İşte Cevaplar
Cevap : İsim fiil, sıfat fiil ve zarf fiili anlatır mısınız sorusunun cevabı
Fiilimsiler: Fiil kök veya gövdelerinden yapım ekleriyle türetilerek isim,sıfat ve zarf olarak kullanılan kelimelerdir.
Fiilimsiler üçe ayrılır:
İsim-fiiller,(mastar)
Sıfat-fiiller (=ortaçlar)
Zarf-fiiller (=ulaç= bağ-fiil)
1-İSİM FİİL: Fiillerin adıdır. Fiillere (basit, türemiş, birleşik) getirilen "-me, -mek, -iş" ekleriyle yapılır. Türetilen bu kelimelere mastar; türetmede kullanılan eklere mastar eki denir.
Bakmak, okumak, yazmak, konuşmak, eleştirmek
Bakma, yüzme, seslenme, tamamlama
Bakış, geliş, gidiş, serzeniş, sesleniş
* İsimlerin tüm özelliklerini gösterir, cümlede isim gibi kullanılır.
Kitap okumayı çok seviyorum. -> Nesne
Okumak en faydalı eylemdir. -> Özne
Sinirli olduğu gelişinden belli -> Dolaylı tümleç
* Olumsuzları mastar ekinden önce olumsuzluk eki getirilerek yapılır.
Okumamak, yazmama, bakmayış
2- SIFAT FİİLLER(ORTAÇLAR): Fiil kök veya gövdelerinden yapım ekleriyle yapılmış sıfatlardır.
Tanı->tanıdık (adam)
kırıl->kırılası (eller)
-an, -ası,-mez,-ar,-dik,-ecek,-imiş ekleri ile yapılır.(Akılda kalması için ANASI MEZAR DİKECEKMİŞ şeklinde kodlanabilir.)
* Sıfat görevinde kullanılırlar. Niteleme sıfatı sayılırlar.
gelen araba, öpülesi el, dönülmez yol, koşar adım, tanıdık yüz, gelecek zaman, olmuş iş...
* Daha sonra isimleşebilirler. İsimleştikleri zaman cümlede isim gibi kullanılırlar.
Gelenler kimdi? (özne)
Tanıdıklarımıza rastlayamadık. (Dolaylı tüml.)
* Geçmiş zaman ortaçları :"-dik ve -mİş" ekleriyle yapılır. Nesne ve kavramların geçmişte ortaya çıkan niteliklerini bildirirler.
Koca şehirde bir tek tanıdık yok.
Aramadık yer bırakmadık.
Bugüne kadar görülmemiş bir haksızlık var ortada.
Pişmiş aşa su katmak.
* Gelecek zaman ortaçları: "-esi ve -ecek" ekleriyle yapılır. Nesne ve kavramların gelecekte ortaya çıkacak olan niteliklerini bildirirler.
Kırılası eller hep zalimin yanında.
Memleketin o kadar çok görülesi güzellikleri var ki...
Daha yapılacak çok iş var.
Çözülemeyecek bir sorun yoktur.
* Geniş zaman ortaçları:"-en, -mez, -r" ekleriyle türetilirler
Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç
Koşar adım eve gitti.
Hep bilinen şeylerden bahsetti durdu.
İşe erken başlayan erken verim alır.
* Belirtme Ortaçları: "-dik ve -ecek" eklerinden sonra iyelik eki getirilerek yapılır.
Okuduğum son kitap
Okuyacağım ilk kitap
Yapacağımız işler
Yapılacakları belirledim.
Geleceği varsa göreceği de var.
Diktiğimiz fidanlar meyve vermeye başlamış.
Dikkat: Bu eklerden "-mez, -ar, -dik, -ecek, -miş" ekleri fiil çekim eki olarak da kullanılmaktadır. Zaten fiil çekim eki olan bu ekler zamana bağlı olarak sonradan sıfat yapmışlardır. Sıfat yaptıkları durumda artık çekim eki değildirler.
Bu konu uzun süre tartışılacak (çekimli fiil)
Uzun süre tartışılacak bir konu bulduk. (ortaç)
3-ZARF FİİL (ULAÇLAR): Fiillerden türetilen ve zarf tümleci olarak kullanılan kelime veya kelimelerdir. Ulaçlar yapım ekleriyle türetilir. İsim görevinde kullanılmazlar.
-ken, -alı, -eli, -madan, -meden, -ınca, -ince, -unca, -ünce, -ıp, -ip, -up, -üp, -arak, -erek, -dıkça, -dikçe, -dukça, -dükçe, -tıkça, -tikçe, -tukça, -tükçe, -a -a, -e -e, -er -mez, -ar -maz, -ır -maz, -ir -mez, -ur -maz, -ür -mez ekleri ile yapılır.
(Akılda kalması için KENYALI EMADAN İNCE İP ARAKLADIKÇA şeklinde kodlanabilir.)
Çeşitleri şunlardır:
a) Bağlama Ulacı: "-İp" ekiyle türetilir.
Bu ek genellikle "ve" bağlacının yerini tutar.
"-İp" ekinin getirildiği fiille onun bağlanmış olduğu fiilin öznesi ve zamanı aynıdır.
Telefon edip hâlini hatırını sordum.
Bu ulacın tekrarlanması fiilin sıkça yapıldığını gösterir:
Gidip gidip komşuları rahatsız ediyor.
Bakıp bakıp gülüyor.
b) Durum Ulaçları:"-erek, -e..., -e, -meden, -meksizin, -cesine" ekleriyle yapılır. Fiilin nasıllığını bildirir.
Sınıfa gülerek girdi.
Olayı adeta yeniden yaşıyormuşçasına anlattı.
Gece karanlık sokaklarda düşe kalka ilerlediler.
Dinlene dinlene gittiler.
Gürültüye aldırmadan işiyle meşgul oluyordu.
Hiç dinlenmeksizin yedi saat yürüdüm.
Her şeyi bilircesine konuşuyordu.
c) Zaman Ulaçları:"-ince, -dikçe, -diğinde, -ken, -meden, -r, -mez" ekleriyle yapılır.Bu ulaçlar fiilin zamanını bildirir.
Gülünce gözlerinin içi gülüyor.
Canım sıkıldıkça şiir okurum.
Kar yağınca herkes sokaklara döküldü.
İlk okuduğumda iyi anlayamamıştım.
Uyurken hep sayıklar.
Gün ağarırken düştük tarla yollarına.
Uyumadan önce de yarım saat kitap okunabilir.
Gelir gelmez seni sordu.
d) Başlama Ulaçları: "-eli" ekiyle türetilir ve sonraki fiilin başlangıcını bildirir.
Buraya geleli çocuğa bir hâller oldu.
Seni tanıyalı hayatım değişti.
e) Nedenlik Ulaçları: "-diği, -eceği" ekleriyle türetilir ve "-den dolayı, için, -den ötürü" edatlarıyla birlikte kullanılır.
Çok yalnızlık çektiğinden (dolayı) buralarda kalmak istemiyor.
Sizden ayrılacağı için üzülüyor.
f) Bitirme Ulaçları: "-ene, -inceye, -esiye" ekleriyle türetilir ve "değin, dek ve kadar" edatları ile birlikte kullanılır. Sonraki fiilin bitimini gösterir.
Sen gelene kadar biz burada bekleyeceğiz.
Yollar açılıncaya kadar bekledik.
Öldüresiye dövdüler.
Diğer Cevaplara Gözat
Fiilimsiler: Fiil kök veya gövdelerinden yapım ekleriyle türetilerek isim,sıfat ve zarf olarak kullanılan kelimelerdir.
Fiilimsiler üçe ayrılır:
İsim-fiiller,(mastar)
Sıfat-fiiller (=ortaçlar)
Zarf-fiiller (=ulaç= bağ-fiil)
1-İSİM FİİL: Fiillerin adıdır. Fiillere (basit, türemiş, birleşik) getirilen "-me, -mek, -iş" ekleriyle yapılır. Türetilen bu kelimelere mastar; türetmede kullanılan eklere mastar eki denir.
Bakmak, okumak, yazmak, konuşmak, eleştirmek
Bakma, yüzme, seslenme, tamamlama
Bakış, geliş, gidiş, serzeniş, sesleniş
* İsimlerin tüm özelliklerini gösterir, cümlede isim gibi kullanılır.
Kitap okumayı çok seviyorum. -> Nesne
Okumak en faydalı eylemdir. -> Özne
Sinirli olduğu gelişinden belli -> Dolaylı tümleç
* Olumsuzları mastar ekinden önce olumsuzluk eki getirilerek yapılır.
Okumamak, yazmama, bakmayış
2- SIFAT FİİLLER(ORTAÇLAR): Fiil kök veya gövdelerinden yapım ekleriyle yapılmış sıfatlardır.
Tanı->tanıdık (adam)
kırıl->kırılası (eller)
-an, -ası,-mez,-ar,-dik,-ecek,-imiş ekleri ile yapılır.(Akılda kalması için ANASI MEZAR DİKECEKMİŞ şeklinde kodlanabilir.)
* Sıfat görevinde kullanılırlar. Niteleme sıfatı sayılırlar.
gelen araba, öpülesi el, dönülmez yol, koşar adım, tanıdık yüz, gelecek zaman, olmuş iş...
* Daha sonra isimleşebilirler. İsimleştikleri zaman cümlede isim gibi kullanılırlar.
Gelenler kimdi? (özne)
Tanıdıklarımıza rastlayamadık. (Dolaylı tüml.)
* Geçmiş zaman ortaçları :"-dik ve -mİş" ekleriyle yapılır. Nesne ve kavramların geçmişte ortaya çıkan niteliklerini bildirirler.
Koca şehirde bir tek tanıdık yok.
Aramadık yer bırakmadık.
Bugüne kadar görülmemiş bir haksızlık var ortada.
Pişmiş aşa su katmak.
* Gelecek zaman ortaçları: "-esi ve -ecek" ekleriyle yapılır. Nesne ve kavramların gelecekte ortaya çıkacak olan niteliklerini bildirirler.
Kırılası eller hep zalimin yanında.
Memleketin o kadar çok görülesi güzellikleri var ki...
Daha yapılacak çok iş var.
Çözülemeyecek bir sorun yoktur.
* Geniş zaman ortaçları:"-en, -mez, -r" ekleriyle türetilirler
Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç
Koşar adım eve gitti.
Hep bilinen şeylerden bahsetti durdu.
İşe erken başlayan erken verim alır.
* Belirtme Ortaçları: "-dik ve -ecek" eklerinden sonra iyelik eki getirilerek yapılır.
Okuduğum son kitap
Okuyacağım ilk kitap
Yapacağımız işler
Yapılacakları belirledim.
Geleceği varsa göreceği de var.
Diktiğimiz fidanlar meyve vermeye başlamış.
Dikkat: Bu eklerden "-mez, -ar, -dik, -ecek, -miş" ekleri fiil çekim eki olarak da kullanılmaktadır. Zaten fiil çekim eki olan bu ekler zamana bağlı olarak sonradan sıfat yapmışlardır. Sıfat yaptıkları durumda artık çekim eki değildirler.
Bu konu uzun süre tartışılacak (çekimli fiil)
Uzun süre tartışılacak bir konu bulduk. (ortaç)
3-ZARF FİİL (ULAÇLAR): Fiillerden türetilen ve zarf tümleci olarak kullanılan kelime veya kelimelerdir. Ulaçlar yapım ekleriyle türetilir. İsim görevinde kullanılmazlar.
-ken, -alı, -eli, -madan, -meden, -ınca, -ince, -unca, -ünce, -ıp, -ip, -up, -üp, -arak, -erek, -dıkça, -dikçe, -dukça, -dükçe, -tıkça, -tikçe, -tukça, -tükçe, -a -a, -e -e, -er -mez, -ar -maz, -ır -maz, -ir -mez, -ur -maz, -ür -mez ekleri ile yapılır.
(Akılda kalması için KENYALI EMADAN İNCE İP ARAKLADIKÇA şeklinde kodlanabilir.)
Çeşitleri şunlardır:
a) Bağlama Ulacı: "-İp" ekiyle türetilir.
Bu ek genellikle "ve" bağlacının yerini tutar.
"-İp" ekinin getirildiği fiille onun bağlanmış olduğu fiilin öznesi ve zamanı aynıdır.
Telefon edip hâlini hatırını sordum.
Bu ulacın tekrarlanması fiilin sıkça yapıldığını gösterir:
Gidip gidip komşuları rahatsız ediyor.
Bakıp bakıp gülüyor.
b) Durum Ulaçları:"-erek, -e..., -e, -meden, -meksizin, -cesine" ekleriyle yapılır. Fiilin nasıllığını bildirir.
Sınıfa gülerek girdi.
Olayı adeta yeniden yaşıyormuşçasına anlattı.
Gece karanlık sokaklarda düşe kalka ilerlediler.
Dinlene dinlene gittiler.
Gürültüye aldırmadan işiyle meşgul oluyordu.
Hiç dinlenmeksizin yedi saat yürüdüm.
Her şeyi bilircesine konuşuyordu.
c) Zaman Ulaçları:"-ince, -dikçe, -diğinde, -ken, -meden, -r, -mez" ekleriyle yapılır.Bu ulaçlar fiilin zamanını bildirir.
Gülünce gözlerinin içi gülüyor.
Canım sıkıldıkça şiir okurum.
Kar yağınca herkes sokaklara döküldü.
İlk okuduğumda iyi anlayamamıştım.
Uyurken hep sayıklar.
Gün ağarırken düştük tarla yollarına.
Uyumadan önce de yarım saat kitap okunabilir.
Gelir gelmez seni sordu.
d) Başlama Ulaçları: "-eli" ekiyle türetilir ve sonraki fiilin başlangıcını bildirir.
Buraya geleli çocuğa bir hâller oldu.
Seni tanıyalı hayatım değişti.
e) Nedenlik Ulaçları: "-diği, -eceği" ekleriyle türetilir ve "-den dolayı, için, -den ötürü" edatlarıyla birlikte kullanılır.
Çok yalnızlık çektiğinden (dolayı) buralarda kalmak istemiyor.
Sizden ayrılacağı için üzülüyor.
f) Bitirme Ulaçları: "-ene, -inceye, -esiye" ekleriyle türetilir ve "değin, dek ve kadar" edatları ile birlikte kullanılır. Sonraki fiilin bitimini gösterir.
Sen gelene kadar biz burada bekleyeceğiz.
Yollar açılıncaya kadar bekledik.
Öldüresiye dövdüler.
Diğer Cevaplara Gözat
Cevap Yaz Arama Yap