Cevap : İKİLEMELER
İkilemeler, anlatım gücünü artırmak, anlamı pekiştirmek, kavramı zenginleştirmek amacıyla, aynı sözcüğün tekrar edilmesi, anlamları birbirine yakın yahut karşıt olan ya da sesleri birbirini andıran iki sözcüğün yan yana kullanılarak söylenmesine denir.

1. ANLAM BAKIMINDAN İKİLEMELER
Dilimizde ikilemenin ortaya çıkmasındaki etken anlamdır. Düşüncemizde, durmadan gelişen anlamlara yeni kalıplar bulmak ve kavramları belirtmek için, sözcükleri yan yana getirip bir tek sözcük gibi kullanma yoluna gidilmiştir. Bu anlatım biçimlerini sırayla inceleyelim:
a) Anlamı pekiştirmek için yapılan ikilemeler

ÖRNEKLER:
Sizin için demet demet güller aldık.
Deste deste para saydım.
b) Anlamı güçlendirmek için yapılan ikilemeler

ÖRNEKLER:
Ağlaya ağlaya gitti.
Dönüp dönüp bizi süzdü.
c) Anlamı abartmak için yapılan ikilemeler

ÖRNEKLER:
Bu görevi seve seve yapanm.
Söylene söylene gitti.
d) Anlamı çoğaltmak için yapılan ikilemeler

ÖRNEKLER:
Adresi sokak sokak aradık.
Şehir şehir dolaştık.

2. SÖZCÜK YAPISI BAKIMINDAN İKİLEMELER
Türkçede anlamı açıklamak, kavramı pekiştirmek için hemen hemen her tür sözcükten ikileme kurulabilir. İkilemelerin önemli bir bölümü de kalıplaşmış söz öbekleridir.
a) Türkçe sözcüklerde ikilemeler
Bu tür ikilemelerin önemli bölümünü yansımalar oluşturur. Yani doğanın verdiği sesi yansıtan sözcüklerdir.

ÖRNEKLER:
Şakır şakır sular akıyordu.
Yağmur çisil çisil yağıyordu.
b) Türkçe ve yabancı sözcüklerle yapılan ikilemeler
Bu tür ikilemelerde Türkçe sözcükler önce kullanılır.

ÖRNEKLER:
Güçlü kuvvetli bir adam gördüm.
Kılığı kıyafeti düzgün öğrenci sevilir.
c) Yabancı sözcüklerle yapılan ikilemeler

ÖRNEKLER:
Hal hatır sorduk.
Hak hukuk aramak görevimizdir.
d) Sayılarla yapılan ikilemeler

ÖRNEKLER:
Üç beş kuruş ver gitsin.
Sekiz on kişi geldiler.
e) Tamlamalarla yapılan ikilemeler
ÖRNEKLER:
Büyükler büyüğü Atatürk, gerçek kahramandır.
Yıllar yılı birlikte çalıştık.
f) Pekiştirmeli ikilemeler

ÖRNEKLER:
Evleri temiz mi temiz oldu.
Ondan beklenir, yapar mı yapar.

UYARILAR:
1) İkilemeleri tekrarlanmış yüklemlerle karıştırmamak gerekir.

ÖRNEKLER:
Adam baygın baygın baktı. (ikileme)
Kadın trenin arkasından baktı, baktı, baktı…
(baktı sözcüğü tekrarlanmış yüklem)
2) İkilemelerin arasına noktalama işaretlerinden hiçbiri konmaz.

ÖRNEKLER:
diye diye, bata çıka
3) İkilemeleri birleşik adlarla karıştırmamak gerekir. İkilemeler ayrı yazıldığı gibi birleşik adlar bitişik yazılır.
4) Kimi ikilemeler zamanla kalıplaşarak ad soylu olurlar ve bitişik yazılırlar.

ÖRNEKLER:
çul çaput —> çulçaput
çer çöp —> çerçöp
deli dolu —> delidolu
gün begün —> günbegün
cız bız —> cızbız
5) İkilemeli bileşik sözcüklerden kimileri de terim niteliğindedir.

ÖRNEKLER:
biçerbağlar, biçerdöğer, emmebasma
6) Bir cümlede iki ayrı ikileme kullanılırsa bunların araşma virgül (,) konur.

ÖRNEKLER:
Bunu işiten çocuk, hıçkıra hıçkıra, katıla katıla ağlıyordu.
Ağızlarında beyazımsı bir köpük çiğneyerek dalgın ve küskün arka arkaya, ağır ağır, yumuşak yumuşak iz bırakmadan ve toz çıkarmadan gidiyorlardı.

3. DEYİMLERDE İKİLEMELER
Deyimlerde sözün etkinliğini artırmak için, ikileme türlerinin çokça kullanıldığı görülür. Deyimlerde ikilemenin ses ve biçim özelliğinden yararlanılır.

ÖRNEKLER:
Astığı astık, kestiği kestik.
Dediği dedik, çaldığı düdük.
Kim kime, dum duma.
Yüze yüze kuyruğuna gelmek
Elini kolunu sallaya sallaya gezmek
Har vurup harman savurmak
Uzun uzadıya konuşmak
İkilemeli deyimler, öğretme, anlatma değerini en açık biçimde dile getirirler.

4. ATASÖZLERİNDE İKİLEMELER
Atasözleri, öğüt ve yargıları, en güzel şekilde anlatırlar. Yüzyıllar boyunca, belleklere işlenerek gelen atasözlerinde de zaman zaman ikilemelerin kullanıldığını görüyoruz.

ÖRNEKLER:
Ödünç güle güle gider, ağlaya ağlaya gelir.
Yer damar damar, insan soy soydur.
Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur.
Bol bol yiyen, bel bel bakar.
Şık şık eden nalçadır, iş bitiren akçadır.
El el üstünde olur, ev ev üstünde olmaz.

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap : İkilemeler : Anlamı güçlendirmek için aynı sözcüğün, anlamları birbi­rine yakın, karşıt olan ya da sesleri birbirini çağrıştıran sözcüklerin tekrarlanmasıdır. İkilemeler söz tekrarlarıdır.

Örnekler :
"bir bir, ara sıra, az buz, zar zor, ağrı sızı, boş boş, bet beniz, buram buram, eş dost, iyi kötü, ağır aksak, eciş bücüş, yarım yamalak, apar topar, yırtık pırtık, ufak tefek, az çok, şöyle böyle, çıtır çıtır..."

Cevap : nelerdir sizce