Sözlükte Alüvyon Nedir:
Akarsular tarafindan taşinan, içinde kil, kum, çakil gibi ufalanmiş parçalar bulunan çamurlu tortuya alüvyon denir. Alüvyonlar, geniş alanlara yayilmak suretiyle çok verimli topraklar meydan getirirler, özellikle eskiden meydana gelmiş alüvyonlarin kapladiği alanlar, verim orani daha çok olan alanlari meydana getirirler.

---

(Detay) Akarsuların taşıyıp yığdığı balçık, kil gibi çok ince taneli şeylerin kum ve çakılla karışmasıyla oluşan yığın. Mil, kum, kil ve çakıldan oluşan alüvyonun içinde bol miktarda organik Madde bulunur. Akarsuların ağzına yakın bölümlerinde deltalar ve Alüvyon ovaları oluşturur, tarım açısından çok verimli Topraklar meydana getirir.

Alüvyonların birikmesi için suyun kuvvetinin azalması gerekir. Suyun akış hızının azalması sonucu elverişli yerlere birikmesiyle meydana gelen tortular alüvyon ovalarını oluştururlar.

Örneğin; Büyük ve küçük Menderesler, Gediz, Seyhan, Ceyhan ırmaklarının vadileri alüvyon ovalarıdır. Alüvyonlar aynı zamanda alüvyon Gölleri denilen küçük Göller de meydana getirirler. Bafa, Köyceğiz, Meriç vadisi gölleri gibi. Alüvyonların nehir deltasında meydana getirdikleri Göllere ise Delta gölleri denir.

Alüvyonlar, eski ve yeni olmak üzere iki gruba ayrılırlar:
• Eski alüvyonlar , nehrin suları kabardığı zaman su altında kalmayan, akarsu kenarında bulunan verimli arazideki alüvyonlardır. Buralar insanların yerleşmesine müsait yerlerdir.
• Yeni alüvyonlar ise, henüz gelişmekte olup, zaman zaman su baskınlarına uğrayan yerlerdeki alüvyonlarıdır.

Alüvyonlarla oluşmuş en büyük yer şekillleri deltalardır.

---

Delta Nedir

---

Delta akarsuların denize vardığı yerde, iki veya daha fazla sayıda kollara ayrılarak meydana gelen üç köşeli odacıklara verilen isim. Akarsuların taşıdıkları alüvyonları derinliği az olan kıyı kesiminde biriktirmesiyle oluşan ovalara delta denir. Eski yunanlı tüccarların Nil Nehri''nin denize ulaşan kısmında üçgen biçiminde kara parçaları olduğunu gördüler. Oluşan şekiller yunan alfabesinin dördüncü harfi (Δ) deltayla aynı olduğu için tüccarlar buraya delta adını verdiler.

Deltanın oluşabilmesi için

1. Kıyının derinliğinin az olması
2. Akarsuların bol alüvyon taşıması
3. Kıyıda güçlü akıntıların ve gelgitin görülmemesi gereklidir.

Akarsular genellikle deniz seviyesinden daha yüksek olan yerlerden çıkar, toprağın meyline göre yataklarından denizlere doğru akarlar. Bu süratli akışları esnasında kum, kil, gibi bazı maddeleri de beraberinde sürükleyip götürürler. Deniz yüzeyine seviyeleri eşit olan ovalara gelince, akış hızları azalmaya başlar. Denize ulaştıkları yerde akışları oldukça yavaşlar. Bu yavaş akma esnasında beraberinde getirdikleri maddeler de çökerek yığınlar meydana gelir. Büyüyen bu yığınlar akarsuları çeşitli kollara ayırırlar ve bu topraklar tarım için çok verimlidir. Bazan çok büyük sel baskınları bu toprakları denize sürükleyip atabilir.

Çok eski zamanlarda deniz kıyısında kurulan bazı şehirler ovaların denize doğru akması ve devamlı ağız kısımlarını doldurması neticesinde kıyıdan iç kısımlarda kalmıştır. Ege bölgesindeki Efes şehri Küçük Menderes kıyısındayken şimdi kıyıdan iç kısımdadır. Deltalar yalnız sakin sularda gelişir. Bu yüzden büyük deltalar oldukça kapalı büyük dalgaları olmayan denizlerde görülür.

Deltalar çok eski zamanlardan beri insanoğlunun hayatında önemli bir yer tutar. Deltaların hayvan ve bitki yetiştirilmesi için son derece elverişli olması insanları buralara göçe teşvik etmiştir. Tarımın gelişmesi ile Fırat ve Dicle deltaları büyük medeniyet merkezleri haline gelmiştir.

Ülkemizdeki Delta Ovaları

Bu tip ovalar ülkemizde en yeni oluşan alüvyon dolgu alanlarıdır. Bu tip ovalar kuarterner de tarihi devreler içinde hızlı bir şekilde önemli gelişme göstermiştir. En geniş ve önemli delta ovalarımız Seyhan, Ceyhan nehirlerinin ağızlarındaki deltalar ile Karadeniz kıyısında Kızılırmağın ağzındaki Bafra ve Yeşilırmağın ağzındaki Çarşamba ovalarıdır. Bu bağlamda diğer kıyılarımızda ise önemli delta ovalarına rastlanmaz.