in Tabgac Buğ­ra Han'a sunduğu, devlet yönetimini anlatan Türk kültürüyle ilgili son dere­ce zengin bilgiler veren manzum didaktik bir eserdir.

    5. Dîvânu Lügâti't-Türk: Kaşgarlı Mahmud'un Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçenin Arapçadan daha zengin bir dil olduğunu göstermek amacıyla hazırladığı ve Türk kültür tarihinin en önemli kaynağı olan ansiklopedik bir sözlüktür.

    6. Atabetü'l-Hakâyık: Edip Ahmet Yüknekî tarafından kaleme alınan manzum ahlak kitabıdır.

    7. Dîvân-ı Hikmet: Türk Tasavvuf Edebiyatının ilk şairi sayılan Türkistanlı Hoca Ahmet Yesevî tarafından yazılmıştır. Dinî-tasavvufi konular işleyen didaktik bir şiir kitabıdır.

    8. Codex Cumanicus: İdil nehri boyunda misyonerlik yapan Fransiskan ra­hipleri tarafından yazılmış gramer örnekleri, Türkçe kelime listeleri ve Türk­çe metinler içeren bir çalışmadır. Özellikle içerdiği 46 adet bilmece bu türün bilinen en eski Türkçe örnekleridir.

    9. Dede Korkut Kitabı: Oğuz-nâme de denilen, Oğuz Türklerine ait epik destanlar söyleme ve bunları yazıya geçirme geleneğinin en önemli örneklerinden bi­risidir. Bugün bulundukları yere göre adlandırılan 12 boydan (öyküden) olu­şur. Kitabın Dresden ve Vatikan'da bulunan iki nüshası vardır. Dresden nüs­hası 12 hikâyeden, Vatikan nüshası 6 hikâyeden oluşur. Dede Korkut Kitabı'nda kullanılan dil katkısız bir Türkçedir. Kitapta bulunan atasözleri, alkış­lar, kargışlar, şiir parçaları, gelenekler-görenekler, inançlar bu eseri Türk Halk Edebiyatı çalışmaları açısından birinci dereceden en önemli tarihî kay­nak kılmaktadır.

    10. Tarih Kitapları: Câmi'ü't-Tevârîh, Dürerü't-Tîcân, Tevâ- rîh-i Al-i Selçuk, Tevârîh-i Al-i Osman, Târîh-i Cihan-Güşâ, fiecere-i Terâki- me, fiecere-i Türk gibi tarih kitapları Türk Halk Edebiyatıyla ilgili birçok ko­nuda kaynak konumundadırlar.

    11. Atasözü Kitapları: Türkçede atasözlerinin toplanılıp müstakil kitaplar hâline getirildikleri görülmektedir. Bu gelenek çevresinde oluşturulan "Kitab-ı Atalar", "Atalarsözü" veya "Durûb-ı Emsâl" gibi kitaplar ve onları takip edenler, Halk Edebiyatımız açısından son derece değerli ya­zılı kaynakların başında yer almaktadır.

    12. Masal Kitapları: Eski Uygurlar döneminden başlayarak pek çok dilden Türkçeye tercüme edilen "Kelile ve Dimne", "Binbir Gece", "Binbir Gün­düz", "Mantıku't-Tayr" gibi masal kitapları Halk Edebiyatı bakımından önem­li kaynaklardır.

    13. Osmanlı ve Cumhuriyet Yıllıkları: XIX. yüzyılın sonlarından itibaren yayın­lanmaya başlanan ve Cumhuriyet döneminde de devam eden yıllıklardır. İl dahilindeki yatırlar, ziyaret yerleri, adlar ve el sanatları hakkında verdikleri bilgiler önemlidir.

    14. Fıkra Kitapları: Türk fıkralarının en çok derlenip yazıya geçirilenlerinin ba­şında Nasrettin Hoca fıkraları yer alır. Bugüne dek yaklaşık 38 Nasrettin Hoca fıkraları yaz­ması tespit edilmiştir.

    15. Menâkıb-nâmeler: Bir velinin kerametlerini anlatan kısa hikâyelerin toplandığı kitaplar olan Menâkıb-nâmeler, Türk Halk Edebiyatı bakımından son de­rece önemli yazılı kaynaklardır.

    16. Şâir-nâmeler: Âşıkların diğer halk şairlerinin adları, devirleri, sanatları ve memleketlerine dair bilgiler verdikleri ve hece vezniyle yazdıkları destan bi­çimindeki eserlerdir. 

    17. Destan Kitapları: Anadolu'da meydana getirilen epik destanlar olan Battal-nâme, Hamza-nâme, Saltuk-nâme, Hz. Ali Cenk-nâmeleri ve Hikâye-i Ge­yik, Hikâye-i Göğercin, Hikâye-i Deve, Dâsitân-ı Ejderha gibi tamamı erken dönemlerde yazıya geçirilmiş eserler de Halk Edebiyatının çok önemli yazı­lı kaynaklarındandır.

    18. Seyahat-nâmeler: Yazarların gezip gördükleri yerlerden edindikleri izlenim ve bilgileri aktardıkları eserlerin genel adıdır.

    19. Divan Edebiyatı Eserleri: Genel anlamda Divânlar, Tezkireler daha özel tür­ler olarak Şehrengizler, Mesnevîler, Sur-nâmeler gibi klasik edebiyat eserleri de Halk Edebiyatı hakkında son derece önemli bilgiler içeren yazılı kaynakların başında yer alırlar.

    20. Günlük Gazeteler: Günlük gazeteler de Halk Edebiyatı hakkında önemli bilgi kaynaklarındandır.

    21. Cönkler ve Mecmualar: Cönkler, uzunlamasına açılan, ensiz, uzun defterler­dir. Cönkler, Aşık Edebiyatı, Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı ve bir çok halk kültürü ürünlerine dair örneklerin bulunduğu yazılı kaynakların başın­da gelir. Cönklerde, âşıklara ait şiirlerden, çeşitli dualara, sihir-büyü ile ilgili notlara, ilaç tariflerine, Anonim Halk Edebiyatının türkü, mâni, halk hikâyeleri örneklerine varıncaya kadar pek çok halk kültürü ürü­nü yer alır.
    Mecmualar ise, günümüz defterlerine benzeyen yapısıyla cönklerden ayrılır ve daha ziyade şehirli ve eğitimli kişilerce kullanılmışlardır. Divan Edebiyatı örneklerinin yanında halk kültürü unsurlarına da yer veren mecmualara da rastlanılır. 



    Diğer Cevaplara Gözat
    Cevap Yaz Arama Yap

    Cevap Yaz




    Başarılı

    İşleminiz başarıyla kaydedilmiştir.