Konsolosluk mahkemeleri, 1711 yılında Kanuni döneminde Fransa'ya kapitülasyonların verilmesiyle kurulmuştur. Kapitülasyonlardan yararlanan yabancı devletlerin kendi vatandaşları arasında çıkan anlaşmazlıkları çözmekle görevlidirler.

İttihat ve terakkiciler, Birinci Dünya Savaşı’nın başlarında, 1914’te tek taraflı olarak kapitülasyonları kaldırdı. Böylece kapitülasyon hukuku gereği kurulan konsolosluk mahkemeleri de kaldırıldı. Ancak Batılı devletler bu oldu bittiyi kabul etmediler; 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonraki işgal sırasında bu mahkemeleri yeniden açtılar. Lozan Barış Antlaşması ile kapitülasyonlar kaldırıldı. Böylece Türkiye’de kapitülasyon hukukuna son verildi. Yargı bağımsızlığı sağlandı.

Konsolosluk mahkemelerinin kaldırılmasının nedenleri şunlardır:

1. Yabancı devletlerin kendi vatandaşlarına ayrıcalık tanıması, milli egemenlik ilkesine aykırıdır.
2. Konsolosluk mahkemeleri, milli mahkemelerden ayrı bir yargı sistemi oluşturmaktaydı. Bu durum, hukukun birliğini ve adaletin tecellisini engellemekteydi.
3. Konsolosluk mahkemeleri, yabancı devletlerin müdahalesine açıktı. Bu durum, milli bağımsızlığa aykırıdır.

Konsolosluk mahkemelerinin kaldırılması, Türkiye'nin milli egemenlik ve bağımsızlığını güçlendirmiştir. Ayrıca, hukukun birliğini ve adaletin tecellisine katkı sağlamıştır.

Konsolosluk mahkemeleri, 1924 Tevhîd-i Tedrisat Kanunu ile kaldırılmıştır. Bu kanun, Türkiye Cumhuriyeti'nde eğitim ve öğretimin tek bir otorite altında toplanmasını ve devlet okullarının dışındaki tüm eğitim kurumlarının kapatılmasını öngörüyordu. Konsolosluk mahkemeleri de bu kanun kapsamında kapatılmıştır.

Konsolosluk mahkemeleri, yabancıların kendi ülkelerinin kanunlarına göre dava açabilmeleri için kurulan mahkemelerdi. Bu mahkemeler, yabancıların mülkiyet, boşanma, miras gibi konulardaki davalarına bakıyordu.

Konsolosluk mahkemelerinin kaldırılması, Türkiye Cumhuriyeti'nin eğitim ve öğretim alanındaki tek otorite haline gelmesini sağlamıştır. Ayrıca, yabancıların kendi ülkelerinin kanunlarına göre dava açabilmelerine olanak tanıyan bir alternatifin ortadan kalkmasına neden olmuştur.

Konsolosluk mahkemelerinin kaldırılması, 1924 Tevhîd-i Tedrisat Kanunu'nun 28. maddesi ile gerçekleştirilmiştir. Bu maddeye göre, "Türk vatandaşı olan her kimse, Türkiye'de açılan her mahkemeye başvurabilir." Bu madde ile yabancıların da Türk mahkemelerine başvurma hakkı tanınmıştır.

Konsolosluk mahkemelerinin kaldırılması, Türkiye'de yaşayan yabancıların hak ve adalete erişimini de etkilemiştir. Bu mahkemelerin kaldırılması ile yabancılar, kendi ülkelerinin kanunlarına göre dava açamamaya başlamışlardır. Bu durum, yabancıların haklarının korunması açısından bir sorun olarak görülmüştür.

Konsolosluk mahkemelerinin kaldırılmasının ardından, yabancıların davalarına bakmak üzere Türkiye'de yabancı mahkemeler kurulmuştur. Bu mahkemeler, yabancıların kendi ülkelerinin kanunlarına göre dava açabilmelerine olanak tanımaktadır.