İnkılâplara Karşı Tepkiler Şunlardır

1- Şeyh Sait İsyanı -1925

Diyarbakır’da başlayıp Elazığ ve Bingöl’e kadar ilerleyen gerici karakterli bir isyandır. Mevcut rejime karşı çıkmıştır. Hilafetçiler, Kürtler ve İngilizler bu isyanı desteklediler.

İngilizlerin amacı Türkiye’yi bu sorunla uğraştırmak ve Musul’u kolayca alabilmekti. Sert ve sıkı tedbirlerin alınması ve isyanın bir an önce bastırılması için Fethi Okyar hükümeti istifa etti ve yerine İsmet Paşa Hükümeti kuruldu. İsmet Paşa bir sıkıyönetim yasası olan Takrir-i Sükûn Yasası’nı çıkardı. Bu kanun sayesinde istiklal mahkemeleri tekrar kuruldu ve isyan kısa sürede bastırıldı. Takrir-i sükûn kanunu 4 Mart 1925 ile 4 Mart 1929 yılları arasında yürürlükte kaldı. Bu yasa sayesinde birçok İnkılâp   hareketi gerçekleştirilmiştir.

Şeyh Sait İsyanı;

1. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılmasına
2. Çok partili hayata geçişe ara verilmesine
3. Tekke ve Zaviyelerin kapatılmasına
4. Musul’un kaybına sebep olmuştur.

2- İzmir Suikastı – 1926

16 Haziran 1926’da M. Kemal İzmir’e varmak üzere iken yapılan ihbar üzerine bu suikast engellenmiştir. Suikastı hazırlayanlar eski İttihat-Terakki Partisi ile Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası mensuplarıdır. Bu suikast M. Kemal’e yapılması yönüyle aynı zamanda onun şahsında rejime de yönelmiş bir saldırıdır.

“Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.” Gazi Mustafa Kemal

3- Menemen İsyanı -23 Aralık 1930

23 Aralık 1930 tarihinde Menemen’de gericilerin şeriat özlemiyle çıkardıkları bir isyandır. Aynı zamanda Serbest Cumhuriyet Fırkasının kapatılmasına da bir tepki niteliğindedir. Öğretmen-Asteğmen Kubilay burada şehit olmuştur. Bu isyan bölgesel sıkıyönetim ilan edilerek bastırıldı ve isyancılar askeri mahkemede yargılandılar. Bu isyandan dolayı 1945 yılına kadar çok partili yaşama bir kez daha ara verildi.

***ÖNEMLİ NOT: Menemen isyanı Serbest Cumhuriyet Fırkanın kapatılmasına sebep olmamıştır. SCF isyandan önce 13 Kasım 1930’da kapatılmıştı.

4-Bursa Olayı -1933

1931’den beri Bursa’da ezan Türkçe okunmaktadır. Bunun üzerine Bursa’daki Nakşibendî Tarikatı mensupları Bursa Ulu Cami’de bir ayaklanma çıkardılar. Bu olay tarihe Bursa Olayı olarak geçmiştir.

***ÖNEMLİ NOT: 1933’te İstanbul Beyoğlu’nda yataklı vagonları çalıştıran Vagon-Lits Co adlı bir Belçikalı şirketin sorumlu müdürü bir Türk memuru resmi yazışmalarını Türkçe yaptığından dolayı işten atacaktır. Bunun üzerine Beyoğlu gençleri ayaklanarak bir miting yapıp ‘Burası Pera değil Beyoğlu’dur’ diye slogan atacaklar ve bazı yabancı işyerlerini yakacaklardır. Bu olay da tarihte Vagon-Li Olayı olarak geçmekte fakat rejimle hiçbir ilgisi bulunmamaktadır. Tamamen milliyetçi nitelikte bir isyandır.