İşte Cevaplar
Cevap : Türk Halk Edebiyatının Türk Edebiyatı Bütünü İçerisindeki Yeri
Edebiyat tarihçileri, 1914’lü yıllarda Türk edebiyatını kronolojik olarak İslâmiyet’ten Önce, İslâmi Dönemi ve Batı Tesirinde Kalan Türk Edebiyatı şeklinde olmak üzere üç ana döneme ayırmışlardı. Bunlardan özellikle İslami Dönem Türk Edebiyatını, Divan Edebiyatı ve Halk Edebiyatı biçiminde incelemek konusunda müşterek bir anlayışa varmışlardı.
Türk Halk Edebiyatı; ‘Anonim Halk Edebiyatı, Tekke Edebiyatı ve Âşık Tarzı Türk Edebiyatı’ alt başlıklarından oluşmaktadır.
a. Anonim Halk Edebiyatı
Anonimden kasıt, ilk söyleyeni unutulmuş, toplumun ortak vicdanını, zevkini yansıtacak biçimde varyantlaşmaya uğramış ürünler anlaşılmalıdır. Anonim Halk Edebiyatı ürünleri, diğer edebiyat ürünlerinden farklı olarak yalnızca metinden ibaret değildir. Onlar bir metne dayalı olmakla birlikte işlevleriyle ön plandadır. Bir başka ifadeyle Anonim Halk Edebiyatı ürünlerinin; sosyal, psikolojik, dilbilimsel vb. pek çok işlevleri vardır.
Ninnilerin ses eğitimi, masalların dil, kültür aktarımı, efsanelerin değer koruyuculuğu, destanların millî şuuru oluşturması bu işlevlerden yalnızca birkaçıdır.
Türk Halk Edebiyatı’nın oturduğu temel, halkın öz kültürüne dayalı olmasıdır.
Örneğin diğer edebiyat ürünlerinde estetik gaye ön planda iken, Türk Halk Edebiyatı ürünlerinde estetikten ziyade işlevsellik ön plandadır. Fakat o, bu estetikten de büsbütün yoksun değildir.
Anonim Halk Edebiyatı adını verdiğimiz bu edebiyatı, diğer edebiyat şubelerinden ayıran noktalar, yalnızca bu estetik konusu da değildir. Onu diğerlerinden ayıran temel özellikler ayrıdır.
b. Tekke Edebiyatı
Bu edebiyat; bazen Divân Edebiyatı, bazen de Âşık Tarzı Türk Edebiyatı bünyesinde sahipsiz kalmış ve bu sebeple de yeterince gelişememiştir. Çünkü bu edebiyat; gereği gibi bilim adamlarınca araştırma ve değerlendirmelere tâbi tutulamamıştır. Bunun üzerine de bazı araştırmacılar, tek bir isimde birleşemeden kendilerine göre değişik isimler vermişlerdir.
Muhtevası, terminolojisi, fonksiyonu, türü, hedef kitlesi itibariyle bunlardan farklı; fakat şekil, dil, hedef kitlesi ve muhtevası itibariyle bunları saran, daha çok Tekke ve çevrelerinde geliştiği için Tekke Edebiyatı diye adlandırılan, fakat sadece tekkeler bünyesinde veya tekkeler çevresinde gelişmeyip, bütün toplumun içinde gelişen ‘avam ile havas’ arasındaki toplumu kucaklama, kaynaştırma ve birleştirme vazifesi gören ‘Dini-tasavvufi Türk Edebiyatı’ adını verdiğimiz müstakil bir disiplindir.
c. Âşık Tarzı Türk Edebiyatı
Anonim Halk Edebiyatı ile en yakın ilişki içinde olan edebiyat şubesidir. Her ikisi de aynı gelenekten beslendikleri için büyük bir ortaklığa sahiptir. Âşık Tarzı Türk Edebiyatı, bir yandan gelenekten yararlanırken, diğer yandan geleneği besleme özelliğine sahiptir. Tek farkları, Âşık tarzında ürün sahibinin belli oluşu ve estetik düşüncesinin ön planda olmasıdır.
Diğer Cevaplara Gözat
Edebiyat tarihçileri, 1914’lü yıllarda Türk edebiyatını kronolojik olarak İslâmiyet’ten Önce, İslâmi Dönemi ve Batı Tesirinde Kalan Türk Edebiyatı şeklinde olmak üzere üç ana döneme ayırmışlardı. Bunlardan özellikle İslami Dönem Türk Edebiyatını, Divan Edebiyatı ve Halk Edebiyatı biçiminde incelemek konusunda müşterek bir anlayışa varmışlardı.
Türk Halk Edebiyatı; ‘Anonim Halk Edebiyatı, Tekke Edebiyatı ve Âşık Tarzı Türk Edebiyatı’ alt başlıklarından oluşmaktadır.
a. Anonim Halk Edebiyatı
Anonimden kasıt, ilk söyleyeni unutulmuş, toplumun ortak vicdanını, zevkini yansıtacak biçimde varyantlaşmaya uğramış ürünler anlaşılmalıdır. Anonim Halk Edebiyatı ürünleri, diğer edebiyat ürünlerinden farklı olarak yalnızca metinden ibaret değildir. Onlar bir metne dayalı olmakla birlikte işlevleriyle ön plandadır. Bir başka ifadeyle Anonim Halk Edebiyatı ürünlerinin; sosyal, psikolojik, dilbilimsel vb. pek çok işlevleri vardır.
Ninnilerin ses eğitimi, masalların dil, kültür aktarımı, efsanelerin değer koruyuculuğu, destanların millî şuuru oluşturması bu işlevlerden yalnızca birkaçıdır.
Türk Halk Edebiyatı’nın oturduğu temel, halkın öz kültürüne dayalı olmasıdır.
Örneğin diğer edebiyat ürünlerinde estetik gaye ön planda iken, Türk Halk Edebiyatı ürünlerinde estetikten ziyade işlevsellik ön plandadır. Fakat o, bu estetikten de büsbütün yoksun değildir.
Anonim Halk Edebiyatı adını verdiğimiz bu edebiyatı, diğer edebiyat şubelerinden ayıran noktalar, yalnızca bu estetik konusu da değildir. Onu diğerlerinden ayıran temel özellikler ayrıdır.
b. Tekke Edebiyatı
Bu edebiyat; bazen Divân Edebiyatı, bazen de Âşık Tarzı Türk Edebiyatı bünyesinde sahipsiz kalmış ve bu sebeple de yeterince gelişememiştir. Çünkü bu edebiyat; gereği gibi bilim adamlarınca araştırma ve değerlendirmelere tâbi tutulamamıştır. Bunun üzerine de bazı araştırmacılar, tek bir isimde birleşemeden kendilerine göre değişik isimler vermişlerdir.
Muhtevası, terminolojisi, fonksiyonu, türü, hedef kitlesi itibariyle bunlardan farklı; fakat şekil, dil, hedef kitlesi ve muhtevası itibariyle bunları saran, daha çok Tekke ve çevrelerinde geliştiği için Tekke Edebiyatı diye adlandırılan, fakat sadece tekkeler bünyesinde veya tekkeler çevresinde gelişmeyip, bütün toplumun içinde gelişen ‘avam ile havas’ arasındaki toplumu kucaklama, kaynaştırma ve birleştirme vazifesi gören ‘Dini-tasavvufi Türk Edebiyatı’ adını verdiğimiz müstakil bir disiplindir.
c. Âşık Tarzı Türk Edebiyatı
Anonim Halk Edebiyatı ile en yakın ilişki içinde olan edebiyat şubesidir. Her ikisi de aynı gelenekten beslendikleri için büyük bir ortaklığa sahiptir. Âşık Tarzı Türk Edebiyatı, bir yandan gelenekten yararlanırken, diğer yandan geleneği besleme özelliğine sahiptir. Tek farkları, Âşık tarzında ürün sahibinin belli oluşu ve estetik düşüncesinin ön planda olmasıdır.
Diğer Cevaplara Gözat