Cevap :

İlahi:

1. İslamiyet'in etkisiyle gelişen bir nazım şeklidir.
2. Genellikle dini konuları anlatır ve Allah'a övgüler sunar.
3. Aruz vezniyle yazılır.
4. Müzik eşliğinde okunur veya söylenir.
5. Dinî duyguları ifade etmek, ibadet atmosferini oluşturmak amacıyla kullanılır.

Nefes:

1. Divan edebiyatında kullanılan bir nazım şeklidir.
2. Söyleyenin iç dünyasını, duygularını, sevgi ve aşk temasını anlatır.
3. Aruz vezniyle yazılır.
4. Genellikle gazel formunda kullanılır.
5. Müzik eşliğinde okunur veya söylenir.
6. Divan edebiyatının önemli şairlerinin eserlerinde sıkça görülür.

Nutuk:

1. Hitabetin önemli bir türüdür.
2. Toplum önünde yapılan resmi konuşmalardır.
3. Genellikle devlet adamları veya liderler tarafından verilir.
4. Halkı etkilemek, fikirleri savunmak veya bir olayı anlatmak amacıyla kullanılır.
5. Dikkat çekici bir üslup, güçlü argümanlar ve ikna edici bir dil kullanılır.

Şathiye:

1. Divan edebiyatında kullanılan bir nazım şeklidir.
2. Şiirin içeriğine uygun olarak değişen vezinlere sahip olabilir.
3. Övgü, teşvik, eleştiri gibi farklı amaçlarla kullanılabilir.
4. Genellikle şairlerin sanatçı kişiliklerini ve kabiliyetlerini ortaya koymak için yazdıkları şiirlerdir.
5. Özgür bir şekilde kullanılabilen bir nazım şeklidir ve çeşitli tarzlarda yazılabilir.

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap : İlahi, nefes, nutuk, ve şathiye gibi nazım şekilleri genellikle tasavvuf edebiyatı ve halk edebiyatı türlerinde kullanılmaktadır. Bu şekillerin bazı özellikleri şunlardır:

- İlahi: Allah sevgisi ve İslami motiflerin işlendiği dini bir şiir türüdür. Genellikle müzik eşliğinde söylenir. Düz beyitlerle oluşturulur ve uyakları aaaa ya da abab şeklindedir.

- Nefes: Tasavvufi felsefeyi ve sevgiyi anlatan bir şiir türüdür. Dini temel taşır ve musikiye uygun bir ritimle söylenir. Genellikle 11'li hece ölçüsü kullanılır ve uyakları aa ya da bb şeklindedir.

- Nutuk: Halk edebiyatında kullanılan bir şiir türüdür. Genellikle öğüt verici, dini ve ahlaki nitelikte olurlar. Uyak düzenleri aaaa ya da abab şeklinde olabilir.

- Şathiye: Halk edebiyatında yer alan bir şiir türüdür. Ağıt tarzındadır ve özellikle düğünlerde çalınıp söylenen bir şiir türüdür. Ağıtlar gibi uzun bir şekilde söylenir, uyakları aabb şeklinde olabilir.

Bu şekiller, hem edebi hem de müzikal bir öğe taşırlar ve genellikle bir hikâye anlatımına ya da bir duygu aktarımına yöneliktirler.

Cevap : İlahi, nefes, nutuk ve şathiye, tasavvuf edebiyatının en önemli nazım şekillerindendir. Bu nazım şekillerinin ortak özelliği, Allah'a olan aşkı, sevgiyi ve bağlılığı dile getirmeleridir. Ancak her birinin kendine has bir biçimi, konusu ve tarikatı vardır.

İlahi, Allah'ı övmek ve ona yalvarmak için yazılan şiirlerdir. İlahiler genellikle hece ölçüsüyle yazılır ve dörtlükler halinde söylenir. Kafiye düzeni koşmaya benzer. İlahilerin en büyük ustası Yunus Emre'dir. İlahiler tarikatlara göre farklı isimler alır. Mevlevilerde âyin, Bektaşilerde nefes, Alevilerde deme, Gülşenilerde tapuğ, Halvetilerde durak gibi.

Nefes, Bektaşi şairleri tarafından söylenen tasavvuf şiirleridir. Nefeslerde Hz. Muhammed ve Hz. Ali'ye duyulan sevgi işlenir. Ayrıca varlık birliği kavramı anlatılır. Nefesler de hece ölçüsüyle yazılır ve dörtlükler halinde söylenir. Kafiye düzeni ilahiye benzer. Nefeslerin en ünlü temsilcisi Pir Sultan Abdal'dır.

Nutuk, Halveti tarikatına mensup şairler tarafından söylenen tasavvuf şiirleridir. Nutuklar da Allah'ı övmek ve ona yalvarmak için yazılır. Nutuklar aruz ölçüsüyle yazılır ve beyitler halinde söylenir. Kafiye düzeni gazeldeki gibidir. Nutukların en tanınmış şairi Aziz Mahmut Hüdayi'dir.

Şathiye, tasavvuf edebiyatında alaycı ve yergici bir üslupla yazılan şiirlerdir. Şathiyelerde tasavvufun temel kavramları ters yüz edilerek eleştirilir. Şathiyeler hem hece hem aruz ölçüsüyle yazılır ve dörtlük veya beyit şeklinde söylenir. Şathiyelerin en meşhur şairi Kaygusuz Abdal'dır.