Karşıt tepki oluşturma, istenmeyen bir davranışı ortadan kaldırmak için, o davranışa zıt bir davranışı koşullandırma yöntemidir. Bu yöntemde, istenmeyen davranışa zıt bir davranışa, olumlu bir uyarıcı eşleştirilir. Bu sayede, istenmeyen davranışın yerine, zıt davranışın gelişmesi sağlanır.

Karşıt tepki oluşturmanın temeli, Pavlov'un klasik koşullanma kuramına dayanmaktadır. Pavlov'a göre, bir uyaran ve bir tepki arasında, tekrarlanan eşleştirmeler sonucunda bir ilişki kurulabilir. Karşıt tepki oluşturmada, istenmeyen davranışa zıt bir davranış, olumlu bir uyarıcı ile eşleştirilerek, bu ilişki kurulur.

Karşıt tepki oluşturmanın bazı örnekleri şunlardır:

1. Köpek sahibinin köpeğini havlamasını engellemek için, havladığında köpeğin ağzını açmasını ve "sus" komutunu vermesini istemesi.
2. Çocuğunun yatağını ıslatmasını engellemek için, yatağını ıslattıktan sonra çocuğunu yatağında uyutmaması ve ona başka bir yatakta yatması gerektiğini söylemesi.
3. Bir kişinin sigara içmesini bırakmak için, sigara içmek istediğinde onu başka bir aktiviteyle meşgul etmesi.

Karşıt tepki oluşturma, istenmeyen davranışları ortadan kaldırmak için etkili bir yöntem olabilir. Ancak, bu yöntemin uygulanmasının bazı zorlukları vardır. Örneğin, istenmeyen davranışın çok şiddetli olması durumunda, karşıt tepki oluşturma yöntemi işe yaramayabilir. Ayrıca, karşıt tepki oluşturma yöntemi, istenmeyen davranışın yerine, zıt davranışın gelişmesine neden olabilir. Bu nedenle, karşıt tepki oluşturma yönteminin kullanılmasından önce, bir uzmana danışmak faydalı olabilir.

Karşıt tepki oluşturmanın bazı avantajları şunlardır:

1. İstenmeyen davranışları ortadan kaldırmak için etkili bir yöntem olabilir.
2. Diğer davranış değiştirme yöntemlerine göre daha hızlı sonuç verebilir.
3. İstenmeyen davranışın yerine, zıt davranışın gelişmesine neden olabilir.

Karşıt tepki oluşturmanın bazı dezavantajları şunlardır:

1. İstenmeyen davranışın çok şiddetli olması durumunda işe yaramayabilir.
2. Zıt davranışın gelişmesine neden olabilir.
3. Uygulaması zor bir yöntem olabilir.

Karşıt tepki oluşturma, psikolojide savunma mekanizmalarından biridir. Kişinin aslında hissettiği duyguya tam zıt bir duygu hissettiğine kendini inandırması olarak tanımlanır. Bu savunma mekanizması, kişinin kabul edilemez veya kaygı yaratan duygularını bastırarak, tam tersi bir tepki sergilemesini sağlar.

Örneğin, bir kişinin içinde saldırganlık hissi olabilir, ancak bu duygu kişi için kabul edilemez veya tehlikeli olabilir. Bu durumda, kişi saldırganlık yerine aşırı derecede dostça ve sevecen davranabilir. Bu şekilde, kişi saldırganlık duygusunu bastırıp, tam tersi bir davranış sergileyerek kaygıyı azaltmaya çalışır.