İşte Cevaplar
Cevap : Sesler akciğerden başlayıp ağız ve burunda sona eren solunum yolları ile bu yollar üzerinde sıralanmış organlar tarafından meydana getirilir.
Konuşmada yer alan çeşitli organların düzenli ve birbiri ardına belli bir dizgeye uyarak gerçekleştirdiği hareketler aracılığıyla konuşma sesi birimlerinin şekillendirilmesine artikülasyon denir.
Artikülasyon ses tellerinin titreşimi sonucu sesin şekillendirilmesi ve anlamlı seslere dönüştürülmesidir.
Ciğerlerden gelen hava artikülasyon bölgelerinde şekillendirilir.
• Dudaklar
• Dişler
• Dil sert damak
• Yumuşak damak harflerin oluşumunda etkili yapılardır.
Konuşmada kullanılan sesler iki ana kategoride incelenir;
Ünlüler: Akustik özellikleri rezonans olayına bağlıdır. Gırtlak üstü boşlukların şekillerini, büyüklüklerini değiştirerek farklı ünlüler çıkartırız. Ciğerlerden gelen hava akımına direnç yok denecek kadar azdır.
Ünsüzler: Hava akımına direnç çok fazladır. Akım ya tamamen bloke edilir, ya kısıtlanır ya da saptırılır.
Ünlülerin Özelikleri:
Ünlüler üç boyutta incelenir :
1. Ön-arka: Dilin kavisli veya bombeli kısmının yatay düzlemde nerede olduğu.
2. Yükseklik-Alçaklık: Ağız boşluğunun dil ve çene oynatılarak ne kadar açık hale getirildiği.
3. Yuvarlaklık-Düzlük: Dudakların büzülüp büzülmediği ile belirlenir.
İnce sesler: i, ü,e,ö Kalın sesler: u, o, a, ı
Dar sesler: ü, u, ı, i Geniş sesler: e, ö, o, a
Ünsüzlerin Özellikleri:
Ünsüzler artikülasyon biçimine göre sınıflandırılırlar. Her biçim kendi içinde artikülasyon yeri ve titreşim durumuna göre sınıflandırılır.
Biçimine Göre Artikülasyon
1. Patlamalı-Kapantılı Sesler:
Hava akımını ağız boşluğunda tamamıyla bloke ederek çıkarılan sesler. Bu blokajın arkasında biriken hava (basıncı) blokaj açıldığı zaman patlayarak boşalır. /p/,/b/,/t/,/d/
2. Sürtünmeli Sesler:
İki artikülatörü birbirine çok yaklaştırıp, havanın geçeceği yeri iyice daraltınca bu dar aralıktan hava basınçlı bir şekilde sürtünerek çıkar. /s/,/z/,/ş/,/j/,/f/,/v/
3. Yarı-Kapantılı Sesler:
Bu sesler kapantılı şekilde başlayıp sürtünmeli olarak devam eden seslerdir. /ç/,/c/
4. Genizsi Sesler:
Ağız boşluğunun tamamen bloke edilip havanın burun boşluğundan dışarı verilmesiyle çıkarılan sesler./m/,/n/
5. Yarı Ünlü Sesler:
Ünlü özellikleri taşıyan seslerdir. Bu seslerde havanın önü ne ünlülerdeki gibi çok açık ne de ünsüzlerdeki gibi çok kapalıdır. /y/
6. Akıcılar:
Yarı ünlü ve akıcı sesler davranış olarak ünsüzlere benzerler, ünlülerle beraber kullanılırlar. /r/,/l/
Boğumlanma Noktası
Gırtlaktan dudaklara kadar olan geçitte hava akımının ses haline gelmek için kalıptan geçtiği, boğumlandığı, oluştuğu çeşitli noktalar vardır.
Bu noktalara seslerin boğumlanma noktası denir.
Bir sesi ses birim haline getiren, onu gürültüden ayıran, biçimli bir ses yapan boğumlanma noktasıdır.
Hava akımı karşısına boğumlama noktasından sonra hiçbir engel çıkmaz.
Diğer Cevaplara Gözat
Konuşmada yer alan çeşitli organların düzenli ve birbiri ardına belli bir dizgeye uyarak gerçekleştirdiği hareketler aracılığıyla konuşma sesi birimlerinin şekillendirilmesine artikülasyon denir.
Artikülasyon ses tellerinin titreşimi sonucu sesin şekillendirilmesi ve anlamlı seslere dönüştürülmesidir.
Ciğerlerden gelen hava artikülasyon bölgelerinde şekillendirilir.
• Dudaklar
• Dişler
• Dil sert damak
• Yumuşak damak harflerin oluşumunda etkili yapılardır.
Konuşmada kullanılan sesler iki ana kategoride incelenir;
Ünlüler: Akustik özellikleri rezonans olayına bağlıdır. Gırtlak üstü boşlukların şekillerini, büyüklüklerini değiştirerek farklı ünlüler çıkartırız. Ciğerlerden gelen hava akımına direnç yok denecek kadar azdır.
Ünsüzler: Hava akımına direnç çok fazladır. Akım ya tamamen bloke edilir, ya kısıtlanır ya da saptırılır.
Ünlülerin Özelikleri:
Ünlüler üç boyutta incelenir :
1. Ön-arka: Dilin kavisli veya bombeli kısmının yatay düzlemde nerede olduğu.
2. Yükseklik-Alçaklık: Ağız boşluğunun dil ve çene oynatılarak ne kadar açık hale getirildiği.
3. Yuvarlaklık-Düzlük: Dudakların büzülüp büzülmediği ile belirlenir.
İnce sesler: i, ü,e,ö Kalın sesler: u, o, a, ı
Dar sesler: ü, u, ı, i Geniş sesler: e, ö, o, a
Ünsüzlerin Özellikleri:
Ünsüzler artikülasyon biçimine göre sınıflandırılırlar. Her biçim kendi içinde artikülasyon yeri ve titreşim durumuna göre sınıflandırılır.
Biçimine Göre Artikülasyon
1. Patlamalı-Kapantılı Sesler:
Hava akımını ağız boşluğunda tamamıyla bloke ederek çıkarılan sesler. Bu blokajın arkasında biriken hava (basıncı) blokaj açıldığı zaman patlayarak boşalır. /p/,/b/,/t/,/d/
2. Sürtünmeli Sesler:
İki artikülatörü birbirine çok yaklaştırıp, havanın geçeceği yeri iyice daraltınca bu dar aralıktan hava basınçlı bir şekilde sürtünerek çıkar. /s/,/z/,/ş/,/j/,/f/,/v/
3. Yarı-Kapantılı Sesler:
Bu sesler kapantılı şekilde başlayıp sürtünmeli olarak devam eden seslerdir. /ç/,/c/
4. Genizsi Sesler:
Ağız boşluğunun tamamen bloke edilip havanın burun boşluğundan dışarı verilmesiyle çıkarılan sesler./m/,/n/
5. Yarı Ünlü Sesler:
Ünlü özellikleri taşıyan seslerdir. Bu seslerde havanın önü ne ünlülerdeki gibi çok açık ne de ünsüzlerdeki gibi çok kapalıdır. /y/
6. Akıcılar:
Yarı ünlü ve akıcı sesler davranış olarak ünsüzlere benzerler, ünlülerle beraber kullanılırlar. /r/,/l/
Boğumlanma Noktası
Gırtlaktan dudaklara kadar olan geçitte hava akımının ses haline gelmek için kalıptan geçtiği, boğumlandığı, oluştuğu çeşitli noktalar vardır.
Bu noktalara seslerin boğumlanma noktası denir.
Bir sesi ses birim haline getiren, onu gürültüden ayıran, biçimli bir ses yapan boğumlanma noktasıdır.
Hava akımı karşısına boğumlama noktasından sonra hiçbir engel çıkmaz.
Diğer Cevaplara Gözat