Karbon ayak izi; insanların ulaşım, ısınma faaliyetleri, enerji tüketimi veya satın aldığı her ürün ve hizmetin sonucunda atmosfere yayılan sera gazlarının, karbondioksit (CO2) eşdeğeri ile ölçümüdür. Bir başka ifadeyle, gerçekleştirdiğimiz tüm faaliyetler veya aldığımız ürün ve hizmetin gerçekleştirilmesi, üretilmesi için harcanan enerjinin atmosfere yaydığı karbondioksit miktarını hesaplama çalışmasıdır.

Karbon yayılımı; petrol, doğal gaz, kömür gibi fosil yakıtların yakılması sonucu gerçekleşir. Fosil yakıtlar karbon içerirler ve yakılmaları sonucunda karbon açığa çıkar. Karbon ayak izi ise, bu yakımı direkt veya dolaylı olarak gerektiren tüm insan faaliyetlerini hesaba katar

 

Sera gazları, Dünya atmosferinde en çok ısı tutma özelliğine sahip olan ve atmosferin ısıtma ve yalıtma etkisi, “sera etkisi”ne neden olan gazlardır. Bu gazlar su buharı, karbondioksit, metan ve ozondur. Sera gazları, yeryüzünden yansıyan Güneş ışınlarını tutar ve dünyanın ısı kaybını engeller.

 

Karbon ayak izine neden olan insan faaliyetleri dünyanın gereğinden fazla ısınmasına neden olur. Bunun sonucunda ise iklim değişikliği, küresel ısınma, doğal hayatın tehlikeye düşmesi ve doğal kaynakların yetmemesi hatta tükenmesi riskiyle karşı karşıya kalırız.

Sanayileşme, kentleşme, hızlı nüfus artışı, üretim ve tüketim alışkanlıkları gibi insan faaliyetleri sonucu doğada oluşan hasar, 1900’lü yılların ortalarından itibaren gözle görülür seviyeye ulaşmış, insanların doğa üzerinde bıraktıkları zararı belirlemek ve çözüm bulmak için çeşitli çalışmalar yürütülmeye başlanmıştır.

1990’lı yılların başında ortaya atılan ve doğaya verilen zararı ölçmek için belirlenen kavramlardan biri olan ekolojik ayak izi, çalışmalar detayladıkça özelleşmiş ve nihayet 2000’li yılların ortalarında ekolojik ayak izinin bir parçası olarak karbon ayak izi kavramı geliştirilmiştir.

Günümüzde bireylerin, kurumların, şehirlerin, ülkelerin, hatta tüm dünyanın karbon ayak izi %100’e yakın doğrulukta tahmin edilebilir. Bunun için geliştirilen bazı uluslar arası standartlar, sınıflandırmalar ve hesaplama yöntemleri vardır. Bu hesaplamalar profesyonel firmalar tarafından yapılır.